روزنامه جوان
1403/10/16
امتحان در ابتدایی ممنوع است ولی برگزار میشود
جوان آنلاین: قرار بود نظام آموزش‌و‌پرورش برای کاهش استرس بچه‌ها، دستخوش تغییرات شود و دیگر تحصیل در دوره ابتدایی با استرس ناشی از امتحانات همراه نباشد، اما این پیشرفت، تنها روی کاغذ مانده و بس! چراکه در متن صریح قانون، ممنوعیت برگزاری امتحانات دی ماه برای دانش‌آموزان اول تا ششم ابتدایی آمده است، اما کمتر مدرسه‌ای پیدا میشود که از دانش‌آموزان این دوره‌ها امتحان نگیرد! یعنی قانونی را نوشته‌اند که ضمانت اجرایی ندارد و حالا هر مدرسه و هر معلمی بنا به نظر شخصی خودش عمل می‌کند؛ نظری که عمدتاً مبنی بر گرفتن امتحانات دی ماه است و همین مسئله استرس و اضطراب زیادی را به دانش‌آموزان و خانواده‌های‌شان منتقل کرده است. متأسفانه نگاه وزارت آموزش‌و‌پرورش با عمل در ممنوعیت امتحان در پایه اول تا ششم کاملاً متفاوت است. این وزارتخانه از معلمان می‌خواهد ارزیابی خود را از دانش‌آموزان (درست در دی‌ماه که امتحانات نوبت اول برگزار میشود) در سامانه ثبت کنند؛ کاری که شاید از عهده معلمی بربیاید که با فراغ بال و با ۱۰ تا ۱۵ دانش‌آموز سروکار داشته باشد، نه معلمی که به ۴۰ دانش‌آموز درس می‌دهد و به زعم خود نمی‌تواند همه دانش‌آموزان را به طور عادلانه ارزیابی کند. همین کافی است که معلم، امتحان دی ماه را برای دانش‌آموزان خود برگزار کند تا بتواند ارزیابی توصیفی آنها را به درستی وارد سامانه کند؛ امتحانی که اگر چه شکل و اسمش عوض شده، اما همان امتحان ممنوعه‌ای است که نباید برگزار شود. ممنوعیت امتحانات نوبت اول برای ابتدایی‌ها آنطور که وزارت آموزش‌و‌پرورش مشخص کرده، ارزشیابی دانش‌آموزان دوره ابتدایی به شیوه توصیفی است و به جای ثبت نمرات آنها با عناوینی همچون خیلی خوب، خوب، قابل قبول و نیازمند تلاش بیشتر بررسی می‌شوند. همچنین طبق این شیوه از ارزشیابی، مسئولیت ارزشیابی تحصیلی تربیتی دانش‌آموز بر عهده معلم است و ارزشیابی به صورت تکوینی در طول سال تحصیلی بر اساس اهداف برنامه درسی هر پایه انجام میشود و معلم با استفاده از ابزار‌های مختلف از جمله آزمون‌های عملکردی، کار پوشه، مشاهدات، درس‌پژوهی و پروژه، اطلاعات لازم را در زمینه فعالیت‌های داخل و خارج از کلاس و مدرسه از دانش‌آموزان جمع‌آوری می‌کند تا بازخورد بموقع و مناسب را به آنها ارائه کند. طبق بند الف ماده۳ آیین‌نامه ارزشیابی توصیفی، نتایج ارزشیابی پیشرفت تحصیلی- تربیتی نوبت اول باید تا پایان دی ماه مشخص شود. در شیوه ارزشیابی توصیفی، تنظیم برنامه امتحانات نوبت اول برای مدارس ابتدایی در تمام پایه‌ها از اول تا ششم وجاهت قانونی ندارد. در نوبت اول، پایه ششم نیز از این قانون مستثنی نبوده و تنظیم برنامه امتحانات نوبت اول برای این پایه نیز خلاف قوانین و ضوابط است و مسئولیت ارزشیابی تحصیلی تربیتی دانش‌آموز بر عهده آموزگار کلاس است. اما به راستی چند مدرسه و چند معلم هستند که بدون برگزاری امتحانات دی‌ماه نتایج این ارزشیابی توصیفی را تعیین می‌کنند؟! گلایه والدین از بی‌قانونی تعدادی از اولیای دانش‌آموزان به «جوان» می‌گویند که برخی مدارس پایه ابتدایی با برنامه قبلی (برنامه امتحانی) اقدام به برگزاری آزمون دی‌ماه از دانش‌آموزان کرده‌اند. خانم صبوری که مادر یکی از دانش‌آموزان پایه اول ابتدایی در مدرسه‌دولتی واقع در منطقه ۱۵ تهران است، می‌گوید: «هنوز پسرم با مدرسه ارتباط خوبی نگرفته است که برنامه امتحانی داده‌اند. باید مدام با او دروسش را تمرین و تکرار کنم.» او به بی‌قراری‌های پسرش برای درس خواندن هر روزه و با اجبار اشاره می‌کند: «در حال حاضر امتحان دیکته، فارسی و ریاضی به صورت کتبی برگزار میشود و بعد از آن هم امتحان علوم و قرآن دارند که شفاهی است. هر روز در خانه بحث و جدل داریم، به پسرم می‌گویم بنشیند و درس‌هایش را بخواند، اما قبول نمی‌کند و هر کاری انجام می‌دهد جز درس‌خواندن! متأسفانه از درس و مدرسه دلزده شده و حتی می‌گوید که نمی‌خواهد سواد یاد بگیرد!» خانم شکوری نیز مادر یک دانش‌آموز پایه سوم ابتدایی است که در مدرسه‌ای در منطقه ۴ تهران درس میخواند. او نیز از بی‌قانونی مدرسه دخترش در برگزاری آزمون دی‌ماه گلایه می‌کند و می‌گوید: «دل‌تان خوش است! کدام قانون؟ هر مدرسه هر کاری دلش بخواهد انجام می‌دهد و بچه‌ها را زیر فشار استرس له می‌کند. تا پایان ماه از بچه‌ها امتحان می‌گیرند و نتایج آن را ملاک ارزیابی بچه‌های‌مان قرار می‌دهند. نه فقط بچه‌ها که دیگر خودمان هم استرس داریم. زندگی‌مان از روال عادی خارج شده است. این بچه‌ها هنوز کودک و بازیگوش هستند، کمتر حوصله درس و کتاب را دارند و بیشتر دوست دارند بازی کنند. در چنین شرایطی آنها را درگیر حفظ و تمرین کتب درسی کرده و خلاقیت و نشاط را از آنها گرفته‌ایم.» ضدونقیض‌های امتحانی در حالی والدین گلایه‌های خود را مطرح می‌کنند که گویا بسیاری از مدارس همچنان بر سر موضع قبلی خود یعنی برگزاری امتحان در کلاس‌های درس پایه اول تا ششم باقی هستند، این یعنی تخلف در روز روشن! چراکه مدارس می‌دانند برگزاری هرگونه آزمون با عنوان امتحانات دی‌ماه در دوره ابتدایی ممنوع است، با این حال، اما اصرار به انجام این کار دارند و حتی می‌گویند چنین کاری به صلاح خود دانش‌آموزان است! آنها براین باورند که با برگزاری این آزمون‌هاست که معلم می‌تواند در رابطه با آنچه دانش‌آموز به خوبی یاد گرفته است، نظر بدهد. اما معلمان چه می‌گویند؟ خانم شفیعی که معلم پایه اول ابتدایی است، در این رابطه به «جوان» می‌گوید: «من و برخی دیگر از معلمان به هیچ عنوان به دانش‌آموز برنامه امتحانی نمی‌دهیم، اما برای اینکه بتوانیم یک کارنامه ارزشیابی توصیفی صادر کنیم، باید عملکرد دانش‌آموز را بعد از گذشت سه ماه و اندی از روز‌های تحصیل مورد بررسی قرار دهیم.» او به سامانه‌ای که برای ثبت نمرات دانش‌آموزان است، اشاره می‌کند و اظهار می‌دارد: «سه‌چهار روز است سامانه سیدا باز شده و همه معلمان ابتدایی باید ارزشیابی توصیفی دانش‌آموزان‌شان را در این سامانه ثبت کنند، برای این کار نیز حدوداً مهلت یک ماهه تعیین شده است. حال برای اینکه ارزیابی عادلانه‌ای از دانش‌آموزان داشته باشم از آنها امتحان می‌گیرم تا در حق کسی اجحاف نشود.» خانم شفیعی با اشاره به اینکه امتحانات برخی از دروس به صورت شفاهی برگزار میشود، می‌گوید: «درس علوم و قرآن به صورت شفاهی از دانش‌آموز پرسیده میشود و بعید است استرسی به او منتقل شود.» این معلم با بیان اینکه باید اولیا در جریان فرایند یادگیری بچه‌ها قرار بگیرند، می‌گوید: «فرایند تحصیل زمانی تکمیل میشود که آموزش‌ها در خانه تکرار و تمرین شوند، اما متأسفانه شاهد آن هستیم که برخی از اولیا همکاری‌های لازم را ندارند. حال برگزاری امتحانات دی ماه باعث مشارکت اولیا هم میشود که خیلی هم خوب است. آنها در این ماه به تمرین با فرزند خود می‌نشینند تا او امتحاناتش را به خوبی سپری کند.» به گفته این معلم ارزیابی در دی ماه بیشتر از آنکه امتحانی برای دانش‌آموزان باشد، امتحانی برای والدین است؛ والدینی که طی سال تحصیلی به تمرین و مرور دروس با فرزند خود ننشسته‌اند و حالا در این ماه ناچار به پیگیری برای یادگیری هر چه بهتر دروس فرزندشان می‌شوند. اما آیا به استرسی که به کودکان دانش‌آموز در این ماه وارد میشود نیز فکر کرده‌اند؟ بی‌تردید پاسخ منفی است. خانم خاک سفیدی که معلم پایه ششم ابتدایی است از قوانین آموزش‌و‌پرورش و مغایرت آن با چیزی که خود انجام می‌دهد گلایه دارد، او در این رابطه می‌گوید: «ممکن است برای دوره اول ابتدایی (پایه‌های اول، دوم و سوم) معلم بتواند از همان امتحانات کلاسی ارزیابی کلی از دانش‌آموزان خود داشته باشد، اما در دوره دوم که بچه‌ها از حالت کودکی درآمده و علاقه به درس و مدرسه پیدا کرده‌اند، شرایط تفاوت دارد، البته این کاری است که خود آموزش‌و‌پرورش از ما می‌خواهد چراکه شاهد آن هستیم دانش‌آموزان از پایه پنجم و ششم درگیر امتحان ورود به مدارس استعداد درخشان می‌شوند، از طرفی دانش‌آموز پایه ششم در خردادماه باید در امتحان کشوری شرکت کند، چطور گفته میشود که نباید از آنها امتحان دی‌ماه بگیریم؟ اگر این دانش‌آموزان در دی ماه و بعد از آن آمادگی کافی نداشته باشند که در امتحانات خردادماه لنگ می‌زنند و رتبه خوبی نمی‌آورند.» او ادامه می‌دهد: «در دوره دوم ابتدایی یعنی پایه‌های چهارم، پنجم و ششم لازم است کمی خلاقیت به خرج داده شود تا دانش‌آموز بدون اینکه استرسی بگیرد، امتحان بدهد. چه بسا اینکه نتایج این امتحان هم بازخورد مثبتی به دانش‌آموز بدهد و پیشرفت او را به رخش بکشد.» سؤال نپرس، جواب بده! مدرسه، جایی برای مهارت‌آموزی و یادگیری و درک مفاهیم درسی است، نه اینکه خط به خط کتب درسی خوانده شود و دانش‌آموز بابت آن حساب پس بدهد. پیش‌تر در سه نوبت و به اصطلاح ثلث اول، دوم و سوم، و حالا در نوبت ترم اول و دوم، به محصلان استرس داده میشود، البته در میان‌ترم‌ها نیز آزمون‌های دیگری وجود دارد تا دانش‌آموز محک زده شود؛ آزمون‌هایی که در عمل دانش‌آموز را از موضع پرسشگری به جایگاه پاسخگویی پرتاب کرده و او را به مسیری کشانده است که عملاً خلاقیت، پژوهش و مهارت‌آموزی جایی در آن ندارد! کافی است تنها به چهره دانش‌آموزان نگاهی بیندازید؛ چهره‌هایی که به جای شادی، نشاط و سرخوشی با دل‌نگرانی و اضطراب روانه مدرسه می‌شوند، چراکه نمی‌دانند امروز قرار است چه سؤالی از آنها پرسیده شود که بلد نباشند و با خنده یا پوزخند همکلاسی‌های‌شان مواجه شوند. بدون شک با این اقدامات اشتباه، زخم دیگری بر پیکر آموزش‌و‌پرورش زده میشود و نسلی با پرسش‌های بی‌پاسخ به بار می‌آید؛ نسلی که به او فرصتی داده نمی‌شود تا سؤالاتش را بپرسد و مدام از او امتحان می‌گیرند و می‌گویند فقط جواب بده! و اصلاً مشخص نیست این نسل با این روند آموزشی، فرداروز علاقه‌ای به ادامه تحصیل داشته باشد یا نه؟
سایر اخبار این روزنامه
کسی آن طرف آب‌ها منتظر پزشکان ایرانی نیست!
دیکته اقتدار دفاعی به دشمن در رزمایش ۱۹ سپاه
دعوت به تحقیق و نوشتن درباره امام جواد، امام هادی و امام عسکری (ع)
اوین‌پارتی با چاشنی رسوایی!
امتحان در ابتدایی ممنوع است ولی برگزار میشود
فرصت‌آفرینی در اعتلای آموزش‌و‌پرورش
کور شدید، دیه می‌دهیم!
روشنایی روزگار مجرمان با تاریکی معابر
جعل سند عصای دست برخی مدیران!
یارانه‌بگیران زیر تیغ غربال
تسهیلاتی که حتی مُسکن درد مسکن نیست
یک اتفاق خوب سینمایی به نام «پروین»
تجدید قوای حماس در گرماگرم مذاکرات
یارگیری و رقیب‌تراشی سفارت در روحانیت
رزمایش اقتدار و کارکرد‌هایی به نفع امنیت پایدار
