گروه صنعت و تجارت: طبق گزارش اخیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، ارزش صادرات فولاد کشور در 11 ماهه اول سال 1403 با کاهش 13 درصدی به مبلغ 892 میلیون دلار رسید. این کاهش چشمگیر نسبت به سال گذشته، به طور خاص بر کاهش صادرات محصولات اصلی فولادی مانند شمش و اسلب تأثیر گذاشته است. پیش‌تر، آمار صادرات 9 ماهه سال 1403 نیز نشان‌دهنده کاهش 792 میلیون دلاری در این حوزه بود. به گزارش روزنامه تجارت، در حالی که صادرات فولاد ایران در سال‌های اخیر با رشد چشمگیری همراه بود، گزارش جدید انجمن تولیدکنندگان فولاد نشان می‌دهد که در 11 ماهه سال 1403 این روند متوقف شده و کاهش قابل توجهی در ارزش صادرات به ثبت رسیده است. این کاهش 13 درصدی معادل 892 میلیون دلار، شرایط اقتصادی و تجاری کشور را تحت فشار قرار داده است و هشدارهایی را برای صنعت فولاد ایران به همراه دارد. شمش و اسلب، بیشترین افت صادرات را تجربه کرده‌اند. طبق این گزارش، صادرات شمش و اسلب که دو محصول اصلی فولاد ایران هستند، بیشترین کاهش را داشته‌اند. صادرات شمش فولادی با افت 17 درصدی روبه‌رو شده و صادرات اسلب نیز با کاهش 29 درصدی مواجه شده است. این کاهش‌ها به دلیل مشکلات مختلف اقتصادی و محدودیت‌های بازارهای جهانی، به ویژه افت تقاضا در برخی از کشورهای واردکننده، قابل پیش‌بینی بود. در عین حال، صادرات مقاطع طویل که شامل انواع مختلف فولادهای تولید شده در ایران می‌شود، 14 درصد افزایش یافته است. این افزایش در حالی است که به گفته منابع صنعتی، کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای به طور فزاینده‌ای در صادرات مقاطع طویل فعال هستند، که موجب شده سهم تولیدکنندگان داخلی در بازارهای صادراتی کاهش یابد. این مسئله همچنین به نوبه خود می‌تواند بر میزان ارزآوری صنعت فولاد ایران تأثیر منفی بگذارد.

تداوم روند افزایشی صادرات مواد اولیه فولادی
در مقابل کاهش صادرات محصولات نهایی، صادرات مواد اولیه زنجیره فولاد همچنان در مسیر رشد قرار دارد. صادرات کنسانتره و گندله، به عنوان مواد اولیه تولید فولاد، همچنان به افزایش خود ادامه می‌دهد. این روند به ویژه در مناطقی که نیاز به مواد اولیه برای تولید فولاد دارند، از جمله کشورهای آسیای شرقی و جنوبی، مشاهده می‌شود. همچنین، صادرات آهن اسفنجی و بریکت نیز در 11 ماهه سال 1403 به میزان 14 درصد رشد داشته است. این افزایش عمدتاً در نیمه نخست سال اتفاق افتاده و نشان‌دهنده تقاضای بیشتر برای آهن اسفنجی در برخی بازارهای خارجی است. کارشناسان اقتصادی معتقدند که این رشد می‌تواند به دلیل نیاز مداوم به آهن اسفنجی در تولیدات فولاد برخی از کشورها، به ویژه در منطقه خاورمیانه و جنوب شرق آسیا باشد.

تأثیر کاهش صادرات بر صنعت فولاد ایران
کاهش 900 میلیون دلاری ارزش صادرات فولاد ایران، می‌تواند آثار جدی بر شرایط اقتصادی کشور و صنایع وابسته به فولاد داشته باشد. کاهش صادرات این محصول استراتژیک که یکی از مهم‌ترین منابع ارزی کشور به حساب می‌آید، احتمالاً فشار بیشتری به نظام تجاری و ارزی کشور وارد خواهد کرد.
آثار این کاهش صادرات در ارزآوری کشور به‌ویژه برای صنعت فولاد، که در حال حاضر بخش عمده‌ای از درآمدهای صادراتی ایران را تشکیل می‌دهد، بسیار محسوس خواهد بود. کارشناسان هشدار می‌دهند که این وضعیت می‌تواند منجر به کمبود منابع ارزی و افزایش مشکلات اقتصادی در سال‌های آینده شود. از طرفی، کاهش سهم تولیدکنندگان داخلی در بازارهای صادراتی نیز به نوبه خود یک چالش دیگر برای این صنعت به شمار می‌رود. به‌ویژه اینکه در حال حاضر، برخی از کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای به جای تولیدکنندگان اصلی وارد عمل شده‌اند و عملاً سهم ایران در بازارهای جهانی را تحت تأثیر قرار داده‌اند.

چشم‌انداز آینده صادرات فولاد ایران