آینده حضور آمریکا در خاورمیانه


علی بیگدلی
کارشناس مسائل آمریکا

 هدف ایالات متحده در سوریه که ترامپ هم در دور اول ریاست جمهوری خود بدان اشاره کرد، سلطه بر منابع نفتی این کشور بود و از سوی دیگر مساله احیای داعش هم برای آنها یک معضل به حساب می‌آید. به موازات این دو موضوع باید توجه داشته باشیم که بحث حمایت از کردهای سوریه هم مطرح است؛ چراکه آنها متحد اصلی ایالات متحده سوریه به شمار می‌روند و از آنها برای اعمال فشار بر ترکیه استفاده می‌کنند. باید توجه داشت که اایلات متحده چندان از قدرت گرفتن ترکیه در منطقه و به خصوص در سوریه راضی نیست و در این راستا کشورهای عربی هم به دنبال تامین منافع خود در خاورمیانه و سوریه هستند. به همین دلیل اعتقاد دارم که در این فضا بیرون آمدن کامل آمریکایی‌ها از سوریه بعید به نظر می‌رسد.
در این فضا، کردهای سوریه به دنبال آن هستند تا بتوانند در ساختار جدید قدرت این کشور برای خودشان سهمی در نظر بگیرند و در آن حل شوند. در این فضا ترامپ اعلام کرده که وارد هیچ جنگی نخواهند شد که این موضوع ریشه در رفتار و تئوری‌های جمهوریخواهان دارد. بر این اساس فکر نمی‌کنم که ترامپ همانند بایدن و مشابه آن اقدامی که در افغانستان انجام شد را در دستور کار قرار دهد و به همین دلیل اعتقاد دارم که جولانی در سوریه به دنبال آن است که بتواند بر اساس یک داد و ستد که در دنیای امروز سیاست یک عمل طبیعی به حساب می‌‌آید، نظم جدیدی را در دمشق برپا کند؛ چراکه اساساً سلطه او و تیمش بر سوریه با هماهنگی‌ها و طرح‌ریزی‌های پشت پرده انجام شد و ترکیه هم از آن حمایت کرد. به همین دلیل فکر نمی‌کنم که ایالات متحده به این راحتی از سوریه خارج شوند، مگر آنکه تغییرات اساسی در این کشور شکل بگیرد.
علیرغم فشارهایی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر آمریکا برای برداشتن تحریم‌های سوریه وارد می‌شود، اما باز هم آنها با احتیاط زیاد این اقدام را انجام می‌دهند و این موضوع نشان می‌دهد که ایالات متحده نمی‌خواهد به این راحتی بر سر کردها معامله کند و اینکه ترکیه بخواهد صرفاً بر آنها فشار وارد کند و ایالات متحده را در مورد کردها به جمع‌بندی اجباری برساند، درست نیست. در این راستا به نظر می‌رسد که ایالات متحده در حال کنترل ترکیه است تا نتواند بهصورت کامل بر سوریه تسلط داشته باشد و همین موضوع در مورد کشورهای عربی هم صدق می‌کند. درست است که اردوغان برای خود و کشورش منافعی را در سوریه در نظر دارد، اما واقعیت این است که این دو طیف نمی‌گذارند اتفاقی در سوریه با محوریت اردوغان رخ دهد که از کنترل آنها خارج باشد. از سوی دیگر باید توجه شود که کشورهای عربی هم چندان از تفکر اخوانی اردوغان راضی نیستند و حتی او را مزاحم خود خواهند دید.