شهرستانی‌ها تنور جشنواره را گرم کردند

جوان آنلاین: چهل و سومین جشنواره تئاتر فجر نتوانسته شور و هیجان لازم را به پایتخت بیاورد و عموم مردم را به سالن‌های نمایش بکشاند، ولی توانسته زمینه‌ای برای درخشیدن هنرمندان شهرستانی فراهم آورد. همین مورد برای جشنواره عجیب امسال می‌تواند نکته مثبتی به حساب بیاید که باید از آن دفاع کرد.  جشنواره تئاتر فجر امسال همچون چند دوره اخیرش در شرایطی نسبتاً نامساعد برگزار شد و گاهی حاشیه‌هایش به متن اتفاق چربید. با وجود برگزار شدن چهل و سه دوره، چرخ‌های جشنواره همچنان لنگ می‌زند و وزیر ارشاد و معاون هنری و مسئولان هنر‌های نمایشی باید فکری اساسی برای جشنواره و بهتر برگزار شدن آن کنند. بالاخره شترسواری دولا‌دولا نمی‌شود و باید جایی به شکلی اصولی به وضعیت تئاتر و مشکلات مالی‌اش رسیدگی کرد تا جشنواره در نهایت کیفیت برگزار شود و بتواند عموم مردم را به خود جذب کند.     دست پر هنرمندان شهرستانی فارغ از مسائل حاشیه‌ای باید از جشنواره تئاتر فجر امسال که فرصت و موقعیت مغتنمی را برای دیده شدن هنرمندان شهرستانی فراهم آورده، تقدیر کرد. هنرمندان تئاتر شهر‌های دیگر در طول سال، کیفیت کارشان خیلی به چشم نمی‌آید و جشنواره این فرصت را به آنها می‌دهد تا مخاطبان بیشتری اثرشان را ببینند و زمینه‌های پیشرفت برایشان فراهم شود.  طبق آمار اداره کل هنر‌های نمایشی، هنرمندان شهرستانی در این دوره جشنواره فجر حضوری پررنگ داشتند و در بخش‌های اصلی از تهرانی‌ها پیشی گرفتند. امسال گروه‌های استانی با در اختیار داشتن ۶۲ درصد آثار در چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر حضور پررنگی داشتند که نشانی از پویایی و فعالیت هنرمندان شهر‌های دیگر دارد. طبق آمار اعلام شده در بخش آثار صحنه‌ای که شامل آثار رقابتی و غیررقابتی می‌شود از مجموع ۶۵ اثر، ۳۱ اثر از تهران یعنی (۴۸ درصد آثار) و سایر استان‌ها ۳۴ اثر، یعنی (۵۲ درصد آثار) در این جشنواره شرکت کردند.  همچنین در بخش آثار خیابانی نیز از ۳۳ اثر حاضر، تنها پنج نمایش (۱۵ درصد آثار) متعلق به تهران است و ۲۸ نمایش دیگر و در واقع ۸۵ درصد آثار از دیگر استان‌ها به جشنواره راه یافته‌اند که نشان از توجه ویژه هنرمندان استانی به این‌گونه تئاتر دارد.     جوان‌ترین کارگردان جشنواره از بوشهر جوان‌ترین کارگردان چهل و سومین جشنواره تئاتر نیز کارگردانی از بوشهر است. ساحل صالحی، کارگردان نمایش «دغاگر» با ۲۱ سال سن فرصت حضور در جشنواره را پیدا کرده و موقعیتی طلایی برای دیده شدن به دست آورده است. جوانان مستعدی در این نمایش حضور دارند که در صورت استمرار فعالیت در آینده، هنرشان بیشتر به چشم خواهد آمد.   صالحی درباره حضور جوانان و تأثیر جشنواره تئاتر فجر چنین می‌گوید: «۹۰ درصد اعضای گروه ما زیر ۲۰ سال هستند و از کارگاه بازیگری «کلاغ‌ها» در بوشهر به گروه اضافه شدند. این نکته شایان توجه است که اجرای نور گروه ما را یک دختر ۱۳ ساله به بهترین شکل برعهده دارد. جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر آوردگاهی است که جوانان در صورت حضور می‌توانند خود را در عرصه‌ای باکیفیت و سطح بالا معرفی کنند. دیده شدن در این سطح حتماً باعث رشد و شکوفایی استعداد‌های این نسل جوان خواهد شد و در پی آن مطئمناً شاهد رشد، جهش و بالاتر رفتن سطح تئاتری ایران خواهیم بود.»    ایران فقط تهران نیست احمد ندافی با نمایش «داماهی» از یزد در جشنواره تئاتر فجر حضور داشت. ندافی قبلاً این نمایش را در کشور روسیه روی صحنه برده بود که آنجا هم استقبال و تشویق خوبی از این نمایش صورت گرفت. ندافی در گفت‌و‌گو با «جوان» تجربه حضور در جشنواره تئاتر فجر را اینگونه توصیف می‌کند: «در هر صورت جشنواره فجر ویترین یک ساله تئاتر کشور است و باید قبول کنیم پایتخت کشور‌ها زیربنای اصلی تئاتر هستند و این هنر در پایتخت‌ها رشد می‌کند، اما وقتی جمعیت تهران و شهر‌های دیگر را مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم ایران فقط تهران نیست و ما هنرمندان زیادی در شهر‌های دیگر داریم.  ندافی که «داماهی» را براساس داستانی از افسانه‌های جنوب ایران در تالار وحدت روی صحنه برد، ادامه می‌دهد: «رقابت در جشنواره فجر شور و شوق خاصی را به هنرمندان می‌دهد و این فضای رقابتی برایشان خیلی هیجان‌انگیز است. خیلی‌ها شعار می‌دهند جشنواره مهم نیست، ولی اگر مهم نبود این همه هنرمند در آن شرکت نمی‌کردند.» حسن شیخ‌زاده با نمایش «سارا» از اردبیل به جشنواره تئاتر چهل و سوم آمده و سعی کرده در نمایش خود گوشه‌چشمی به ادبیات فولکلور و شفاهی آذربایجان داشته باشد. حضور هنرمندان شهرستانی از فرهنگ‌های دیگر زمینه آشنایی مخاطبان با فرهنگ بومی شهر‌های دیگر را فراهم می‌کند که اتفاق مهمی به شمار می‌رود.  شیخ‌زاده در گفت‌و‌گو با «جوان» تأثیر جشنواره تئاتر فجر در کشف استعداد‌ها را چنین شرح می‌دهد: «این جشنواره، همیشه تریبون و تابلویی برای گرو‌های نمایشی بوده تا به واسطه آن توانایی و استعداد آنهایی که به‌خاطر مرکزگرایی نتوانسته‌اند شناخته شوند را نشان دهد. تمام گروه‌ها به امید دیده شدن در سطح کشوری در این جشنواره شرکت می‌کنند. می‌توان گفت هر گروه اجرایی نماینده هنرمندان شهر و استان خود است تا بتوانند هنر و توانایی‌شان را در سطح کلان به نمایش بگذارند.»    عدالت فرهنگی در جشنواره مصطفی ذوقی، کارگردان نمایش «کاتالونیا» از کرمانشاه به جشنواره آمده و پیش از این سابقه حضور در جشنواره تئاتر فجر را داشته و از نقش پررنگ جشنواره در دیده شدن هنرمندان شهرستانی آگاه است. او با بیان اینکه امسال هدفش حمایت از بچه‌های بااستعداد کرمانشاهی بوده، می‌گوید: «قطعاً جشنواره فجر در دیده شدن و انگیزه دادن به جوانان بااستعدادی که در شهرستان زندگی می‌کنند نقش پررنگی دارد، چراکه می‌توانند خود را در فضایی رقابتی ببینند که سابقاً آرزوی حضور در آن را داشتند.» بابک قیصری که به همراه برادرش سهند قیصری با نمایش «ملک‌محمد» از خطه آذربایجان قدم در جشنواره گذاشته‌اند، یکی از قصه‌های کهن‌دیار آذربایجان‌شرقی را با خود به جشنواره آورده‌اند. قیصری با انتقاد از نگاهی که در تئاتر به هنرمندان شهرستانی وجود دارد به «جوان» می‌گوید: «نسبت به تئاتر‌های استانی، نگاه‌هایی از بالا به پایین مطرح بوده و هست، اما استان‌ها همیشه هنرمندان بزرگی را به جامعه هنری کشور معرفی کرده‌اند. جشنواره تئاتر فجر بستری مناسب را برای دیده شدن استعداد‌های سایر استان‌ها فراهم کرده که می‌تواند به رشد و پیشرفت تئاتر در دیگر شهر‌ها کمک کند.» حضور پررنگ هنرمندان شهر‌های دیگر در جشنواره تئاتر فجر امسال توانسته به موضوع عدالت فرهنگی عینیت ببخشد و فرصت خوبی را برای دیده شدن هنرمندان غیرتهرانی فراهم کند. همین حضور پررنگ نشان می‌دهد ظرفیت بالایی در شهر‌های دیگر ایران وجود دارد و با کمی حمایت از دل همین جشنواره‌ها می‌توان هنرمندان مستعد و بزرگی را کشف کرد.