روزنامه اعتماد
1403/10/06
ترامپ و دوراهي تحريم و مذاكره
به ادعاي گروهي از ناظران، دونالد ترامپ رييس‌جمهور منتخب امريكا در شرايطي براي بار دوم وارد كاخ سفيد خواهد شد كه با ايراني متفاوت از 2015 مواجه است.ناظران ذيل اين ادعاي خود شرايط اقتصادي و همچنين برنامه هستهاي ايران را در موقعيتي به مراتب متفاوت از 10 سال پيش يعني زماني كه دونالد ترامپ براي اولين‌بار رييس‌جمهور امريكا شد، مي‌دانند. اين موضوع باعث شده كه مباحث مختلفي درباره چگونگي رويكرد احتمالي دولت دوم او در قبال تهران در درون اين كشور آغاز شود: اينكه بايد با تهران گفت‌وگو كرد يا براي توقف برنامه هستهاي اين كشور به اهرم‌هاي ديگري متوسل شد؟ به ادعاي نيويورك تايمز، تحليلگران مدعي‌اند گزينه ديگري نيز
پيش روي ترامپ وجود دارد و آن اين است كه در ارتباط با تهران يا به ديپلماسي قهري متوسل شود: بدين معنا كه تهران با رايزني زير سايه فشار حداكثري توان هسته‌اي‌اش را متوقف كند. در همين راستا و آن‌گونه كه نيويورك تايمز مدعي است، روز يكشنبه جيك ساليوان، مشاور امنيت ملي جو بايدن در گفت‌وگو با فريد زكريا، خبرنگار سي‌ان‌ان مدعي شد كه به واسطه تحولاتي كه طي يك سال اخير در منطقه رخ داده جاي تعجبي نيست كه ايران بخواهد دكترين هستهاي خود را تغيير دهد. او در ادامه مدعي شد كه در مورد خطرات اين تصميم احتمالي از سوي ايران با تيم امنيت ملي ترامپ و همچنين تل‌آويو صحبت كرده است.
ساليوان اما جزييات گفت‌وگوها با اسراييل را فاش نكرد. در اين ميان گروهي از ناظران مدعي‌اند كه ايران ممكن است در چند ماه آينده به طور چشمگيري دكترين هستهاي خود را تغيير دهد. اين ادعا پس از آن مطرح شد كه رافائل گروسي، مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي هشدار داد كه ايران در حال تسريع غني‌سازي اورانيوم و نيز تحقق كاهش آستانه گريز هستهاي است. اين در حالي است كه پيش از اين نيز مسعود پزشكيان، رييس‌جمهور ايران و دونالد ترامپ همتاي امريكايي‌اش آمادگي خود را براي رايزني‌هايي درباره توافق هستهاي ابراز كردهاند، هرچند كه هيچ كدام درباره شرايط آن صحبتي نكرده‌اند، اما هر دو مي‌دانند كه در مقطع كنوني شرايط داخلي دو طرف و نيز تحولات منطقه به ويژه پس از يك سال اخير به مراتب تفاوت كرده است و اين شرايط غبارآلود مي‌تواند هر نوع رويدادي را ميان دوطرف رقم بزند.
در ادامه گزارش ادعايي نيويورك تايمز آمده است كه در اظهارات عمومي، مشاوران دونالد ترامپ وعده اعمال سياست موسوم به فشار حداكثري داده‌اند كه اين سياست ادعايي بر قطع درآمد نفتي ايران البته با فشار بر چين كه بزرگ‌ترين خريدار محموله‌هاي نفتي تحريم شده تهران است متمركز خواهد شد. مايك والتز كه دونالد ترامپ او را به عنوان مشاور امنيت ملي خود منصوب كرده، در ماه نوامبر در گفت‌وگو با سي‌ان‌بي‌سي مدعي شد تغييري كه شما خواهيد ديد، تمركز بيشتر روي ايران است. والتز در ادامه گفت‌وگوي خود ادعا كرد: سياست موسوم به فشار حداكثري نه تنها به ثبات در خاورميانه كمك خواهد كرد، بلكه به ثبات در جبهه روسيه و اوكراين نيز كمك مي‌كند. والتز مجددا ادعاي ارسال موشك و پهپاد از سوي ايران به مسكو را تكرار كرد. ادعايي كه بارها توسط مقامات ايراني و همچنين اوكرايني رد شده است. به گزارش ادعايي نيويورك تايمز همزمان يوآو گالانت، وزير دفاع اسراييل كه نتانياهو او را در اوايل نوامبر پس از ماه‌ها اختلاف‌نظر درباره چگونگي پاسخ به حملات ۷ اكتبر ۲۰۲۳ بركنار كرد، به تازگي مدعي شده است كه بايد جلوي ايران را در مسير تغيير دكترين هسته‌اي‌اش گرفت قبل از اينكه اين اتفاق رخ دهد.
اريك ايدلمن، يك مقام ارشد سابق وزارت دفاع امريكا در دولت بوش در اين زمينه مدعي شد: واقعيت اين است كه شرايط ايران در بازه زماني كنوني متفاوت شده است و احتمالا تحت تاثيرات تحولات منطقه طي يك سال اخير قرار گرفته است. ايدلمن همچنين مدعي شد كه از ترامپ مي‌خواهد تا وارد مذاكراتي با تهران درباره برنامه هستهاي اين كشور شود و در ازاي آن وعده لغو تحريم‌هاي اعمالي را بدهد. او در ادامه گفت‌وگوي خود مدعي شد: اگر واشنگتن و تل‌آويو همزمان سياست ادعايي موسوم به فشار حداكثري را دنبال كنند شايد بتوانند برنامه هستهاي ايران و احتمال تغيير دكترين هستهاي اين كشور را تحت‌تاثير قرار دهند. اين ادعا در شرايطي مطرح مي‌شود كه به ادعاي گروهي از ناظران، ترامپ خود زمينه را براي پيشرفت برنامه هستهاي ايران فراهم كرد. به ادعاي تحليلگران غربي پيشرفت برنامه هستهاي ايران پس از توافق هستهاي ۲۰۱۵ كه در دولت اوباما به نتيجه رسيد، متوقف شد. اما ترامپ در سال ۲۰۱۶ توافق دوران اوباما را فاجعه ناميد و در نهايت در سال ۲۰۱۸ از اين توافق خارج شد و در ادامه تحريم‌ها را مجددا اعمال كرد.
او ذيل اقدامات خود مدعي بود كه ايراني‌ها براي توافقي ديگر، كه بيشتر به سليقه او نزديك باشد، به سمت او خواهند آمد. اما تهران اين كار را نكرد.
در ادامه گزارش ادعايي نيويورك تايمز آمده است كه ايران به مدت دو سال تلاش كرد تا همزمان كه راهي براي دور زدن تحريم‌ها پيدا مي‌كند با طرف‌هاي اروپايي نيز مذاكره داشته باشد، اما اين تلاش‌ها به نتيجه نرسيد. يك ارزيابي ادعايي اطلاعاتي غيرمحرمانه كه به كنگره ارايه شده، مدعي شده است كه ايران از زمان خروج ايالات‌متحده از توافق هستهاي (برجام) به اندازه كافي اورانيوم غني‌سازي كرده تا بتواند آستانه گريز هستهاي خود را به صورت چشمگيري كاهش دهد. همزمان آنتوني بلينكن، وزير امور خارجه ايالات‌متحده، در ماه جولاي مدعي شد كه ايران آستانه گريز هستهاي خود را به فاصله‌اي دو هفته‌اي كاهش داده است. اين درحالي است كه مقامات ايراني تاكيد دارند كه اهداف تعريف شده در برنامه هستهاي ايران، اهدافي صلح‌آميز است.
به گزارش ادعايي ديگر نشريات خارجي در اين راستا، اسراييل و ايالات‌متحده اغلب به طور هماهنگ براي كند كردن پيشرفت‌هاي هستهاي ايران همكاري كردهاند. نيويورك تايمز در ادامه گزارش ادعايي خود نيز آورده است كه اين هم‌صدايي ادعايي به‌ويژه با حمله سايبري مخفي چند ساله‌اي كه با نام رمز «بازي‌هاي المپيك» طراحي شده بود تا سانتريفيوژهاي هستهاي ايران را تحت تاثير قرار دهد؛ عريان گشت اين در حالي است كه نتايج اين تلاش‌ها محدود بود و از آن زمان نيز لفاظي‌هاي بنيامين نتانياهو درمورد هدف قرار دادن تاسيسات هستهاي ايران كليد خورد.
با اين همه نخست‌وزيري اسراييل در عمل نتوانست به لفاظي‌هايش عمل كند، چراكه هم ايالات‌متحده با ماجراجويي‌هايش مخالف بود و هم اعضاي كابينه‌اش نمي‌خواستند هزينه چنين طرح‌هايي را بپردازند.
به باور گروهي از ناظران اما در هر صورت تحت‌تاثير قرار دادن زيرساخت‌‌هاي هستهاي ايران براي اسراييل بسيار دشوار خواهد بود، مگر اينكه رويكرد ترامپ در دولت دوم او مسير را براي نتانياهو هموار كند.
به ادعاي نيويورك تايمز همچنان كه تل‌آويو به لفاظي‌هاي ادعايي خود عليه تاسيسات هستهاي ادامه مي‌دهد، توليدات جديد اورانيوم در تاسيسات فردو در حال انجام است و نفوذ به اين تاسيسات به اين دليل كه در دل كوهي عميق قرار دارد بسيار سخت است كه تل‌آويو به تنهايي قادر به انجام اين كار نيست؛ مگر اينكه واشنگتن به اين بازيگر تجهيزاتي ارايه دهد.
در تاسيسات نطنز نيز در اصفهان هزاران دانشمند و مهندس ايراني در يك مركز تحقيقاتي بزرگ مشغول به كار هستند. مقامات غربي همچنين ادعا مي‌كنند كه ايران در آنجا مواد هستهاي خود را در اعماق زمين ذخيره مي‌كند. به ادعاي ناظران اما همچنان نامشخص است كه ترامپ و مشاورانش چگونه مي‌خواهند با تعديل درخواست‌هاي اسراييل درباره ايران، تل‌آويو را مهار كنند. ماركو روبيو گزينه ترامپ براي وزارت امور خارجه يك جنگ‌طلب است و از مخالفان سرسخت برجام. اين درحالي است كه همزمان ساير مقامات، از‌جمله ونس، معاون رييس‌جمهور منتخب بر اين نكته تاكيد كردهاند كه ايالات‌متحده بايد خود را از جنگ‌هاي ابدي در خاورميانه دور نگه دارد. دونالد ترامپ در نخستين دوره رياستجمهورياش تمايل چنداني به حمله به ايران نداشت، اما به گفته دستيارانش، ديدگاه او ممكن است به دليل تحولات منطقه و همزمان تلاش‌هاي نتانياهو تغيير كرده باشد. به ادعاي ديگر نشريات خارجي كه رويكردهاي احتمالي كابينه دولت دوم ترامپ را رصد مي‌كنند اين احتمال نيز وجود دارد كه رييس‌جمهور امريكا در اوايل دوره رياستجمهورياش يك نمايش ادعايي را تحت عنوان تجمعي براي هدف قرار دادن ايران به راه بيندازد و سپس وارد مذاكره با تهران شود. اين همان رويكرد ادعايي است كه ايدلمن و ديگران پيش از اين آن را «ديپلماسي قهري» ناميدند. اين درحالي است كه اما دستيابي به توافقي كه فراتر از توافق دوران اوباما (برجام) باشد دشوار خواهد بود.
به ادعاي ناظران توافق برجام ۹۷درصد از اورانيوم غني شده ايران را از كشور خارج كرد. روس‌ها همزمان آنها را با هزينه‌‌اي دريافت كردند و همچنين توانايي ايران براي نصب نسل جديدي از سانتريفيوژهاي بسيار كارآمد را به تاخير انداخت. تصميم ترامپ براي خروج از اين توافق منجر به اين شد كه تهران سانتريفيوژهاي جديد را زودتر از زماني كه توافق كرده بودند، نصب كند. به ادعاي نيويورك تايمز، احتمالا هر توافق جديدي با تهران تقريبا از ايران مي‌خواهد كه تمام اورانيوم غني شده و همچنين همه سانتريفيوژها را تحويل دهد و همزمان از تهران مي‌خواهد كه اجازه ورود بازرسان بين‌المللي به تاسيسات خود را صادر كند. اين درحالي است كه سابقه دولت ترامپ نشان مي‌دهد، همان‌طور كه مايك والتز مدعي شده او احتمالا با تحريم‌هاي اقتصادي جديد عليه ايران كار دولت خود را آغاز خواهد كرد، هر چند كه اين تحريم‌ها سابقه ضعيفي در اثربخشي دارند.
بت سنر، مشاور دونالد ترامپ در سيا در بخشي از دوره اول رياستجمهورياش، به تازگي مدعي شده است كه سياست ادعايي موسوم به فشار حداكثري بايد در سطحي بالاتر و همزمان با كاهش درآمد نفتي اعمال شود. او در ادامه مدعي است كه اين به معناي حمله به ناوگاني است كه سعي مي‌كند با دور زدن تحريم‌ها نفت ايران را انتقال دهد. اين درحالي است كه به ادعاي نيويورك تايمز جوهره ديپلماسي قهري اما اين است كه به ايران پيام مي‌دهد كه بايد به هر نحوي چه از طريق مذاكرات ديپلماتيك و چه از طريق فشار نظامي ادعايي از ذخاير سوخت و توانايي‌هايي كه آستانه گريز هسته‌اي‌اش را كاهش مي‌دهد، صرف‌نظر كند.
در چنين شرايطي ايران ممكن است براي يك عقب‌نشيني تاكتيكي خيز بردارد، اما هرگز تمايلي به تعطيلي تمام تاسيسات هستهاي خود ندارد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
استقبال از رفع فیلتر
روايت اخراج كارگران مطالبه‌گر
ترامپ و دوراهي تحريم و مذاكره
معمار ستون‌هاي موسيقي معاصر ايران
فقر مستاجران در شهرها
فراموشي گام اصلي FATF و بمب گردشگري
هراكليوس و تاريخ
رونق زبان فارسي مديون رودكي
آقاي رييس‌جمهور لطفا به سعدآباد نياييد
تابستاني در كنار دشمن
پارك‌هاي جنگلي سرمايه‌هاي ملي يا وي‌آي‌پي شهرداري؟
فراموشي گام اصلي FATF و بمب گردشگري
هراكليوس و تاريخ
رونق زبان فارسي مديون رودكي
پيام‌ها
