گروه اقتصادی-زهرا سلیمانی: « ناترازی انرژی» مهمترین ترجیع بندی است که دولت چهاردهم از ابتدای تشکیل تا به امروز مدام آنرا تکرار کرده و تلاش کرده توجه افکار عمومی را به ابعاد و زوایای گوناگون آن جلب کند. وضعیتی که البته برای ایرانیان موضوع تازه ای نبود و طی سالهای گذشته هم هر از گاهی باعث قطعی برق در تابستان ها و قطعی گاز در زمستان ها می شد. امسال اما این ناترازی وسعت بیشتری پیدا کرد، به گونه ای که قطعی برق که در گذشته تنها فصل تابستان را در بر می گرفت به پاییز 1403نیز تسری پیدا کرد و در کنار کمبود گاز میهمان ناخوانده خانه های ایرانیان شد. موضوع اما زمانی ابعاد عجیب تری پبدا کرد که قطعی برق، باعث اخلال در وضعیت اینترنت ایرانیان شد. چرخه ای که زنجیره ابتدایی آن به کمبود سوخت مایع و خاموشی برخی نیروگاه ها باز می گردد. سپس به معضل کمبود گاز و کاهش تولید برق می رسد و نهایتا به دلیل کمبود و قطعی برق به سایر حوزه ها از جمله اخلاال در اینترنت می رسد. اختلالاتی که مردم تهران و سایر کلانشهرهای کشور از روز پنجشنبه با آن دست به گریبان شده و مشکلات بسیاری را تجربه کردند.
این اختلالات و ناترازی ها جدا از تبعات کلانی که در اقتصاد و معیشت ایرانیان به جای گذاشته، باعث بروز مشکل در کسب و کار عادی و روتین ایرانیان نیز شده است. بسیاری از کسب و کارهای خرد و متوسط و مشاغل آنلاین در اثر این رخداد با مشکل مواجه شدند. از شامگاه ۲۱ آذر که برخی از مناطق تهران با قطعی برق مواجه شد، این اختلالت مقطعی نیز شروع شد؛ به موازات این قطعی پلتفرم‌های شرکت متا (واتساپ، فیسبوک و اینستاگرام) نیز دچار اختلال جهانی شدند. وقتی اینترنت نباشد، بسیاری از ابزارها کارایی ندارد و کسب و کارهای عادی مردم که ارتباط زیادی با اینترنت پیدا کرده مختل می شود. تجارت در این گزارش میدانی سراغ مردم عادی و صاحبان کسب و کارها رفته تا درباره تبعات قطعی برق و اختلال اینترنت در کسب و کارها با آنها گفتگو کند.
برداشت اول: الو الو صدای شما را نداریم
مینا رضایی، بانویی 40ساله که سپرست خانوار و مادر 2فرزند 17 و 14ساله است و یک آنلاین شاپ در حوزه اکسسوری و بدلیجات تزئینی را اداره می کند در گفتگو با تجارت در خصوص تاثیر قطعی برق در کسب و کار خود می گوید:«ببینید من برای راه اندازی این کسب و کار خود خیلی زحمت کشیده ام. 5سال سرمایه گذاریف‌تبلیغات و تلاش کرده ام تا 7هزار مشتری و فالور را جمع آوری کرده ام. به این مشتریانم که اغلب بانوان هستند، خدماتی را ارائه می کنم. اما هر از گاهی یک مشکل باعث از دست رفتن مشتری هایم می شود. ابتدا در سال 1401 ناگهان اعلام شد که اینستاگرام و...فیلتر هستند. بسیاری از مشتری های من دیگر امکان دسترسی ساده به این اپ را نداشتند. خود من هم برای ارتباط با مشتریانم دچار مشکل بودم. امروز هم مشکل قطعی برق و اخلال در اینترنت باعث بروز مشکلات زیادی شده است. ای کاش مسئولان خودشان را جای ما می گذاشتند.»این بانو ادامه می دهد:« کار من طوری است که اگر درست خدمات ارائه نکنم، سریع فروشگاه آنلاین خود را عوض می کنند. از 21 آذرماه که برق قطع شده و اینترنت دچار اخلال شده، بسیاری از سفارش ها را از دست داده ام. مستری ام کالایی را سفارش داده بود، وقتی من به دلیل اخلال اینترنت در زمانمناسب به او پاسخ ندادم، سریع سفارشش را به فروشنده دیگری احاله داد. من ماهانه باید 20میلیون تومان اجاره خانه بدهم، ولی با این وضع نمی توانم.» سینا مرادی که لوله کش و تعمیرکار است، درباره تبعات مشکلاات فعلی در کسب و کار خود می گوید:« بسایری از افراد از طریق واتساپ و تلگرام به من سفارش کار می دهند، اینترنت که دچار اخلال می شود، ارتباط من با مشتری هایم قطع می شود. تنها در روز پنجشنبه من 5مورد سفارش تعمیر را از دست داده ام. وقتی اختلال شبکه بر طرف شد به آنها پیام دادم، گفتند تعمیرکار دیگری را خبر کرده اند!»

برداشت دوم: مصایب قطعی برق در شب یلدا

برداشت سوم:ایران و رقبای منطقه ای اش
عباس.م یکی دیگر از شهروندان ساکن در استان البرز است که به صورت دورکاری در حوزه گرافیک و صفحه آرایی روزنامه ها و مجلات فعالیت دارد. او در گفتگو با تجارت درباره تاثیر قطعی برق در کار خود می گوید:« همانطور که می دانید، صفحه آرایی روزنامه ها و مجلات باید تحت یک برنامه ریزی زمانی دقیق انجام شود تا نهایتا روزنامه و مجله در وقت مقرر به چاپخانه و توزیع و...برسد. متاسفانه طی روزهای اخیر وضعیت قطعی برق نا منظم و بدون اطلاع رسانی قبلی شده است. »
او ادامه می دهد:« من فعالیت هایم را به صورت دورکاری انجام می دهم، اما ناگهان یک روز ساعت 4تا 6بعد از ظهر و روز دیگر 2تا 4 و روز بعد 6تا 8 برق خانه من می رود. این در حالی است که سردبیر و دبیران روزنامه مطالب را برای من ارسال می کنند و من باید سریعا صفحه آرایی روزنامه را انجام دهم. این موضوع باعث شده تا اخیرا سردبیر نسبت به کار من اعتراض داشته باشد و به دنبال فردی باشد که در دفتر روزنامه برایش صفحه آرایی را انجام دهد. در واقع قطعی برق باعث بیکاری من شده است. » این فعال حوزه رسانه ای ادامه می دهد:« قطعی برق کم بود که از روز چهارشنبه مشکل اخلال در اینترنت هم به آن اضافه شده است. امروز در دنیا بسیاری از کارهای رویتن افراد و صاحبان کسب و کار به وسیله اینترنت صورت می گیرد. قطع شدن اینترنت یا اخلال در آن به معنای ضرر زیاد مردم است. در حالیکه در ایران مشکل اینترنت مردم را کلافه کرده، عربستان سریعترین سرعت اینرتنت در جهان را ثبت کرده، بهع عنوان میزبان جام جهانی 2034 انتخاب شده و به عنوان یک صادرکننده بزرگ برق نام خود را مطرح کرده است!»

برداشت آخر: ماینرهایی که برق را می بلعند
اما در شرایطی که صاحبان کسب و کار عادی برای رتق و فتق کاسبی خود با مشکلات عدیده ای مواجهند و قادر به تامین اجاره مغازه و بازگشت سرمایه گذاری خود نیستند در زیر پوست شهر در پستوی برخی کارگاه ها و سوله ها، طیفی از سوداگران به صورت غیر قانونی در حال بلعیدن برق مردم و استخراج رمزارزهای پرسودی هستند، بدون اینکه نظارتی روی کار آنها صورت گیرد و از این سوداگری غیر متعارف آنها جلوگیری شود. یکی از این سوله ها اطراف تهران و در منطقه قلعه حسن خان قرار دارد. صاحب کارگاهی که در آن قطعات جانبی برخی خودروها تولید می شود، تعداد زیادی ماینر را در بخش های پنهان کارگاه خود نصب کرده و به استخرارج رمزارز می پردازد. خبرنگار تجارت که از طریق یکی از آشنایان با این سوداگری روبه رو شده ، این پرسش را طرح می کند که چطور جلوی کار این فرد گرفته نمی شود؟ یکی از کارگران این کارگاه پاسخ می دهد:« یک بار ماموران متوجه شدند و آقای ...را جریمه کردند. ولی متوجه شد که چه باید بکند، سیبیل برخی افراد را چرب کرد و دوباره بدون هیچ جریمه ای به کارش ادامه داد.» این کارگر که مدام از من می خواهد نامن او را جایی نبرم در ادامه یادآور می شود:«خیلی راحت، پول شیرینی به برخی افراد مسئول در اداره برق منطقه می دهد و دیگر کسی کاری با او ندارد! آقا پول ، پول میاره، این بابا هم از کارگاهش پول در می میاره ، هم از این ماینرها، خدا می دونه چه سوی می بره!» اینگونه است که ناترازی انرژی و قطع شدن برق اثرات متفاوتی برای بسیاری از شهروندان دارد. برخی از شهروندان با مشکلات عدیده ای در کسب و کار کوچک خود مواجهند اما برخی دیگر که رویکرد سوداگرانه دارند و اقدام به استخراج رمزارز می کنند بدون هیچ مشکلی و بدون نگرانی از قطعی برق و اخلال اینترنت به کار خود ادامه می دهند.