دستاوردهای حضور پزشکیان در اجلاس «دی۸»
گروه سیاسی: در جریان سفر مسعود پزشکیان رئیسجمهور کشورمان به مصر با همراهی سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه و عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد به منظور شرکت و سخنرانی در یازدهمین اجلاس گروه دی۸ ، دریچههایی جدید برای تنشزدایی و احیای روابط میان تهران و قاهره گشوده شد. این سفر دومین دیدار رئیسجمهوری اسلامی ایران از کشور مصر طی 47 سال گذشته بود. 12 سال قبل برای نخستین بار محمود احمدینژاد به قاهره سفر کرده بود.
به گزارش «تجارت»، گروه هشت کشور اسلامی در حال توسعه موسوم به دی ۸ در سال ۱۹۹۷ میلادی با حضور کشورهای ایران، ترکیه، پاکستان، بنگلادش، اندونزی، مالزی، مصر و نیجریه تشکیل شد و دبیرخانه این جلاس در استانبول ترکیه مستقر است. چزشکیان علاوه بر سخنرانی در این اجلاس، دیدارهای جداگانهای با روسایجمهور ترکیه و مصر و نخستوزیر پاکستان داشت و در نشست بررسی وضعیت غزه و لبنان نیز شرکت کرد. پزشکیان و هیات همراه، چهارشنبه شب وادر مصر شدند. رئیس جمهور در جریان سفرش به مصر صبح روز پنجشنبه در محل اقامت خود با ایساکا عبدالقادر امام دبیرکل این سازمان دیدار و گفت وگو کرد. پزشکیان در سخنرانی خود در جمع سران کشورهای عضو D۸ ابراز امیدواری کرد که در دوره ریاست مصر بر سازمان دی ۸ شاهد دوستی و برادری بین اعضا و برداشتن گام های جدی در روند افزایش همکاری های چندجانبه باشیم. وی همچنین تاکید کرد: آمادگی داریم برای حمایت جمعی از جوانان کارآفرین، اقدامات مشترک در بستر دی هشت همچون ایجاد بانک مشترک ایده و سرمایه، پارکهای علم و فناوری مشترک، برگزاری نشستهای علمی - فناوری، اختصاص فرصتهای مطالعاتی، بورسیههای تحصیلی و تبادل استاد و دانشجو، ارائه تسهیلات کارآفرینی جوانان، سرمایهگذاری در بنگاهها جهت حل مشکلات اشتغال جوانان و نیز برگزاری نمایشگاههای دستاوردهای دانشبنیان را با همکاری اعضا عملیاتی کنیم. در ادامه برنامه های این سفر، رئیس جمهور کشورمان در نشست بررسی وضعیت غزه و لبنان نیز شرکت کرد و به تشریح مواضع جمهوری اسلامی ایران درباره آخرین تحولات در منطقه غرب آسیا پرداخت و پنج پیشنهاد مهم درباره توقف جنگ در غزه و کمک به مردم این منطقه پس از پایان جنگ ارائه کرد. همچنین، پزشکیان در حاشیه سفر به قاهره در مهمترین دیدارهای خود با شهباز شریف نخست وزیر پاکستان، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه و ع عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر دیدار کرد.
خیز ایران و مصر به رفع موانع 47 ساله برای احیای روابط
بدون تردید فراتر از حضور در جمع کشورهای دی۸، بیش از هر موضوع دیگری موضوع تنشزدایی در روابط ایران و مصر حائز اهمیت است. در سالها بعد از انقلاب –به طور مشخص از سال 1358- روابط دیپلماتیک دو کشور ایران و مصر قطع شد. طی قریب به دو دهه تیرگی بدون چون و چرا بر روابط ایران و مصر ادامه داشت تا اینکه در اواسط دهه 1370، بعد از روی کار آمدن دولت اصلاحات و تحت طرح شعار گفتوگوی تمدنها، اولین تلاشها برای تنشزدایی در روابط تهران و قاهره صرت گرفت اما به دلیل وجود اختلافات بنیادی هیچ تغییر عملی در روابط دو طرف اتفاق نیافتاد. پس از تحولات بهار عربی در سال 2011، سقوط مبارک و روی کار آمدن اخوانیها به نظر میرسید دوره جدید از روابط میان دو کشور آغاز شده باشد. «محمد المرسی» رئیسجمهوری اسلامگرای مصر برای شرکت در نشست سران جنبش عدم تعهد به تهران سفر کرد. اما اختلافات دو طرف بر سر مسائل منطقه بهاندازهای بود که با وجود سفر «محمود احمدینژاد» به مصر به عنوان نخستین سفر رئیس جمهور ایران به قاهره که ۳۴ سال پس از پیروزی انقلاب رقم خورد، همچنان تنشزدایی کامل صورت نگرفت. در ادامه کودتای ارتش و روی کار آمدن عبدالفتاح السیسی در سال 2013 امیدها را دوباره از میان برد. در جدیدترین تحولات نیز میانجیگری چین برای باز شدن گره کور چندساله روابط ایران و عربستان از اسفند ۱۴۰۱، به نوعی مواضع تهران و قاهره را هم در قبال یکدیگر ملایمتر کرد. اکنون هم که در سایه سیاست خارجی دولت چهاردهم، امکان بیشتر برای توسعه روابط مهیا است، رئیسجمهوری کشورمان مهمان قاهره شده است. در آخرین کنش نیز شاهد هستیم که مسعود پزشکیان در حاشیه اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری D8 در دیدار با عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور کشورمان ضمن تشکر از میزبانی و برگزاری بسیار خوب این اجلاس، اشتراکگذاری توانمندیها و امکانات کشورهای اسلامی در چارچوب پیمانهای منطقهای و بینالمللی از جمله سازمان D8 و سازمان همکاری اسلامی را بسیار با اهمیت خواند. رئیس جمهور در ادامه تقویت وحدت و انسجام میان کشورهای اسلامی را ضروریترین نیاز امروز امت اسلامی برشمرد و تصریح کرد: همه کشورهای اسلامی باید به میزان سهم خود برای گسترش تعامل و گفتگو در جهان اسلام تلاش کرده و بر اختلافات موجود غلبه کنیم، چرا که این اختلافات است که زمینه مداخلات بیگانگان را فراهم میکند. وی همچنین ضرورت تقویت همکاریهای اقتصادی و تداوم گفتوگو میان دو کشور را مورد تاکید قرار داد.
عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر نیز در این دیدار با بیان اینکه منطقه با وقایعی که اخیراً بر غزه، لبنان و سوریه رفته، دچار تهدیدات اساسی شده است، تجاوزات اخیر رژیم صهیونیستی در سوریه را بیسابقه دانست و افزود: موضع مصر در قبال تحولات سوریه شکلگیری دولتی فراگیر در این کشور است. روسای جمهوری اسلامی ایران و مصر در این دیدار همچنین ضمن مرور اقدامات و گامهای مثبت اخیر در روابط دو کشور، نسبت به تداوم این اقدامات تا تحقق کامل روابط ابراز امیدواری کردند.
افزایش امیدها به بازگشایی سفارتخانههای ایران و مصر
اظهارات مسعود پزشکیان و عبدالفتاح السیسی به وضوح زمینه را برای بهبود روابط دو کشور مهیا کرده است. به طور حتم روابط اقتصادی و منافع ملی بیش از هر محور دیگری میتواند بر اساس منافع اقتصادی و تجاری باشد. متاسفانه در حال حاضر سطح مبادلات دو کشور نزدیک به یک میلیون دلار است. همین حجم اندک میتواند زمینهای مناسب برای برقراری روابط اقتصادی میان دو طرف و در نهایت تنشزدایی باشد. در همین زمینه، مهدی سنایی معاون سیاسی دفتر رئیسجمهور روز پنجشنبه درباره نشست سران D8 در مصر، اظهار کرد: نزدیک به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر مسلمان در کشورهای گروه D8 زندگی میکنند که حدود ۶۰ درصد جمعیت مسلمانان را تشکیل می دهد. معاون سیاسی دفتر رئیسجمهور درباره روابط ایران و مصر نیز بیان کرد: بیش از چهار دهه است که ایران و مصر روابط سیاسی ندارند؛ ولی در یک سال گذشته مخصوصا بعد از حوادث غزه، تعامل بهتری بین دو کشور ایجاد شده است. وی خاطرنشان کرد: گفتوگوهای خوبی در آبان سال جاری بین روسای دو کشور در قازان روسیه صورت گرفت؛ اقداماتی هم بین دو کشور آغاز شده و گفتگوهای سیاسی آغاز شده است. سنایی افزود: اراده لازم برای هر دو کشور برای ازسرگیری روابط وجود دارد و امیدواریم با اقداماتی که صورت گرفته در آیندهای نزدیک به سطح بازگشایی سفارتخانهها برسیم.