اژدها وارد می‌شود!

به تازگی ژنرال جیمس ماتیس، وزیر دفاع آمریکا در مواضعی خصمانه علیه پاکستان و خطاب به کنگره گفت که پاکستان در سال 2016 به‌طور موثر علیه شبکه حقانی وارد عمل نشده، به همین دلیل بخشی از کمک مالی به این کشور که 350 میلیون دلار است لغو می‌شود. واشنگتن در حالی کمک مالی به ارتش پاکستان را لغو می‌کند که مقامات آمریکایی برای تعیین استراتژی خود در قبال پاکستان دچار اختلاف هستند. این اختلاف‌ها به‌طور عمده مربوط به مبارزه با طالبان عضو گروه حقانی است، همین موضوع هم تصمیم برای ادامه کمک مالی به این کشور و پیشبرد استراتژی تازه در افغانستان را پیچیده می‌کند.  خواجه محمد آصف، وزیر امور خارجه پاکستان درخصوص مواضع اخیر آمریکایی این‌طور می‌گوید: «ما نیازی به کمک مالی آمریکا نداریم، چراکه تاکنون با تکیه بر توان خود با تروریست‌ها جنگیده‌ایم. نظامیان هیچ‌کشوری در دنیا مانند ارتش پاکستان برای مبارزه با تروریسم فداکاری نکردند. با خون خود با تروریست‌ها مبارزه کردیم نه با کمک مالی آمریکا، بنابراین اتهامات این کشور قابل تحمل نیست.» فرمانده ارتش پاکستان هم چندی پیش در ملاقات با فرمانده نیروهای آمریکایی مستقر در افغانستان با انتقاد از مواضع اخیر آمریکایی‌ها اعلام کرد که اتهام‌های واشنگتن و کابل علیه اسلام‌آباد به فرآیند مبارزه با تروریسم آسیب می‌زند که در مقابل ژنرال نیکلسون با بیان اینکه آمریکا خواهان برقراری امنیت در منطقه است، تصریح کرد که طرف آمریکایی قصد دارد مشارکت پاکستان در مبارزه با تروریسم در منطقه ادامه پیدا کند.  در این خصوص با یوشع ظفر حیاتی، نویسنده و کارشناس پاکستانی مسائل
شبه قاره، گفت‌وگو کرده‌ایم تا آخرین تحولات پاکستان و اختلاف این کشور با آمریکا را مورد بررسی قرار دهیم.

منشا اختلاف‌های پاکستان با آمریکا چیست؟ عوامل مختلفی در موضوع تنش‌های پاکستان و آمریکا مطرح است که خاستگاه اصلی آن را می‌توان از کشور هند دانست. البته عوامل دیگری هم در این میان وجود دارند که به جهت‌گیری‌های منطقه‌ای برمی‌گردد، مثلا می‌خواهند با فشار بر پاکستان، ‌اسلام‌آباد را وادار کنند تا به خواسته‌های عربستان سعودی و آمریکا تن دهد.  در این قطب‌بندی کشور پاکستان به سمت روسیه و چین متمایل شده؛ چنانکه شاهد بودیم نواز شریف، نخست‌وزیر سابق پاکستان دیداری با ولادیمیر پوتین هم داشت. چین هم در همین محور در بخش‌های مختلفی با پاکستان همکاری می‌کند. آخرین نوع این همکاری هم در چهارشنبه، اول شهریور شکل عملیاتی گرفت و همکاری چین با بخش فرماندهی نظامی پاکستان شروع شد.  نتیجه تنش‌های میان آمریکا و پاکستان چه خواهد شد؟ در عرصه جهانی چین و روسیه حامی سرسختی برای پاکستان شده‌اند. در عرصه داخلی هم ارتش این کشور تلاش می‌کند امنیت در داخل پاکستان برقرار بماند. اهمیت این موضوع زمانی مشخص می‌شود که برای نخستین‌بار ارتش پاکستان حتی در مسائل مذهبی- داخلی ورود و تلاش می‌کند از ناامنی جلوگیری شود. به عبارت دیگر ارتش در سال‌های اخیر مستقیم وارد مسائل امنیتی می‌شود.  تلفیق این دو محور موجب می‌شود که پاکستان بتواند قدرتمندتر در عرصه جهانی حضور یابد و مقابل فشارهای آمریکا بایستد.  



تاثیر حضور آمریکا در منطقه با توجه به رویکرد جدیدی که این کشور در قبال افغانستان اتخاذ کرده، چیست؟ این تحولات درخصوص ایران چه اثری را برجا می‌گذارد؟ اگر پاکستان بر مواضع خود پایدار بماند، ‌قطعا با چالش‌هایی روبه‌رو خواهد شد؛‌ آمریکا و هم‌پیمانان آن ساکت نمی‌نشینند. هند به آمریکا نزدیک شده است و در آخرین سخنرانی که ترامپ درخصوص منطقه داشته، هند را مورد تقدیر قرار داده است. در این میان اگر محور چین و روسیه بتوانند مواضع پاکستان را در منطقه حفظ کنند، می‌توان پیش‌بینی کرد که رابطه خوب این کشور با ایران برقرار شود، به‌خصوص از نظر اقتصادی و تجاری و حتی امنیتی ایران و پاکستان می‌توانند ارتباط خوبی برقرار کنند.  چین همواره از تقابل مستقیم با آمریکا خودداری کرده، آیا می‌توان انتظار داشت که حمایت پکن از پاکستان، یک حمایت سیاسی کامل باشد‌ که طی آن علیه آمریکا موضعی مستقیم گرفته است؟ تا قبل از سرکار آمدن ترامپ، موضع‌گیری آمریکا در قبال کشوری مثل پاکستان برای چین دارای ابهام بود؛ اما رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده مواضع شفاف‌تری را اتخاذ کرده و همین رویکرد هم سبب شده تا چین با شرایط مشخص‌تری عمل کند. چین به دنبال تشکیل ائتلافی موثر در منطقه است که در آن ایران و پاکستان در کنار دیگر کشورهای آسیای میانه قرار بگیرند؛ در مقابل هم کشور هند با حمایت اسرائیل و آمریکا قرار دارد. از این جهت تقابلی میان این کشورها در آسیای میانه شکل گرفته و شدت تنش‌ها به حدی بالاست که حتی شاهد درگیری ارتش چین و هند بوده‌ایم.
 
قیمت لحظه ای ارز دیجیتال