صدای خیابان را بشنویم

روزبه کردونی
مدیر کل دفتر امورآسیب‌های اجتماعی

کودکان در اشتغال، کودکان کار، کودکان خیابانی و کودکان در خیابان (که هر کدام تعاریف مشخص و متفاوت دارند) از واقعیت‌های اجتماعی بسیاری از کلانشهر‌های جهان از جمله تهران هستند. در این میان سؤال مهمی که هم برای سیاستگذاران و هم برای فعالان مدنی می تواند محل توجه باشد این است که با کدام رویکرد باید با مسأله کودکان کار و خیابان مواجه شد. رجوعی به تحقیقات آکادمیک و سیاست‌های مرتبط با کودکان نشان می‌دهد سه رویکرد کاملاً متفاوت در دهه‌های گذشته در ادبیات بین‌الملل مورد توجه بوده است. در یک رویکرد این کودکان آسیب‌پذیر به عنوان یک تهدید برای نظم اجتماعی به شمار می‌روند و لذا باید سیاست‌های مقابله‌ای با آنان اتخاذ کرد. در رویکرد دیگر کودکان کار و خیابان به عنوان قربانی تلقی می‌شوند که حق تغذیه، حق اسکان و... آنها مورد بی‌توجهی قرار گرفته و باید یکسری سیاست‌های جبرانی برای آنها در نظر گرفت. اما در این میان رویکردی نیز وجود دارد که به این کودکان به عنوان شهروندانی می‌نگرد که حق شهروندی آنها به عنوان یک شهروند و یک کودک مورد تبعیض قرار گرفته است. همین جا باید متذکر شد که آنچه عالی‌ترین مقام جمهوری اسلامی ایران به عنوان چارچوبی برای مواجهه با آسیب‌دیدگان اجتماعی تأکید کرده‌اند رویکردی حتی مترقی‌تر از نگاه شهروندی به آسیب‌دیدگان اجتماعی است. رهبر معظم انقلاب تأکید کرده‌اند آسیب دیدگان اجتماعی را باید به عنوان عائله در نظر گرفت و بیان کرده‌اند: «ما مردم را باید عائله خودمان بدانیم. ما مسئولان کشوریم دیگر... این ملت، این کشور، این مرزها، این فضای زندگی، عائله ما است.


ادامه در صفحه 4