روزنامه همدلی
1396/07/04
همدلی رویکرد اقتصادی اروپا بعد از سخنان تند ترامپ در سازمان ملل را بررسی کرد
پشت پای اروپا به ترامپتحلیل رویکرد همکاری‌های اقتصادی اروپا بعد از سخنان تند ترامپ در سازمان ملل
رضا نحوی ـ درست بعد از سخنان ترامپ در سازمان ملل علیه برجام و بالا گرفتن گمانه‌ها درباره خروج آمریکا از برجام، احتمال بازگشت نظام تحریم‌ها، موضوع بسیاری از رسانه‌های داخلی و خارجی شد. با این همه آنچه در این میان قابل توجه بوده است، حرکت دیپلماتیک و مهم‌تر از آن اقتصادی برخی کشورهای اتحادیه اروپا از جمله انگلیس و فرانسه بود.
هنوز از داغی نطق ترامپ علیه ایران و برجام کم نشده و دیدارهای او با سران کشورها در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل به پایان نرسیده که خبر امضای قرارداد مالی میان بانک اتریشی با 14 بانک ایرانی برای گشایش خط اعتباری یک میلیارد یورویی، توافق مالی با دانمارک با رقم 500 میلیون یورویی، همکاری بانک فرانسوی برای تامین مالی پروژه‌های آن کشور در ایران و خبر تاسیس یکی از بزرگ‌ترین نیروگاه‌های خورشیدی با مشارکت انگلیس در صدر اخبار قرار گرفت.
روز چهارشنبه 29 شهریور (20 سپتامبر) بود که مقام‌های ایران و بریتانیا از یک قرارداد مهم سخن به میان آوردند؛ قرارداد ساخت ششمین نیروگاه بزرگ خورشیدی جهان با ظرفیت ۶۰۰ مگاوات.
یک روز بعد از آن مدیرعامل بانک «بی‌پی‌آی» فرانسه در مصاحبه با مجله «دیمانش» با اشاره به اینکه بانک مطبوعش، از سال ۲۰۱۸ پروژه‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌های فرانسوی در ایران را تامین مالی خواهد کرد، گفت: این بانک دولتی فرانسه 500 میلیون یورو (598 میلیون دلار) در اعتبارات سالانه خود به این امر اختصاص می‌دهد.
بانک «بی‌پی‌آی» تنها بانک فرانسوی است که بدون پذیرش ریسک تحریم‌های دولت آمریکا بابت نقض احتمالی تحریم‌های باقی مانده، می‌تواند دست به تامین مالی پروژه‌های فرانسوی در ایران بزند چرا که این بانک فعالیت بین‌المللی ندارد و از این بابت دیگر نگران تحریم‌های آمریکا نیست. در‌واقع می‌توان گفت: فرانسه راه دَررویی را برای دور زدن آمریکا به روی مناسباتش با ایران باز کرده است.
31 شهریور بود که امضای قرارداد فاینانس یک میلیارد یورویی اوبر‌بانک اتریش با ایران خبرساز شد. این قراداد فاینانس اروپایی پس از ۱۵ سال برای ایران گشایش شد تا طی آن ۱۲ بانک ایرانی مسئول اجرای فاینانس یک میلیارد یورویی اتریش شوند.
پیش‌تر نیز ایران دو خط اعتباری دیگری دریافت کرده بود، یکی هشت میلیارد یورو از اکسیم بانک کره جنوبی و دیگری 10 میلیارد دلار از بانک چینی «سیتیک بانک».
طبق گفته اسحاق جهانگیری، در دوران بعد از برجام حدود ۱۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب شده است. به گفته بسیاری از تحلیل‌گران بین‌المللی توافقات اخیر با ایران یک پیام مهم سیاسی و اقتصادی دارد و آن اینکه جهان می‌خواهد به رویکرد ترامپ برای محاصره اقتصادی ایران «نه» بگوید. بی‌تردید توافق‌های مالی و اعتباری اخیر با کشورهای اروپایی به‌ویژه توافق برای جذب سرمایه از انگلیس در روزهایی که دولت آمریکا مشغول تندترین حملات به ایران است، نشان‌گر شکافی است که میان آمریکا و اروپا ایجاد شده است.
ترامپ تلاش کرد تا در لوای مواضع سیاسی خود علیه ایران، در وهله اول شرکت‌‌ها و بانک‌های بین‌المللی را از داد و ستد با ایران بترساند. از این رو موضع حسن روحانی هم در سازمان ملل بیش از هر چیز معطوف به خنثی‌سازی این بخش زیرمتنی گفته‌های رئیس‌جمهور آمریکا بود.
رئیس‌جمهور ایران هفته پیش در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در یک نشست خبری گفت بعد از برجام میلیاردها دلار در ایران سرمایه‌گذاری شده و «دولت ایران در هفته‌های آینده اعتبار مالی زیادی از کشورهای اروپایی خواهد گرفت». چنین هم شد.
با وجود همه این‌ها اما نمی‌توان تحرکات آمریکا علیه برجام و تهدیدهای اقتصادی علیه ایران را جدی نگرفت. اگرچه اروپاییان بارها اشتیاق خود برای همکاری اقتصادی با ایران را پنهان نکرده و وزیر پیشین بازرگانی انگلیس ابایی نداشته که بگوید «ایران بزرگ‌ترین بازار نوظهور از زمان فروپاشی شوروی است» با این حال هنوز بسیاری از بانک‌های بزرگ انگلیسی از ترس تحریم‌های آمریکا، روابط خود با ایران را از سر نگرفته‌اند. همچنین اگرچه فرانسه فردای پس از برجام توانست گوی سبقت را از دیگر رقبای اروپایی خود برای همکاری تجاری با ایران برباید و راه را برای شرکت‌های خودروسازی و توتال به ایران هموار کند، سهمیه ویزای سفر ایرانی‌ها به فرانسه را دوبرابر و در اقدامی قابل تامل بانک دولتی خود را مامور تامین مالی شرکت‌های فرانسوی فعال در ایران نماید اما از سویی این گفته مدیر ارشد شرکت توتال که گفته بود در نهایت، «نهایی کردن سرمایه‌گذاری در فاز ۱۱ طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی به تصمیم آمریکا درباره تمدید معافیت تحریم‌های ایران بستگی دارد»، نشانه‌ای از آن سوی دیگر سکه بازی ایران و آمریکا است. بی‌تردید باید اقدامات آتی امریکا (حالا چه خروج از برجام باشد چه اجرایی کردن دقیق قانون داماتو) علیه ایران را جدی گرفت.
در واقع می‌توان گفت اروپا در نسبت با ایران دچار نوعی دوگانگی شده است. از یک سو اشتیاق و ولعی شدید برای تصرف بازارهای تازه کشف شده ایران (که از قضا به گفته برخی ازمقام‌های اروپایی نه یک بازار 80 میلیونی که بازاری 300 میلیونی است)، از خود نشان می‌هد و دیگر‌سو شاهد خودکنترلی آن‌ها برای عدم گسترش سریع مناسبت‌های تجاری با ایران هستیم که ریشه در بی‌اعتمادی تاریخی و غیرقابل پیش‌بینی بودن مناسبات سیاسی‌شان با ایران و از دیگر سو رفتارهای هیستریک آمریکا دارد.
شاید به خاطر همین موضع لرزان اتحادیه اروپا بعد از انعقاد برجام بوده که با وجود حضور کم‌سابقه هیات‌های تجاری در ایران و امضای تفاهم‌نامه‌های بسیار اما هنوز در میدان عمل آنچنان که باید، اتفاقی نیفتاده است.
با این‌حال به نظر می‌رسد اروپا به شکلی کم‌سابقه، تصمیمش را گرفته باشد. دقیقا چند روز قبل از آنکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل، ایران را دیکتاتوری در پوسته‌ای از دموکراسی بنامد تا از این طریق به کشورهای جهان درباره فعالیت اقتصادی با «یک کشور در لیست سیاه» هشدار داده باشد، شاهد اتخاذ موضعی متفاوت و مستقل از اتحادیه اروپا بوده‌ایم. البته اینکه رئیس‌جمهور کشورمان از اروپاییان با پیشوند دوست و شریک یاد می‌کند، خود نشانه‌ای قابل بررسی است.
آیا شرکت‌های بریتانیایی در پی آنند تا نشان دهند که دیگر نمی‌خواهند تهدیدهای ترامپ را جدی بگیرند و به تبع آن فرصت‌های پی در‌پی سرمایه‌گذاری در ایران را از دست دهند؟ آیا اروپایی‌ها بین دو میل متضادشان یعنی اشتیاق به سرمایه‌گذاری و خودکنترلی و ترس از آمریکا اولی را انتخاب کرده‌اند؟
پلان تحریمی مهم امریکا علیه ایران در صورت نقض برجام
کارشناسان معتقدند تحریم‌های امریکا زمانی می‌تواند واقعا اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار دهد که در وهله اول پشتوانه اتحادیه اروپا را داشته باشند وگرنه در سطح اولتیماتومی سیاسی باقی می‌مانند چراکه ایران سال‌هاست مراودات تجاری محدودی با آمریکا دارد. یکی از پلان‌های ترامپ برای فشار بر تهران احتمالا طراحی مجدد تحریم‌هایی در حوزه‌های نفت و گاز باشد.
با این حال کارشناسان تحریم در واشنگتن آمریگا می‌گویند اگررئیس‌جمهور آمریکا عدم پایبندی ایران به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را اعلام کند، نمی تواند به تنهایی و بدون کمک دولت‌های غربی و شرقی تحریم‌ها علیه بخش نفت ایران را دوباره برقرار کند.
بنا بر استدلال آن‌ها، اگرچه شرکت‌های خدمات مالی بین‌المللی که به شدت به آمریکا متکی هستند، ممکن است از این تحریم‌ها تبعیت کنند اما شرکت‌های بازرگانی انرژی بین‌المللی بعید است همکاری‌های خود با ایران را محدود کنند، مگر اینکه آمریکا از حمایت بین‌المللی گسترده‌ای برای وضع مجدد تحریم‌ها برخوردار باشد.
در روند تحریم‌ها و در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵، جریان نفت ایران از اروپا به آسیا تغییر کرد. اروپا به خاطر تحریم وارداتش را به صفر رساند اما چهار خریدار بزرگ آسیایی هرگز خرید نفت ایران را متوقف نکردند.
به گفته کارشناسان در صورت اجرای این پلان، آمریکا نفوذ قابل توجه بر خریداران نفت آسیایی را از دست خواهد داد به خصوص اگر اتحادیه اروپا تحریم‌های بانکی، بیمه و نفتکش که در سال ۲۰۱۲ تصویب کرده بود را دوباره وضع نکند پالایشگاه‌های آسیایی ممکن است نفت خام بیشتری از ایران خریداری کرده و حجم بالاتری از محصولات پالایش شده را صادر کنند.
سایر اخبار این روزنامه
توقف فعالیت عضو زرتشتی شورای شهر یزد مغایر با قانون اساسی است
پوران درخشنده در گفت و گو با «همدلی» از فیلم زیرسقف دودی و بحران اجتماعی طلاق عاطفی گفت
همه‌پرسی کردستان عراق با مشارکت بالا انجام شد سرانجام؛ رفراندوم کردی
نخستین نشست خبری وزیر فرهنگ و ارشاد با رونمایی از برنامه چهارساله وزارت متبوعش برگزار شد
یک خبر برای کسانی که می‌خواهند ازدواج کنند سامانه وام ازدواج باز شد
رفتار بازیگر سرشناس در همایش «صدای آب» حاشیه‌ساز شد! آقای کیانیان !شما به کارشناس می‌گویید دهانش را ببندد؟
همدلی رویکرد اقتصادی اروپا بعد از سخنان تند ترامپ در سازمان ملل را بررسی کرد
چطور کشورهای فقیر، کشورهای غنی را توسعه می‌دهند
ولی الله شجاع‌پوریان چالش‌ها و فرصت‌های توریسم در ایران
رییس قوه قضاییه: اظهارات ترامپ از یک سیاستمدار تازه‌کار بعید نبود
واکنش ظریف به تمدید قانون اعمال محدودیت برای سفر اتباع ایرانی به آمریکا
تهرانی‌ها دختر می‌خواهند
