روزنامه تفاهم
1396/05/24
«جاسک» بندر استراتژیک و تجاری
محمد حسین ملک زادگان*جاسک به دلیل موقعیت خاص سوق‌الجیشی و جغرافیایی و تجاری که دارد، از نظر استراتژیک بسیارحائز اهمیت است و موجب توسعه جنوب کشور خواهد شد.
جاسک، مناسب ترین مکان برای ایجاد منطقه آزاد است، از نظر دریا، بندر،
آب و هوا و ساحل در بهترین موقعیت قرار دارد. از قدیم الایام جاسک مهم ترین منطقه بوده و در زمان صفویه اولین بندر آزاد ایران بوده که از همه امکانات برخوردار است ، از این رو جاسک یک موقعیت خاص سوق الجیشی است که می تواند تبدیل به منطقه آزاد شود.
همه امکانات در این منطقه وجود دارد، شهرک صنعتی آن دارای فولاد ، آلومینیوم، پالایشگاه های نفت و پتروشیمی ،ترمینال نفتی و شیلات است. بزرگ ترین مرکز گردشگری در خلیج غربی که چسبیده به خلیج شرقی است، بهترین مکان از نظر ایجاد شهرک های گردشگری است. مطالعه بسیار زیادی طی 2-3 سال گذشته انجام شده ،به همین خاطر در سواحل مکران، منطقه ای به این مهمی وجود ندارد.گرچه دریای عمان، مکانی مناسب برای هرگونه فعالیت تجاری است، اما نباید تنها به خلیج فارس بسنده کنیم.خلیج فارس بسیار با اهمیت است، اما باید به آبراه تنگه هرمز نیز توجه داشت ،چرا که همه فعالیت های تجاری ما از طریق تنگه هرمز انجام می شود.حدود 100 درصد صادرات نفت که از تنگه هرمز عبور می کند، از طریق خلیج فارس است. 93.5 درصد از واردات، صادرات محصولات غیر نفتی از طریق تنگه هرمز، بندرعباس و بنادر داخل خلیج فارس صورت می گیرد. بنابراین ما هیچ گونه فعالیتی در این گونه موارد در دریای عمان نداریم.
** اهمیت جاسک و ضرورت
توسعه اقتصادی دریا محور این منطقه
نزدیک ترین مکان و بهترین مکان به مسیر عبوری کشتی ها از طریق جاسک است، که لازم است به موازی خارک در دریای عمان جای دیگری داشته باشیم که بتوانیم از آن جا صادرات نفت را انجام دهیم.
البته امنیت خلیج فارس را باید کاملا برقرار کنیم ،چون شاهرگ اصلی منطقه است، اما باید جایی در دریای آزاد و سواحل مکران نیز داشته باشیم که بتوانیم صادرات و واردات را بیرون از تنگه هرمز و بیرون از خلیج فارس انجام دهیم؛بنابراین باید بندری بیرون از تنگه هرمز داشته باشیم که مهم ترین گزینه ،بندر جاسک است. خلیج جاسک از نظر موقعیت دریایی بهترین آرامش را دارد، به همین دلیل است که از قدیم مرکز دریانوردی بوده است.
جاسک ؛ خلیجی است که هم آرامش دارد و هم عمق مناسب ، برای ایجاد بندر مادر و پهلوگیری هر نوع کشتی.
زیرساخت های اولیه این منطقه از زمان صفویه ایجاد شده است، از نظر محل عبور کشتی ها، نزدیکترین بندر به عمان است.قرار است طبق طرح های وزارت نفت ،خط لوله صادرات گاز به کشور عمان از جاسک انجام شود، مرکز صادراتش نیز از داخل دریا به دریای عمان خواهد بود.از اینرو علاوه بر این که یک ترمینال نفتی برای صادرات نفت ایجاد می شود، می توانیم صادرات گاز هم از این منطقه به کشورهای منطقه وعمان داشته باشیم.
همچنین درنظر داریم، مخازن نفتی ایجاد کنیم، چندین شرکت برای ایجاد مخازن نفتی داوطلب و مشغول برنامه ریزی هستند. با این کار هزینه هایی که صرف نگهداری نفت بر روی نفتکش ها می شود را به حداقل می رسانیم ،اما با ایجاد مخازن نفتی پیش بینی شده،اگر می خواهیم، ذخیره 20 میلیون، 30 میلیون و40 میلیون بشکه نفت داشته باشیم باید به دنبال ایجاد پالایشگاه نفت و گاز در منطقه باشیم، وزارت صنایع در نظر دارد یک شهر صنعتی در این منطقه ایجاد کند.
برای آمایش سرزمینی در سواحل مکران با سازمانی تصویب شده تحت عنوان «توسعه سواحل مکران»، مشغول بررسی و مطالعه هستیم که حداقل 2 و 2.5 میلیون نفر در سواحل مکران (مناطق چابهار، جاسک، زرآباد و یا سیریک) با مرکزیت جاسک مستقر شوند. جمعیت زیادی برای کارآفرینی و ایجاد اشتغال در آن جا پیش بینی شده است.
ما جز جاسک، مثلا اگر به کوه مبارک برویم، خواهیم دید تا 50 کیلومتری آن محل سکنه ای وجود ندارد. اصلا زیرساختی در این منطقه وجود ندارد. نه فرودگاهی هست، نه جاده ای. آنجا شن زار است. سر پیچ تنگه هرمز قرار گرفته که جای مناسبی برای لنگرگاه کشتی ها نیست. نیروی دریایی با پرسنل کارآمد خود، مطالعه کرده اند و بزرگ ترین پایگاه شان از دریای مکران و سواحل مکران به جاسک آورده اند. در پسا بندر و کنارک و راس در حال احداث پایگاه هستند، ولی مرکز اصلی ناوگانشان بندر جاسک است.
اکنون در حال ساخت بزرگ ترین بندر نظامی در آنجا هستند. این ها مطالعه ای است که نشان می دهد، نیروی دریایی بهترین جا را برای استقرار انتخاب کرده ، لذا در آنجا مستقر شده و در حال انتقال بزرگترین ناوگانش است.
در بندر جاسک موج شکن و بندر داریم و در حال انجام کارهای مربوط به آن هستیم. از اینرو دلایل توجه به این نکته، به این خاطر است که از نظر موقعیت جغرافیایی جاسک، بهترین منطقه برای ایجاد منطقه آزاد است.
**بندر جاسک موجب توسعه اقتصادی جنوب کشور خواهد شد
بندرجاسک از نظر ترمینال نفتی و برای صادرات نفت و گاز و صنایع مکان مناسبی است. وزارت صنعت و معدن با چینی ها قرارداد مفصلی منعقد کرده اند؛ آقای نعمت زاده از ایجاد شهرک صنعتی ایران و چین در این منطقه خبر دادند.شیلات نیز برنامه‌های گسترده ای دارد، قرار است مرکز شیلات منطقه گسترش پیدا کند. در حال حاضر شیلات دارای بزرگ ترین بندر و مشغول فعالیت آنجاست. تقریبا همه ساکنین جاسک صیاد هستند که بیانگر آن است که جاسک بهترین منطقه اقتصادی است. زیر ساخت و جمعیت دارد، می تواند کارآفرینی ایجاد شود و توسعه پیدا کند.برای سرمایه گذاری در یک منطقه باید آنجا را توسعه دهیم اول باید آب و برق و نظایر این ها را داشته باشیم که در جاسک سد جگین ایجاد شده است، آب منطقه از طریق همین سد تامین می شود. چند رودخانه در آن منطقه جاری است، اما جای دیگر این امکانات را ندارد، ما تامین آب ، برق و فرودگاه داریم و به طور کلی زیرساخت ها آماده است.
**طرح منطقه آزاد جاسک در چه مرحله ای از تصویب است؟
لایحه ایجاد منطقه آزاد جاسک تقدیم مجلس شده و در کمیسیون های مختلف مورد بررسی قرار گرفته و هم اکنون در کمیسیون اقتصاد مجلس مراحل نهایی را می گذراند و احتمالاً در آینده نزدیک در صحن علنی مجلس مطرح خواهد شد.
طرح مطالعاتی منطقه جاسک نیز انجام شده و منتظر تصویب مجلس هستیم تا کار را شروع کنیم.
مطالعات گسترده ای انجام شده و محل منطقه آزاد در شرق خلیج جاسک تا رودخانه جگین پیش بینی شده است.ما در توسعه سواحل مکران غفلت کردیم. به همین دلیل بنا به دستور رهبر معظم انقلاب نیروی دریایی در سواحل مکران مستقر شد. اکنون ماموریت نیروی دریایی ارتش سواحل مکران است.پرسش اینجاست که چرا بزرگترین پایگاه را در جاسک احداث کرده است؟ زیرا بهترین مکان از نظر سوق الجیشی، جغرافیایی، وضعیت دریا و آرامش است.علت انتخاب منطقه شرق جاسک به همین دلیل است. اگر بخواهیم به منطقه دیگر برویم ،باید فرودگاه احداث کنیم؛ آب آن را چگونه تامین کنیم؟ در منطقه جاسک سد احداث شده است و برق نیز دارد. زیرساخت هایش تقریبا تکمیل است، احداث جاده اش تمام شده است. قسمت شرق جاسک و نه جای دیگری. دلایلی هم داریم که چرا باید اینجا باشد؟ برروی نقشه، جاسک، نزدیک ترین منطقه به کشورعمان و روبروی فجیره قرار گرفته است.با وجود اهمیتی که جاسک دارد و توصیه مقام معظم رهبری بر توسعه جاسک و سواحل مکران، چرا باید برای تصویب همراه با 6 منطقه دیگر در مجلس مطرح شود؟سال 92 به دستور دبیر شورایعالی مناطق آزاد، کار مطالعاتی را آغاز کردیم. مطالعات به صورت گسترده انجام شد ،به ویژه منطقه جاسک، یک لایحه به مجلس رفت.
ابتدا لایحه ایجاد منطقه آزاد جاسک و منطقه ویژه اقتصادی دارویی برکت در مجلس مطرح شد. در همه کمیسیون های مجلس شرکت کردیم و از هر 6 کمیسیون رای گرفتیم که مهم ترین آنها کمیسیون اقتصادی بود، همه تایید و به مرحله تصویب رسید، اما بنا به صلاحدید مقامات موارد دیگر اضافه شد و این موضوع کار را به تعویق انداخت.
** دوره آزمون و خطا گذشته است؛ باید با اتفاق نظر کار درست را انتخاب و اجرا کنیم
در حال حاضر همه چیز بر مبنای مطالعات و برنامه ریزی انجام می شود و با جمع آوری اطلاعات دقیق و بررسی های کارشناسی بر این باوریم که جانمایی منطقه آزاد جاسک صحیح است.تاریخچه جاسک به سال 326 قبل از میلاد (قرن چهارم پیش از میلاد) بر
می گردد؛ زمانی که «اسکندر مقدونی» از سرزمین بدیس (جاسک امروز) عبور کرد، در باره این منطقه گفت «... بندر بدیس بسیار آباد و هر قسم میوه جز زیتون درآن یافت می شد. باغات بزرگ از تاک داشتند و پراز اراضی گندم زار بود».جاسک از طایفه دیالمه یا همان دیلمیان است که تاریخچه آن به مادها و هخامنشیان برمی گردد. کسانی که از مسیر شرق به غرب و یا از جنوب به شمال می آمدند، مهم ترین بندرشان، بندر جاسک بوده است.در آن زمان بندر جاسک به اندازه ای اهمیت داشته که انگلیسی ها و پرتغالی ها در آنجا مستقر شدند. هنوز آثار، ابنیه ها و قصرهای پرتغالی ها در جاسک وجود دارد.بعد از پرتغالی ها، انگلیس ها متوجه این بندر شدند. اولین ناوگان انگلیسی در زمان صفویه به آنجا می آید. زمانی که شاه عباس در اصفهان بوده است؛ بعد از ورود انگلیسی ها جنگ بزرگی با پرتغالی ها اتفاق می افتد و در این جنگ چند کشتی از پرتغالی ها غرق می شود و شکست می خورند؛ پرتقالی ها می روند و فرمانده دریایی انگلیس در جاسک کشته می شود. * مشاور دریایی دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و مدیر پروژه منطقه آزاد جاسک
سایر اخبار این روزنامه
رشد 37 درصدی تعداد ضمانت‌نامه‌های سرمایه گذاری
ارزآوری۷ میلیارد دلاری از طریق توسعه گردشگری سلامت
دست و پا زدن بانک‌ها در جذب سپرده
تولید محتوا؛ کاری دولتی یا مردمی؟!
«جاسک» بندر استراتژیک و تجاری
برنامه وزیران پیشنهادی بیشتر شبیه رویاست تا واقعیت
اعضای جدید مجمع تشخیص مصلحت منصوب شدند
تلاش برخی برای افزایش نرخ تورم
ایجاد یک شغل به ازای۵۰ میلیون تومان سرمایه‌گذاری در مسکن
ردپای غیرمجازها در بدهکاری بانک‌ها
دولت دوازدهم و چالش های اقتصاد دانش بنیان
