فعال شدن گسل‌های درگیری در سوریه

جوان آنلاین: هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه در سفری رسمی به دمشق با احمد الشرع، رهبر تحریرالشام دیدار کرد؛ سفری که احتمالاً زمینه‌چینی برای سفر رجب طیب اردوغان به دمشق برای محقق کردن یک رؤیای دست‌کم یک دهه‌ای او، یعنی نمازخواندن در مسجد اموی دمشق است که او آن را به سقوط بشار اسد وصل کرده بود. سفر فیدان البته، یک پس‌زمینه مهم‌تر هم دارد؛ «برطرف کردن نگرانی کردها» یی که فیدان گفته برای از بین بردن تهدیدشان «هرکاری می‌کنیم». این احتمالاً نقطه شروع ناآرامی‌ها در سوریه است. در حالی که محمد الجولانی در حال ملاقات‌های دیپلماتیک در دمشق است، گزارش‌های غیررسمی حاکی است که عناصر وابسته به او طی روز‌های گذشته، ده‌ها نفر را در شهر‌های مختلف، از جمله حلب ربوده و زندانی کرده‌اند.  عصر دیروز ویدیوئی از در آغوش‌کشی متقابل «ابومحمد الجولانی» رهبر تحریرالشام و «هاکان فیدان» وزیر خارجه ترکیه در جریان سفر فیدان به دمشق منتشر شد. در دیدار جولانی (احمد الشرع) و فیدان که در قصر الشعب، کاخ ریاست جمهوری در دمشق برگزار شد، شرع با ظاهری آراسته، کت و شلوار رسمی و با کراوات ظاهر شد. این دومین سفر وزیر خارجه ترکیه به دمشق بعد از سقوط حکومت بشار اسد طی ۱۵ روز گذشته است و احتمالاً زمینه‌چینی برای سفر رجب طیب اردوغان است که دست‌کم الان خود را برنده بزرگ رویداد‌های سوریه می‌داند و احتمالاً قصد دارد رؤیایی را که یک دهه قبل برای نماز خواندن در مسجد اموی بر زبان آورده بود، محقق کند. ترکیه‌دیلی سه روز قبل نوشته بود که اردوغان به زودی به دمشق می‌رود و حضور در مسجد اموی دمشق وگفت‌وگو با خبرنگاران از مهم‌ترین بخش‌های این سفر است. با این حال، نشانه‌های چالش‌ها از همین حالا در حال نمایان شدن است. طی روز‌های گذشته نیرو‌های مورد حمایت ترکیه و کرد‌ها در مناطق خودگردان شمال و شرق سوریه درگیری‌های شدیدی داشته‌اند و در حالی که گروه موسوم به ارتش ملی سوریه (SNA) که مورد حمایت ترکیه است، به همراه متحدانش تلاش می‌کنند کنترل شهر کردنشین کوبانی را به دست بگیرند، دیده‌بان حقوق بشر سوریه گزارش کرده که حملات اخیر متحدان سوری ترکیه به نیرو‌های دموکراتیک سوریه (قسد) حداقل ۳۰۰ کشته برجای گذاشته است و در حالی که امریکا قسد را به پهپاد‌های امریکایی تسلیح می‌کند و در حال تقویت پایگاه‌های خود در شمال سوریه است، مجله امریکایی نیوزویک نوشت که جبهه‌های جدیدی در سوریه درحال شکل‌گیری هستند. نگرانی‌ها از وقوع درگیری جدیدی در امتداد خطوط کنترل میان ائتلاف شورشی و نیرو‌های دموکراتیک سوریه (SDF) که مورد حمایت ایالات متحده هستند، در حال افزایش است. ریاض درار، مشاور ریاست شاخه سیاسی نیرو‌های دموکراتیک سوریه، شورای دموکراتیک سوریه، به نیوزویک گفت که استحکامات نیرو‌های دموکراتیک سوریه در امتداد مرز سوریه و ترکیه به‌زودی «به نقطه عطفی» در نبرد سرنوشت‌ساز دیگری تبدیل خواهد شد. سخنان دیروز هاکان فیدان نیز تأیید می‌کند که چالش‌ها جدی است. فیدان در گفتگو با فرانس ۲۴ گفت که اگر دولت جدید سوریه نتواند نگرانی‌های آنکارا در مورد گروه‌های کرد متحد با امریکا را برطرف کند، ترکیه برای تضمین امنیت خود هر کاری که لازم باشد انجام خواهد داد. فیدان گفته که گزینه ترجیحی آنکارا این است که دولت جدید دمشق این مشکل را در راستای تمامیت ارضی، حاکمیت و یکپارچگی سوریه حل کند و در ادامه تأکید کرد YPG باید فوراً منحل شود ولی این را هم روشن کرد که «اگر این اتفاق نیفتد، ما باید از امنیت ملی خود محافظت کنیم.» وقتی که خبرنگار فرانس ۲۴ از وی پرسید که این شامل اقدام نظامی هم می‌شود یا نه، فیدان پاسخ داد: «هر کاری که لازم باشد.» همزمان، گسل‌ها در داخل تحریرالشام نیز به طور جدی‌تری در حال نمایان شدن است. احمد الشرع که حالا دیگر از او به عنوان رهبر انقلاب سوریه یاد می‌شود، متعهد شده که حاکمیت قانون را اجرا و تضمین می‌کند که تسلیحات صرفاً در دست دولت باقی بماند، جناح‌های مسلح موجود را منحل کرده و این افراد را در آنچه که او نام «ارتش ملی» بر آن گذاشته تحت نظارت یک وزارت دفاع متحد ادغام می‌کند. او در گفتگو با خبرنگاران عربی در دمشق تماس‌ها با ایران برای تأمین امنیت سفارت و اماکن مقدسه شیعیان را تأیید کرده و گفته که نیرو‌های تحت امرش قصدی برای نقض امنیت این اماکن ندارند. چند روز قبل هم منابع رسانه‌ای اخباری را درباره دیدار جولانی با گروهی از نمایندگان شیعیان و اختصاص یک گروه برای حفاظت از حرم حضرت زینب (س) از سوی وی منتشر کردند. با این حال، طی روز‌های گذشته گزارش‌های بیشتری درباره حملات حامیان دولت انتقالی سوریه به اقلیت‌ها، به خصوص علویان سوریه منتشر می‌شود، چیزی که در خوشبینانه‌ترین حالت، نشان یک چالش در میان جریان‌های داخل تحریرالشام و در نگاه بدبینانه، می‌تواند نشانه‌هایی جدی از لفاظی‌های جولانی به دست بدهد. منابع سوری دیروز در گفتگو با المعلومه گفتند که شاهد اقداماتی نظیر کشتار، بازداشت، غارت و سرقت علیه ساکنان سوریه از سوی عناصر وابسته به جولانی بوده‌اند. به گفته این منابع، فرار شهروندان سوری از شهر‌های مختلف این کشور به سمت کشور‌های همسایه از جمله لبنان به میزان ۷۰ درصد طی روز‌های گذشته افزایش یافته است. تصاویری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که هزاران شیعه، علوی و مسیحی را نشان می‌دهد که گفته می‌شود چند روز است که در مرز لبنان به سر می‌برند تا کشور را ترک کنند. در یک مورد، آزار و اذیت علویان القرداحه لاذقیه موجب شد که مردم این شهر علیه تروریست‌ها به خیابان‌ها بیایند. منابع همچنین می‌گویند که افراد مسلح وابسته به تحریرالشام به تعداد زیادی از غیرنظامیان علوی در منطقه ساحلی سوریه حمله کردند. در یک مورد دیگر، عمار الهیبه یکی از شیوخ شیعیان سوریه از کشته شدن برادرش «محی‌الدین الهیبه» به دست تروریست‌های جولانی در مصیاف خبر داده است. ناظران هشدار می‌دهند که تداوم چنین وضعیتی، گسل‌ها در جامعه سوریه را بیش از هرموقع دیگری فعال خواهد کرد.