پیدا و پنهان خروج بشار اسد از سوریه


بعد از گذشت ۶ روز از سقوط حکومت بشار اسد و فرار او به مسکو، منابع آگاه به الجزیره جزئیاتی از سرنوشت برادر او، ماهر اسد، و همچنین از سرنوشت فرزندان دایی او، ایهاب و ایاد مخلوف، ارائه دادند. منابع امنیتی عراقی به الجزیره تأکید کردند که ماهر اسد هنوز در خاک عراق حضور دارد و در نزدیکی بغداد زندگی می‌کند.
بر اساس گفته‌های بیش از ۱۰ نفر که از وقایع آگاه بودند و با خبرگزاری رویترز گفتگو کرده‌اند، اسد ساعاتی قبل از فرارش به مسکو به حدود ۳۰ نفر از فرماندهان ارتش و امنیت در وزارت دفاع اعلام کرده بود که حمایت نظامی روسیه در راه است و از نیرو‌های زمینی خواسته بود که مقاومت کنند. این مطلب را یکی از کسانی که در جلسه حضور داشته و خواسته بود نامش فاش نشود تأیید کرد. کارکنان غیرنظامی نیز از هیچ‌چیز اطلاعی نداشتند. یک دستیار از دایره نزدیکان اسد گفت که اسد به مدیر دفترش روز شنبه، پس از پایان کار خود گفته بود که به خانه خواهد رفت، اما به جای آن به فرودگاه رفت. این دستیار افزود که اسد همچنین با مشاور رسانه‌ای خود بثینه شعبان تماس گرفت و از او خواست تا به خانه‌اش برود تا برای او سخنرانی بنویسد. وقتی او رسید، کسی در آنجا نبود.

برادر و پسران دایی‌ها
سه دستیار گفته‌اند که اسد حتی به برادر کوچک خود ماهر اسد، فرمانده تیپ چهارم زرهی، از برنامه فرارش اطلاع نداد. یکی از آنها فاش کرد که ماهر با هلی‌کوپتر به عراق و سپس به روسیه فرار کرد. به طور مشابه، اسد پسران دایی‌هایش، ایهاب و ایاد مخلوف را پشت سر گذاشت، زمانی که دمشق به دست نیرو‌های مخالف افتاد. به گفته یک دستیار سوری و یک مسئول امنیتی لبنانی، این دو تلاش کردند تا با خودرو به لبنان فرار کنند، اما در کمینی که توسط مبارزان مخالف بر سر راهشان ترتیب داده شده بود، ایهاب کشته شد و ایاد زخمی شد. هیچ تأیید رسمی از کشته شدن ایهاب وجود ندارد، زیرا خبرگزاری‌ها نتوانستند این حادثه را به طور مستقل تأیید کنند. دو دیپلمات منطقه‌ای گفته‌اند که اسد روز یکشنبه هشتم دسامبر ۲۰۲۴ با یک هواپیما که پس از خاموش کردن رادار‌ها از روی رادار محو شد، از دمشق فرار کرد تا از دست مبارزان مخالف که وارد پایتخت شده بودند، بگریزد. این فرار، حکومت ۲۴ ساله او و حکومت خانواده‌اش که حدود نیم قرن ادامه داشت را به پایان رساند و به جنگ داخلی ۱۳ ساله پایان داد. اسد با هواپیما به پایگاه هوایی حمیمیم در شهر لاذقیه واقع در سواحل سوریه رفت و از آنجا به مسکو پرواز کرد. اعضای خانواده اسد، شامل همسرش اسماء و سه فرزندشان، پیش از آن در پایتخت روسیه در انتظار او بودند، به گفته سه دستیار نزدیک و یک مسئول منطقه‌ای بزرگ. تصاویر منتشر شده از خانه اسد نشان می‌دهد که او به سرعت محل را ترک کرده بود، زیرا غذا‌های پخته شده روی اجاق و بسیاری از وسایل شخصی‌اش مانند آلبوم‌های خانوادگی به جا مانده بودند.

سقوط حتمی
در نهایت، اسد به این نتیجه رسید که سقوطش حتمی است و تصمیم گرفت کشور را ترک کند، به این ترتیب حکومتی که از سال ۱۹۷۱ در دست خانواده‌اش بود به پایان رسید. سه منبع نزدیک به او گفتند که او در ابتدا قصد داشت به امارات متحده عربی پناه ببرد، پس از آنکه نیرو‌های مخالف مسلح حلب و حمص را تصرف کرده و به سوی دمشق پیشروی می‌کردند. این منابع توضیح دادند که امارات متحده عربی درخواست او را به دلیل ترس از واکنش‌های بین‌المللی برای پناه دادن به شخصی که تحت تحریم‌های آمریکا و اروپا قرار دارد و به استفاده از سلاح‌های شیمیایی برای سرکوب مخالفان متهم شده است، رد کرد؛ اتهاماتی که اسد آنها را رد کرده و گفته است که اینها جعلی هستند. یک دیپلمات روسی که خواسته بود نامش فاش نشود گفت که مسکو آماده نبود تا اسد را رها کند، با اینکه تمایلی به دخالت نظامی نداشت. سه منبع گفته‌اند که مسکو همچنین با کشور‌های همسایه هماهنگ کرد تا اطمینان حاصل کند که هیچ کشوری به هواپیمای روسی که اسد را از آسمان سوریه می‌برد، اعتراضی نکرده یا آن را هدف قرار ندهد.