گروه اقتصادی:در شرایطی که این روزها اخبار و تصاویر بسیاری از رویکردهای خلاقانه ایرلاین های منطقه و صنعت هوایی کشورهایی چون عربستان، امارات، قطر و حتی ترکیه  با بیش از هزار هواپیمای به روز و آماده مخابره می شود، متولیان صنعت هوایی ایران از کمبود 550 تا600فروندی هواپیمای مسافربری در ایران سخن می گویند. محمد محمدی بخش رئیس سازمان هواپیمایی کشور با بیان اینکه ۵۵۰ فروند هواپیما نیاز داریم، اظهار می کند:« امروز نزدیک به ۱۹۰ فروند هواپیمای فعال باری، بیزینس جت و مسافری در کشور وجود دارد. محمدی همچنین تصریح کرد: «از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون ۷۵ فروند هواپیما و هلیکوپتر وارد کشور شده که ۳۰ فروند هواپیمای ناوبری به ناوگان الحاق شده است.» اما 30فروند هواپیمایی که بر اساس اعلام محمدی وارد کشور شده اند، اغلب هواپیماهای دسته دوم و از رده خارج شده سایر ایرلاین های منطقه ای  هستند که امکان استفاده از آنها برای ورود به فرودگاه هایی که استانداردهای یورو را رعایت می کنند، وجود ندارد. زمانی که ایرلاین های قطری، ترکیه ای یا اماراتی هواپیمایی را از رده خارج می کند، ایران تلاش می کند این هواپیماها را با قیمت های بالا خریداری کرده و از آنها استفاده کند.
این مکانیسم در کشور اجرایی می شود، چرا که سالهاست که ایران به دلیل تحریم ها، نتوانسته اقدامات مطلوبی برای نوسازی صنعت هویی خود صورت دهد. در دولت حسن روحانی قرار داد خرید بیش از 200هواپیمای مسافربری با ایرباس و بویینگ منعقد شد اما به دلیل بازگشت ترامپ به برجام به جز 2الی 3فروند هواپیمای بویینگ و ایرباس و 8الی 9فروند هواپیماهای ملخ دار ایتالیاییATR، امکان اجرایی شدن این قرار داد ممکن نشد. پس از دولت  روحانی، نوبت به دولت سیزدهم رسید که ایده هایش را برای بهبود وضعیت ناوگان صنعت هوایی ایران اجرایی کند. برنامه دولت سیزدهم در این حوزه، خرید هواپیماهای دسته دوم با عمر بالای 25 سال بود که اجرایی شد. هواپیماهایی که ایرلاین های کشورهایی چون قطر و ترکیه از رده خارج می کردند توسط ایران خریداری می شد تا حداقل در عرصه پروازهای داخلی از آنها استفاده شود. با عبور از این دوران نوبت به دولت چهاردهم رسیده تا در این زمینه برنامه ریزی هایش را عملیاتی کند. به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، وزارت راه و شهرسازی به عنوان سیاستگذار اصلی در این بخش باید با نهادهای مالی و بانک ها برای ارائه تسهیلات به شرکت های هواپیمایی رایزنی کند. از سوی دیگر نقش وزارت امور خارجه در تسهیل شرایط خرید و تامین قطعات هواپیماها هم مهم است . در واقع دولت باید که ملی و بین المللی خود را برای رفع موانع این صنعت تقویت کند. اما قبل از برنامه ریزی و سیاست گذاری های دولت، باید دید وضعیت ناوگان حمل و نقل عمومی ایران چه شرایطی دارد و فعالان این صنعت چه مطالباتی را به عنوان خواسته اصلی مطرح می کنند؟ تجارت برای آگاهی از وضعیت صنعت هوایی و مطالباتی که فعالان این حوزه برای بهبود شاخص های دارند گفتگویی را با کارشناسان این حوزه ترتیب داده تا نوری به ابعاد پنهان این صنعت تابیده شود.

سن ناوگان هوایی ایران بالای 25سال است
رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر سفر هوایی و گردشگری استان تهران در گفتگو با تجارت و در پاسخ به ین پرسش که وضعیت فعلی ناوگان هوایی ایران چه شرایطی دارد و دولت چهاردهم کدام برنامه ها را باید در دستور کار قرار دهد؟ می گوید:« این صنعت استانداردهایی دارد که در قالب کنوانسیون ها و نشست ها اعلام می شود. در حال حاضر بسیاری از کشورها، هواپیماهای بالای 20 سال را به عنوان هواپیماهای فاقد استاندارد شناخته و از ورود آنها به حریم هوایی خود جلوگیری می کنند. بنابراین ایران اگر می خواهد صنعت هوایی خود را به روز نگه دارد، باید این استانداردها را رهاست کند.»
امیر پویان رفیعی در ادامه می گوید:«اما متاسفانه متوسط عمر ناوگان هوایی ایران بالای 25سال است. این عدد در سطح جهانی بسیار بالاست و قابل قبول نیست. متاسفانه به دلیل طول عمر بالای ناوگان هوایی ایران و تحریم ها، ایران بسیاری از بازارهای خود را از دست داده است. آخرین بازرهایی که ایران از دست داده، بازارهای کشورهای اروپایی بوده است. این روند به اقتصاد صنعت هوایی و گردشگری کشور ضربه وارد کرده و آسیب های اقتصادی و اعتباری  فراوانی را متوجه ایران می کند.»

تحریم ها ریشه اصلی مشکلات صنعت هوایی است
علیرضا منظری از مدیران اسبق سازمان هواپیمایی کشور در گفتگو با تجارت در خصوص وضعیت صنعت هوایی کشور می گوید:« مشکل اصلی کشور در حوزه صنعت هوایی، تحریم هاست. تحریم ها باعث شده ایران از یک طرف نتواند نیازهای خود به هواپیماهای جدید را پوشش دهد و از سوی دیگر امکان تامین قطعات و نیازمندی های جدید را نیز نداشته باشد. در ادامه این محدودیت ها کشورهای اروپای نیز پروازهایی از مقصد ایران را تحریم کرده اند. مجموعه این تحریم ها باعث بروز مشکلات عدیده ای برای صنعت هوایی کشور شده است.  هر دولتی که در ایران روی کار است در وهله نخست باید تلاش کند، زمینه پایان دادن به تحریم ها را فراهم کند تا از بطن آن ایران در صنعت هوایی هم بتواند نیازهای خود را پوشش دهد.»
او در ادامه می گوید:« ایران در مقایسه با کشورهای منطقه، شرایط مطلوبی را در صنعت هوایی تجربه نمی کند، بر اساس برخی روایت ها 25 فروند و بر اساس برخی دیگر از گزارش ها، کمتر از این تعداد هواپیمای سرحال و آماده در کشورمان وجو دارد، این در حالی است که مسئولان اعلام کرده اند، ایران حداقل 550فروند هواپیمای آماده نیاز دارد. وقتی تعداد نیازهای کشور را در کنار تعداد هواپیماهای سرحال موجود قرار دهیم، متوجه می شویم، صنعت هوایی کشور با چه کمبود ها و کاستی هایی مواجه است. این در حالی است که مردم ایران شایسته ارائه بهترین خدمات در این حوزه هستند. این در حالی است که عربستان امروز قدم های بلندی برای به روز آوری و رشد صنعت هوایی خود برداشته و کشورهای قطر و امارات هم از دهه های قبل این برنامه ریزی های توسعه را آغاز کرده اند.»
این کارشناس صنعت هوایی در ادامه می گوید«مسئولان کشور باید بدانند، رشد حمل و نقل هوایی امروز در جهان به عنوان یکی از زیرشاخه های اصلی توسعه قلمداد می شود. کشورهایی که تلاش برای دستیابی به توسعه را در دستور کار قرار داده اند همگی تلا می کنند گام های بلندی در توسعه صنعت هوایی بردارند. ایران هم باید به این سمت گام برداشته و تلاش کند در برنامه های کوتاه، میان مدت و بلند مدت صنعت هوایی خود را به روز آوری کند.»