[شهروند ] ... و بالاخره در پایان سومین فصل سال عایدی گیشه سینمای ایران از مرز 1500 میلیارد تومان هم عبور کرد تا هدف‌گذاری مدیران سینمایی که در آغاز امسال رسیدن به گیشه دوهزار میلیارد تومان را هدف غایی سینمای ایران در سال جاری تعیین کرده بودند، در دسترس‌تر از همیشه جلوه کند. این یعنی فیلم‌بین‌ها و سینماروهای ایرانی اگر در سه ماه باقی‌مانده از سال نیز با همین ریتم و روند سه فصل گذشته از فیلم‌های روی پرده استقبال کنند، سینمای ایران در پایان سال به فروشی بالاتر از دوهزار میلیارد تومان دست خواهد یافت که- فارغ از این‌ واقعیت که سرعت و شدت تورم هر گونه دستاورد عددی و آماری را بی‌معنی کرده- در تاریخ سینمای ایران بی‌سابقه است. یک رکوردشکنی تاریخی که چشم‌انداز روشن و امیدوارکننده‌ای را در حوزه فروش و مخاطب برای سینمای سال ۱۴۰۴ نوید می‌دهد...

هفته چهل میلیاردی
بازه زمانی یک هفته گذشته، یعنی از تاریخ 24 تا 30 آذر را از نظر عایدی گیشه می‌توان یکی از نقاط عطف گیشه 1403 به شمار آورد؛ بیشتر به این دلیل که فروش نزدیک به چهل میلیارد تومانی سینماها- که حاصل حضور بیش از 750 هزار نفر پای گیشه‌ها بود- مجموع فروش فیلم‌های روی پرده سینمای ایران در سال جاری را از 1500 میلیارد تومان فراتر برد و این همان‌طور که گفته شد، هدف‌گذاری گیشه دوهزار میلیارد تومانی را برای سینمای امسال در دسترس‌تر از همیشه جلوه می‌دهد! از این فروش چهل میلیاردی، اما، نزدیک ۲۶ میلیارد و 500 میلیون تومان متعلق به فیلم «هفتاد سی» بهرام افشاری است که باعث شده این فیلم با فاصله از دیگر فیلم‌های روی پرده، صدرنشین مطلق جدول گیشه ماه آخر پائیز لقب گیرد. «زودپز» رامبد جوان و «صبحانه با زرافه‌ها»ی سروش صحت نیز نزدیک به چهار میلیارد فروخته‌اند- تا 88 درصد از مجموع فروش هفتگی به این سه فیلم اختصاص یافته و سیطره کمدی بر کلیت سینمای ایران در بازه زمانی منتهی به شب یلدا تکمیل شده باشد. «باغ کیانوش» با بیش از یک و نیم میلیارد تومان و «شنگول و منگول» با بیش از یک میلیارد و 220 میلیون تومان نیز دو فیلم دیگری هستند که جدول پنج‌فیلمی پرفروش‌ترین فیلم‌های هفته را شکل داده‌اند.  از 24 تا 30 آذر؛ «آریاشهر دو نفر» نیز بیش از یک میلیارد و 100 میلیون تومان فروخته است...

به سوی اوج
گیشه 1500 میلیاردی سینمای ایران در روزهای پایانی پائیز را می‌توان به این شکل ترجمه کرد که از ابتدای امسال تا 27 آذر بیش از 27 میلیون نفر پای گیشه‌ها حاضر شده‌اند- که قطعاً بالاتر از برآوردها و حتی توقعات بوده است. نکته جالب این‌که سال گذشته تا پایان پائیز تنها ۲۰ میلیون نفر به سینما رفته بودند و عایدی گیشه نیز به 900 میلیارد تومان نرسیده بود- که این‌ها یعنی سینمای امسال ۳۲ درصد از نظر تعداد مخاطبان و ۷۲ درصد نیز از نظر عایدی گیشه رشد داشته و موفق‌تر عمل کرده است.

بهار در پائیز
اوج‌گیری اقتصادی سینمای ایران در سال جاری را بی‌ارتباط با اوج‌گیری پائیزی سینمای ایران تحلیل نمی‌توان کرد. در واقع سینمای ایران در پائیز امسال موفق به جلب و جذب بیش از ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار مخاطب شد- که در قیاس با تابستان امسال 43 درصد و در قیاس با پائیز گذشته هم ۱۴درصد بیشتر است. این 10 میلیون تماشاگر دستاورد گیشه‌ای قابل قبولی برای فیلم‌های روی پرده رقم زده و یک عایدی نزدیک به 600 میلیارد تومانی (دقیقا 586 میلیارد و 500 میلیون تومان) را نصیب سینمای ایران کرده‌اند- که مهم‌ترین عامل دستیابی به گیشه 1500 میلیارد تومانی در روزهایی است که هنوز سه ماه تا پایان سال باقی مانده است.  نکته جالب این‌که رشد اقتصادی سینمای ایران در سه‌ماهه گذشته یک رشد صوری بر پایه تورم نبوده است. در واقع عملکرد پائیزی سینمای ایران نسبت به سه‌ماه پیش از این، یعنی در قیاس با تابستان به این شکل بوده که سینماها ۴۳ درصد مخاطب بیشتر و ۴۴ درصد نیز فروش بیشتری نسبت به بازه زمانی تیرماه تا شهریورماه داشته‌اند. این نسبت در قیاس با پائیز گذشته نیز نشان از رشد ۵۱ درصدی گیشه و البته رشد ۱۴ درصدی در تعداد مخاطبان سینماها دارد. اما در نگاهی جزئی‌تر؛ در بین سه ماه پائیزی، سینماها در مهرماه ضعیف‌ترین عملکرد را داشته‌اند و در واقع تنها 150 میلیارد از این 600 میلیارد عایدی گیشه مربوط به مهرماه بوده- که به احتمال زیاد به بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها و تغییرات متغیرهای سبک زندگی خانواده‌ها به‌نسبت 6‌ماه ابتدایی سال برمی‌گردد! آذرماه نیز در این میان موفق‌ترین ماه پائیز بوده است. سینماها در این ماه، با جلب بیش از 4 میلیون نفر داغ‌ترین گیشه را داشتند و یک عایدی قابل توجه 232 میلیارد تومانی را نصیب فیلم‌های روی پرده کردند. آبان‌ماه هم در این بین با یک گیشه ۲۰۴ میلیارد تومانی وضع و حال بدی نداشت!

هنوز و هم‌چنان کمدی
فارغ از تمام این دستاوردهای واقعی و حتی ظاهری؛ چشم بر این واقعیت نمی‌توان بست که عملکرد قابل قبول سینماها در پائیز امسال مرهون اکران سه فیلم کمدی پرمخاطب بود- که از بین بیش از 10 میلیون مخاطب سه ماه گذشته، بیش از ۷ میلیون نفر به تماشای این سه فیلم رفته بودند. این یعنی ۶۹ درصد از کل مخاطبان پائیز به تماشای این ۳ فیلم نشستند و ۳۱ درصد مابقی نیز مخاطبان ۳۳ فیلم دیگر بودند- که واقعیت تلخی است! این نسبت البته از نظر عواید گیشه‌ای نیز برقرار است و نزدیک به 450 میلیارد تومان از عایدی 600 میلیاردی سینمای ایران در سه ماه گذشته از گیشه سه فیلم «هفتاد سی»، «زودپز» و «صبحانه با زرافه‌ها» حاصل آمده است.  از نظر فروش کلی سال؛ یعنی از فروش 1500 میلیاردی سینمای ایران نیز بخش زیادی مدیون چند فیلم کمدی است و فیلم‌های غیرکمدی در این جدول نیز مهجورند. در حقیقت از بین بیش از 50 فیلمی که سالن‌های سینمایی از ابتدای سال اکران کرده‌اند؛  کمدی‌ها پرمخاطب‌تر بوده‌اند و جز فیلم «مست عشق»- که از نظر فضا و داستان و بازیگران و تبلیغات ماهواره‌ای از همان آغاز کار یک استثناء محسوب می‌شد و شانس بیشتری در قیاس با دیگر فیلم‌های غیرکمدی برای جذب مخاطب داشت- بقیه فیلم‌های بالانشین جدول فروش سالانه تقریبا همگی کمدی هستند.در صدر جدول فروش سالانه سینمای ایران در حال حاضر فیلم‌های «تگزاس ۳» با حدود 250 میلیارد، «زودپز» با حدود 200 میلیارد و «تمساح خونی» نیز با حدود 170 میلیارد فروش قرار دارند که روی هم رفته حدود 620 میلیارد تومان از فروش ۱۵۰۰ میلیاردی سینمای امسال را نصیب خود کرده‌اند. «۷۰ سی» و «مست عشق» نیز به فروش بالای ۱۰۰ میلیارد تومان رسیده‌اند و البته به نظر می‌رسد فیلم «صبحانه با زرافه‌ها» نیز در آستانه فروش به این فهرست است. نکته جالب این که پنج فیلم از این 6 فیلم کمدی هستند و درباره وضعیت استثنایی «مست عشق» نیز صحبت شد!نکته جالب‌تر در این میان، اما، تضمین‌نشده بودن موفقیت سینمای کمدی است. در واقع در شرایطی که عایدی گیشه امسال بی‌تردید تنها و تنها به مدد اکران فیلم‌های کمدی به بیش از ۱۵۰۰ میلیارد رسیده، اما کمدی‌هایی مانند «قیف»، «مفت‌بر»، «ملاقات با جادوگر»، «شهسوار» و «قلهک» نیز در این میان بوده‌اند که در مقایسه با دیگر آثار کمدی در جذب مخاطب ناکام مانده‌اند- که البته اگرچه تقریبا همگی بیش از ۱۰ میلیارد تومان فروخته‌اند؛ اما کتمان نمی‌توان کرد که این ارقام در وضعیت فعلی شکست محسوب می‌شود!

خداحافظ سینمای غیرکمدی

در جدول فروش وضعیت فیلم‌های غیرکمدی نیز، چه آن‌هایی که موضوعی اجتماعی داشتند و چه آن‌هایی که در حوزه سینمایی دفاع مقدس ساخته شده‌اند، تعریف زیادی ندارد و بالاترین جایگاه را در جدول فروش سالانه فیلم «بی‌بدن» با فروشی 46 میلیارد تومانی دارد- که جزو 10 فیلم پرفروش سال نیست! نکته قابل توجه دیگر هم این‌که در 9 ماه گذشته چند فیلم مرتبط با سینمای کودک از قبیل «ببعی قهرمان»، «شهر گربه‌ها۲»، «ایلیا جستجوی قهرمان»، «شنگول منگول» و «باغ کیانوش» هم اکران شده‌اند که در این بین، با این که تقریبا هیچ‌کدام جزو فیلم‌های شکست‌خورده و ناکام نبوده‌اند، با این حال از این فهرست فقط «ببعی قهرمان» توانسته به فروش بیش از ۵۰ میلیارد تومان برسد. با این حال تا شروع جشنواره فجر زمان زیادی باقی نمانده و این باعث می‌شود سینماگران زیادی به تکاپو افتاده و بخواهند فیلم‌های پشت خط اکران مانده‌ خود را هرچه زودتر روی پرده نقره‌ای نمایش دهند؛ و این هم به نوبه خود باعث شده سالن‌های سینما که در طول ماه‌های گذشته بیشتر در قبضه فیلم‌های کمدی بودند، در آستانه فصل زمستان میزبان چند فیلم غیرکمدی شوند- که بیشتر در این ویژگی با هم مشترکند که یا جزو آثار توقیفی سال‌های اخیر هستند یا این‌که در جشنواره‌های داخلی و خارجی موفق به کسب جوایزی شده‌اند، با این که این‌ها هم نسبت به فیلم‌های کمدی فروش چشمگیری ندارند!