خسارت‏های نبود دستگاه «ایکس‏ری» پایانه شلمچه بر تجارت ایران و عراق

 جوان آنلاین: راه‏اندازی‌نشدن دستگاه ایکس‏ری در پایانه مرزی شلمچه به عنوان یکی از مهم‌ترین پایانه‌های تجاری و مسافری میان ایران و عراق، کاهش عبور کامیون‏ها، امکان عبور کالا‌های غیرمجاز، فاسدشدن برخی کالا‌ها و افزایش هزینه حمل‏ونقل را به ‏دنبال دارد، از این‏رو لازم است در اسرع وقت این موضوع از سوی سازمان منطقه آزاد اروند پیگیری شود. 
پایانه مرزی شلمچه به دو علت دارای موقعیت ممتازی در تجارت میان ایران و عراق است؛ نخست اینکه مردم در دو طرف پایانه دارای فرهنگ، مذهب و زبان مشترکی هستند که عاملی مهم در تسهیل و تعمیق تجارت دوطرفه محسوب می‏شود. دوم اینکه این پایانه مرزی به شهر راهبردی بصره متصل است که دروازه طلایی تجارت عراق نامیده می‏شود، با این ‏حال بررسی‏ها نشان می‏دهد پایانه شلمچه مشکلات اساسی دارد که مانع افزایش تجارت بین ایران و عراق شده است. یکی از مشکلات مهم این پایانه، عدم به‏کارگیری دستگاه ایکس‏ری پایانه باری است که مشکلات زیر را به وجود آورده ‏است:
 ۱- کاهش عبور کامیون‏ها: به علت بازرسی کامیون‏ها از سوی عوامل انسانی، در حال حاضر بازرسی هر کامیون ۲۰ دقیقه زمان می‏برد که کاهش تردد کامیون‏ها را به دنبال دارد. (۱)
 ۲- امکان عبورکالا‌های غیرمجاز: بازرسی از سوی عوامل انسانی سبب می‏شود بار کامیون‏ها با دقت بازرسی نشود و در این بین، کالا‌های غیرمجاز از مرز عبور کنند. این مسئله به وقوع مشکلات قضایی برای رانندگان، برهم خوردن امنیت اجتماعی دو کشور و تخریب وجهه ایران و تاجر ایرانی در عراق منجر می‏شود. 


 ۳- فاسد شدن کالا: بخش قابل توجهی از تجارت مرز شلمچه را کالا‌های خوراکی و محصولات کشاورزی تشکیل می‏دهند، از این ‏رو توقف زیاد کامیون‏ها، سبب فاسدشدن محصولات و ضرر به تجار و کشاورزان می‏شود. همچنین این مسئله، بی‏رغبتی بخشی از تاجران به صادرات از طریق این پایانه را به دنبال دارد. 
 ۴- افزایش هزینه حمل‏و‏نقل: به علت کندی روند بازرسی کامیون‏ها، رانندگان برای حمل بار به مقصد شلمچه هزینه بالاتری را مطالبه می‏کنند چراکه توقف چندروزه ماشین‏های سنگین، ضرر‌های مالی را به رانندگان تحمیل می‏کند که به ناچار از طریق افزایش کرایه جبران می‏شود. برای حل این مشکل، یک دستگاه ایکس‏ری کامیونی در پایانه باری شلمچه مستقر شد که در تاریخ ۱۴ بهمن ۱۳۹۸ مراسم رونمایی از آن با حضور مرتضی بانک، دبیر وقت شورای عالی مناطق آزاد و غلامرضا شریعتی، استاندار وقت خوزستان برگزار شد. بر اساس اظهارات مسئولان، قیمت این دستگاه معادل ۵/۱ میلیون دلار ارزیابی می‏شود. (۲)
با این ‏حال بعد از سه سال، شهلا عموری، رئیس وقت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن اهواز در مصاحبه‏ای با خبرگزاری صدا و سیما در آذر ماه ۱۴۰۱ مدعی شد، در این سه سالی که دستگاه خریداری شده تا به حال یک مرتبه نیز مورد استفاده قرار نگرفته است. (۳) این در حالی است که راه‏اندازی این دستگاه، مزایای متعددی برای تجارت بین دو کشور از طریق پایانه شلمچه دارد که می‏توان به موارد زیر اشاره کرد:
 ۱- افزایش تجارت میان دو کشور: با استفاده از این دستگاه، روند بازرسی کامیون‏ها سرعت بالایی خواهد گرفت تا جایی که به گفته کارشناسان، با استفاده از دستگاه ایکس‏ری به طور میانگین در هر ساعت ۱۲۰ کامیون از مرز عبور خواهد کرد. این یعنی با احتساب زمان کاری ۱۲ ساعته پایانه، ظرفیت پایانه باری شلمچه به هزارو ۴۴۰ کامیون در روز می‏رسد. (۴) این موضوع سبب افزایش تجارت میان دو کشور خواهد شد. 
 ۲- جلوگیری از صادرات کالا‌های غیرمجاز: نصب دستگاه ایکس‏ری سبب می‏شود امنیت در تجارت بین دو کشور افزایش پیدا کند و از واردات کالا‌های غیرمجاز جلوگیری ‏شود. این موضوع به ارسال کالای باکیفیت و تغییر ذهنیت‏ها نسبت به ایران و کالای ایرانی منجر می‏شود. 
بررسی‏ها نشان می‏دهد مطابق اساسنامه سازمان منطقه آزاد اروند، این سازمان مسئول حسن اجرای امور، انجام امور زیربنایی، عمران و آبادانی و رشد و توسعه اقتصادی در پایانه مرزی شلمچه است‏. راه‏اندازی دستگاه ایکس‏ری در پایانه باری شلمچه از مصادیق رشد و توسعه و آبادانی این پایانه محسوب می‏شود و ضروری است سازمان منطقه آزاد اروند، موانع استفاده از این دستگاه را رفع کند. 
منابع:
۱- موانع و مشکلات پایانه مرزی شلمچه، خبرگزاری صدا و سیما، ۲۷/۰۹/۱۴۰۱، کد خبر: ۳۶۷۸۱۴۶، 
۲- افتتاح بزرگ‌ترین ایکس‏ری کامیونی در شلمچه، خبرگزاری ایسنا، ۱۴/۱۱/۱۳۹۸، کد خبر:۹۸۱۱۱۴۱۰۱۰۲، 
۳- موانع و مشکلات پایانه مرزی شلمچه، خبرگزاری صدا و سیما، ۲۷/۰۹/۱۴۰۱، کد خبر: ۳۶۷۸۱۴۶، 
۴- افتتاح بزرگ‌ترین ایکس‏ری کامیونی در شلمچه، خبرگزاری ایسنا، ۱۴/۱۱/۱۳۹۸، کد خبر:۹۸۱۱۱۴۱۰۱۰۲