چرا ترامپ کنترل بر کانال پاناما را خواستار شد؟


معترضان در پاناما در اعتراض به سخنان دونالد ترامپ مبنی بر تمایل او برای به دست گرفتن کنترل مجدد کانال پاناما در صورت عدم بازنگری در شرایط فعلی برای استفاده از آن، پرچم آمریکا را آتش زدند. اما اهمیت این کانال در چیست؟ کانال پاناما که توسط ایالات متحده در سال ۱۹۱۴ تکمیل شد، بر اساس توافق نامه‌ای در سال ۱۹۷۷ که توسط رئیس جمهور وقت ایالات متحده «جیمی کارتر» امضا شد، به پاناما بازگردانده شد. پاناما هم در ۳۱ دسامبر ۱۹۹۹ کنترل کامل گذرگاه تجاری را به دست گرفت. با این حال «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا طی روزهای اخیر با اشاره به اینکه دوباره مایل است کنترل این آبراه را به دست بگیرد، جنجال به پا کرده است.  

شاهراه استراتژیک
مشخص نیست که ترامپ چقدر تهدید خود برای بازپس‌گیری کنترل کانال را جدی می‌گیرد، گرچه این اولین باری نبود که او گفت ایالات متحده مایل است به یک توافق دست یابد. رئیس‌جمهور منتخب آمریکا توضیح نداد که چگونه یک کشور مستقل و دوست را مجبور به واگذاری قلمرو خود می‌کند. به گزارش شبکه خبری سی‌ان‌ان، قبل از تکمیل کانال، کشتی‌هایی که بین سواحل شرقی و غربی قاره آمریکا حرکت می‌کردند باید در اطراف کیپ هورن، در انتهای جنوبی آمریکای جنوبی حرکت کنند و هزاران مایل و چندین ماه به سفر خود اضافه کنند. ایجاد گذرگاهی که آن سفر را کوتاه کند، هدف دست‌نیافتنی چندین امپراتوری بود که مستعمراتی در قاره آمریکا داشتند.
 اهمیت کانال پاناما
1. مسیر تجاری کلیدی: کانال پاناما یکی از مهم‌ترین شاهراه‌های تجاری جهان است که زمان حمل‌ونقل بین دو اقیانوس را به طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. به جای دور زدن قاره آمریکای جنوبی از طریق تنگه ماژلان، کشتی‌ها می‌توانند از این کانال عبور کنند. ۲. کاهش هزینه‌ها: عبور از این کانال هزینه‌ها و زمان ارسال کالاها را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد. ۳. جغرافیای استراتژیک: این کانال به طور مستقیم در مرکز آمریکای لاتین قرار گرفته و نقش حیاتی در اقتصاد جهانی دارد.

حجم ترانزیت و ارزش آن



کانال پاناما سالانه میزبان بیش از ۱۴ هزار کشتی است که حدود ۴ درصد از تجارت جهانی را جابه‌جا می‌کنند. در سال‌های اخیر، درآمد این کانال حدود ۳ میلیارد دلار در سال بوده است. میزان بار عبوری نیز حدود ۴۰۰ میلیون تُن کالا در سال برآورد می‌شود.

کانال پاناما در دست آمریکا؟
چنانچه این آبراه استراتژیک جهانی در کنترل ایالات متحده قرار بگیرد، پیش‌بینی می‌شود که فواید زیر را برای این کشور قدرت‌طلب به همراه داشته باشد. آمریکا می‌تواند نفوذ بیشتری بر مسیرهای تجاری مهم داشته باشد و رقابت با چین و سایر اقتصادهای نوظهور را کاهش دهد؛ دسترسی آمریکا به کانال پاناما می‌تواند در مواقع بحران‌های نظامی یا سیاسی برای انتقال سریع تجهیزات نظامی مفید باشد؛ درآمد سالانه این کانال می‌تواند به اقتصاد آمریکا افزوده شود. 

۱. تسلط بر تجارت جهانی
کانال پاناما یکی از مهم‌ترین گلوگاه‌های تجارت دریایی جهان است. در صورت کنترل این کانال آمریکا می‌تواند بر مسیرهای تجاری اصلی بین آسیا، اروپا و آمریکا تسلط بیشتری پیدا کند. امکان اعمال تعرفه‌های تجاری یا اولویت‌بندی عبور کشتی‌های آمریکایی، به افزایش درآمد و تقویت رقابت اقتصادی ایالات متحده کمک می‌کند. این امر همچنین کاهش وابستگی آمریکا به مسیرهای دیگر مانند تنگه سوئز یا مسیرهای قطب شمال را موجب می‌شود.

۲. افزایش درآمد اقتصادی
درآمد سالانه کانال (حدود ۳ میلیارد دلار) به خزانه دولت آمریکا اضافه خواهد شد. کنترل بر هزینه‌های عبور می‌تواند به آمریکا اجازه دهد که قیمت‌های عبور کشتی‌ها را به نفع خود تنظیم کند و از شرکت‌های خارجی درآمد بیشتری کسب کند.

۳. مزایای نظامی و امنیتی
کانال پاناما می‌تواند به عنوان یک مسیر سریع برای انتقال نیروی نظامی و تجهیزات آمریکا بین اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام مورد استفاده قرار گیرد.