سرطان دارو دزدی

جوان آنلاین: وقتی برای نخستین‌بار ماجرای تزریق آب مقطر به بیماران سرطانی در بیمارستانی در تبریز و فروش دارو‌های شیمی درمانی آنها در بازار آزاد مطرح شد، همه حیرت‌زده شده بودیم و برایمان قابل‌باور نبود! تکرار این ماجرا در بیمارستان شریعتی تهران و دستگیری فرد خاطی دیگر، موجب شد متوجه شویم انگار این ماجرا نوک کوه یخی است که ممکن است در بسیاری از مراکز دیگر هم رخ داده باشد و این‌بار افراد خاطی شناسایی شده‌اند. اینکه ممکن است چه تعداد بیمار در این مسیر حالشان بدتر شده یا فوت کرده باشند، حالمان را بدتر می‌کند. حالا دو بحث مهم در این‌باره شکل گرفته‌است؛ نخست ریشه‌یابی چرایی این ماجرا و دوم برخورد متناسب با جرم با خاطیان و پیشگیری از تکرار چنین حوادثی. بر همین اساس هم قرار است کمیسیون بهداشت مجلس وارد این ماجرا شود. نکته قابل‌تأمل اینجاست که حتی چنین جنایاتی در گرانی دارو ریشه دارد! به گونه‌ای که به گفته حسین عبدلی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نوسانات ارزی و ۲۰ برابر شدن قیمت دارو‌های شیمی درمانی، افراد را وسوسه می‌کند که چنین جرمی را مرتکب شوند. اگرچه رئیس سازمان نظام پزشکی معتقد است عدم راه‌اندازی امضای الکترونیک پزشکان منجر به هک یوزر پسورد آنها شده و موجب می‌شود دارو‌های گران‌قیمت از شبکه توزیع خارج شوند!   شاید هیچ‌وقت به اندازه چند ماه اخیر شاهد خبر‌های تکان‌دهنده در حوزه سلامت نبوده‌ایم. مرگ ۷۰ بیمار دیالیزی، نابینایی ۹ بیمار در بیمارستان نگاه و فروش داروی بیماران سرطانی از سوی کارکنان بیمارستانی در تبریز و بیمارستان شریعتی تهران موضوعاتی است که هر کدام به تنهایی آنچنان تکان‌دهنده است که می‌تواند کل نظام سلامت را درگیر خود کند. حالا حسین عبدلی، نماینده مجلس با بیان اینکه افزایش قیمت دارو منجر به سوءاستفاده افراد متخلف می‌شود، از پیگیری کمیسیون بهداشت پیرامون موضوع سرقت دارو از یکی از بیمارستان‌های تهران خبر داد.     جنایت! محمد رئیس‌زاده، رئیس کل سازمان نظام پزشکی در واکنش به ماجرای خروج داروی بیماران از دو مرکز درمانی و تزریق آب مقطر به جای دارو در چند بیمار مبتلا به سرطان تأکید می‌کند: «اینکه داروی بیمار سرطانی را که به شدت نیازمند درمان است، گرفته و به جای آن آب مقطر تزریق شود، مصداق جنایت می‌دانیم. جامعه پزشکی و کادر بهداشت و درمان کشور نیز از عاملان چنین حوادثی اعلام برائت می‌کنند.» وی می‌افزاید: «باز هم تأکید می‌کنم تزریق آب مقطر یا هر چیز دیگری به جای دارو آن هم به بیمار رنجور سرطانی تحت درمان و فروش دارو در بازار سیاه دارویی، جنایت است. عاملان با این جنایت علاوه بر بازی با جان مریض و خانواده وی، امنیت روانی همه بیماران را در جامعه به خطر انداخته‌اند و شایسته برخورد قضایی سخت هستند.» رئیس سازمان نظام پزشکی با بیان اینکه هر چند این فاجعه در محیط بهداشت و درمان کشور رخ داده می‌افزاید: «کادر بهداشت و درمان کشور که در رویداد‌های مختلف نظیر جنگ تحمیلی و دوران کرونا، ثابت کردند جان خود را فدای سلامت مردم می‌کنند؛ دامان‌شان از این جنایت‌ها مبرا است و از انسان‌های بی‌وجدان که چنین جنایاتی را مرتکب می‌شوند، برائت کرده و خواستار اشد مجازات و برخورد‌های قانونی با عاملان این حوادث هستند.»  سوء‌استفاده رمزی!  رئیس‌زاده درباره چرایی بروز این رخداد‌ها معتقد است: «متأسفانه با نسخه‌نویسی الکترونیک چالشی برای پزشکان دردسرساز شده و بعضاً با سوء‌استفاده از یوزرپسورد پزشکان در سامانه نسخه الکترونیک و بدون اطلاع پزشک مربوطه، دارو‌های حیاتی گران‌قیمت نظیر دارو‌های شیمی درمانی و پیوند تجویز می‌شود و این دارو‌ها با قیمت دولتی از داروخانه‌ها اخذ می‌شوند و در بازار آزاد به فروش می‌رسند؛ این موضوع در شرایط برخی کمبود‌های دارویی، هم مردم را دچار مشکل می‌کند و هم پزشکان دچار گرفتاری‌های قضایی و حقوقی می‌شوند.» وی با بیان اینکه این مسئله مورد اعتراض سازمان غذا و دارو و سازمان تأمین اجتماعی نیز است، می‌افزاید: «در همین رابطه مراجعات مکرر از اعضای سازمان نظام پزشکی را شاهدیم که از یوزر پسورد آنها در سامانه نسخه‌نویسی الکترونیک سوء‌استفاده شده‌است.» رئیس کل سازمان نظام پزشکی، اجرایی شدن امضای دیجیتال پزشکان را تنها راهکار جلوگیری از این سوء‌استفاده‌ها و تخلفات می‌داند و می‌گوید: «طبق قانون برنامه بودجه ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ امضای دیجیتال برای نسخه‌نویسی الکترونیک بر عهده سازمان نظام پزشکی گذاشته شده‌است. در همین راستا سازمان نظام پزشکی به‌رغم تکلیف حکومتی، بدون اخذ کمک از بودجه‌های عمومی، در شهریور ۱۴۰۱ سامانه مربوط به امضای الکترونیک پزشکان را طراحی و راه‌اندازی کرد و با حضور مسئولان وقت وزارت بهداشت و رئیس کمیسیون بهداشت مجلس، رونمایی شد.» طبق توضیحات رئیس‌زاده از آن زمان به دلیل مقاومت‌هایی که در برخی حوزه‌های وزارت بهداشت به ویژه حوزه فناوری اطلاعات وزارت بهداشت وقت و سازمان‌های بیمه‌گر در دوره قبل وجود داشت، این سامانه اجرایی نشد؛ این در حالی است که جلسات مکرری هم در این‌باره برگزار شد و حتی دیوان محاسبات نیز جلسه‌ای را با حضور وزیر وقت بهداشت مختص این قضیه برگزار کرد و این موضوع را پیگیر بودند، اما در مجموع این سامانه به ویژه توسط حوزه فناوری اطلاعات وزارت بهداشت در دوره قبل به دلیل بحث‌هایی که چندان هم شفاف نبود، اجرایی نشد.     بازار سیاهی که پزشک در جریان نیست!  رئیس‌زاده معتقد است بازار سیاهی که برای این دارو‌های حیاتی و گران‌قیمت ایجاد شده، آسیبی که در این زمینه به مردم وارد می‌شود و همچنین آسیب به حرمت جامعه پزشکی، مشخصاً متوجه کسانی است که ترک فعل انجام داده‌اند و به‌رغم تکلیف قانونی، برای راه‌اندازی و اجرایی‌شدن این سامانه اقدامی نکرده‌اند. از نگاه وی وقتی داروی گران‌قیمت ۵/۱ میلیارد تومانی پیوند کلیه با نسخه پزشک و در شرایطی که خود پزشک در جریان نیست، از داروخانه اخذ و در بازار آزاد به فروش رفته، این آسیبی است که به مردم و همچنین به پزشک وارد شده و مشخصاً جرم متوجه کسانی است که مانع اجرای امضای دیجیتال شدند.     نوسانات ارزی مقصر جنایات حوزه سلامت حسین عبدلی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، اما در این‌باره نظر متفاوتی دارد و در واکنش به حادثه خارج کردن دارو به بیرون از بیمارستان توسط یکی از کارکنان بیمارستان‌های تهران نوسانات ارزی را مقصر می‌داند و می‌گوید: «به دلیل اینکه دارو‌ها با ارز‌های ارزان‌قیمت در ماه و سال‌های گذشته وارد کشور شده‌است و با توجه به اینکه این دارو‌ها امروزه دچار نوسان قیمت در بازار بوده و قیمت آنها حدود ۲۰ برابر افزایش پیدا کرده‌است و همین امر فرد یا افراد را وسوسه می‌کند که چنین جرمی را مرتکب شوند.» وی درباره اینکه آیا نسخه الکترونیک برای پایان دادن به امثال این جرم‌ها کافی است یا نه، اینگونه پاسخ می‌دهد: «نسخه الکترونیک باید برای تمام دارو‌ها درست شود و فقط از طریق پزشک تجویز و مصرف شود، اما این تخلف قطعاً خارج از قاعده بوده و خیانت انباردار یا یکی از پرسنل را شاهد بوده‌است. ما معتقدیم که نه فقط نسخه الکترونیک، بلکه باید هر ایرانی یک پرونده الکترونیک داشته باشد. برای اینکه ما بتوانیم دارو‌ها را به دست مصرف‌کننده اصلی برسانیم، زیرا در نسخه الکترونیک احتمال سوءاستفاده زیاد خواهد بود.»