روزنامه فرهیختگان
1396/11/17
دولت و چالش شفافیت
«همچنان که دولت باید در اتاق شیشه‌ای باشد مجلس شورای اسلامی و دیگران هم باید در اتاق شیشه‌ای قرار بگیرند و تصمیماتی که اتخاذ میشود به‌طور شفاف به مردم توضیح داده شود و مردم باید قضاوت کنند. افتخار دولت یازدهم و دوازدهم گردش آزاد اطلاعات است.» این بخشی از سخنان حجت‌الاسلام حسن روحانی در دیدار با مسئولان وزارت امور اقتصادی و دارایی است که در آنجا بر قرار گرفتن دولت در اتاق شیشه‌ای تاکید کرده بود. در حالی رئیس‌جمهور از اتاق شیشه‌ای و شفافیت سخن می‌گوید که یکی از نقدهای جدی در رابطه با عملکرد دولت در پنج سال اخیر محرمانه شدن بسیاری از اقدامات دولت است. از برجام گرفته تا قراردادهای اقتصادی و تجاری با شرکت‌های خارجی در هاله‌ای از محرمانگی باقی مانده‌اند. به نظر می‌رسد با توجه به سابقه دولت در زمینه محرمانه کردن و نامحرم دانستن جامعه از اطلاعات و اقدامات دستگاه اجرایی، عملیاتی شدن چنین شعاری در محاق قرار گیرد، همان‌طور که درخصوص گزارش تفریغ بودجه 95 شاهد آن بودیم. اما جلسه علنی مجلس شورای اسلامی چهارم بهمن 96 برای دولت دوازدهم شاید روز سخت و ناراحت کننده‌ای بود، ناراحتی‌ای که به دلیل قرائت گزارش تفریغ بودجه 95 ایجاد شده بود. همواره در دولت‌های مختلف شاهد انتشار گزارش تفریغ بودجه از سوی دیوان محاسبات کشور بودیم و این پدیده تازه و جدیدی نبوده و نیست ولی دولت دوازدهم و شخص سخنگوی دولت گزارش بازوی نظارتی مجلس را باعث بی‌حیثیتی دولت می‌دانند. طبق گزارش دیوان محاسبات 80 درصد احکام بودجه سال گذشته مورد بی‌مهری دولت روحانی قرار گرفته و رعایت نشده است. همچنین بررسی این گزارش نشان می‌دهد که پول فروش هفت میلیون بشکه نفت هم در دخل و خرج دولت تکلیف مشخصی ندارد و به نظر می‌رسد گم شده است. در گزارش دیوان محاسبات به بخش‌های مختلف دیگری هم اشاره شده که پرداختن به همه آن مقصود و هدف ما در این گزارش نیست اما نکته مهم و جالب توجه در کنار انتقادات تند نوبخت و زنگنه، جوابیه دولت به گزارش رسمی دیوان محاسبات است، مساله‌ای که شاید در دولت‌های گذشته بی‌سابقه بوده است. با وجود آنکه گزارش‌های تفریغ بودجه که از سوی دیوان محاسبات ارائه میشود می‌توان آن را از متقن‌ترین گزارش‌های حسابرسی در کشور دانست به دلیل آنکه این گزارش نتیجه ساعت‌ها کار شبانه‌روزی کارشناسان و متخصصان دیوان محاسبات بوده که در این زمینه، تجربه و تخصص بالایی دارند و اساسا کارشان، بررسی بودجه و مباحث مالی است. مسئولان دولت دوازدهم در حالی از گزارش تفریغ بودجه 95 ناراضی هستند و آن را اشتباه می‌دانند که یکی از انتقادات دولت روحانی به دولت نهم و دهم و شخص احمدی‌نژاد، گزارشات دیوان محاسبات است و این خود به نوعی نشان‌دهنده رفتار دوگانه دولت تدبیر و امید با گزارشات بازوی نظارتی مجلس است که البته از این دست موارد در فتار دولت بسیار پیدا میشود که در همین زمینه می‌توان به ایام انتخابات ریاست‌جمهوری اشاره کرد که بحث پرونده ۶ میلیاردی اسحاق جهانگیری در دیوان محاسبات مطرح شد و دیوان محاسبات در اطلاعیه‌ای به نفع جهانگیری موضع گرفت و دولتمردان شادمان از این گزارش بودند. گزارش‌هایی از این دست شاید به بحث شفافیت و شفاف‌سازی عملکردها و فعالیت‌ها کمک شایانی کند و تمام دستگاه‌های کشور باید از این دست گزارش‌ها استقبال کنند و آن را یک «اتاق شیشه‌ای» برای بررسی عملکرد خود بدانند.محمد باقر نوبخت سخنگوی دولت در حاشیه جلسه علنی مجلس شورای اسلامی در هشت بهمن ماه نسبت به گزارش ارائه شده از سوی دیوان محاسبات واکنش نشان داد و گفت: «حیثیت دولت و دستگاه‌های دولتی با قرائت این گزارش بُرده شد و گفتند که فلان پول واریز نشد یا فلان پول به جای دیگری واریز شده است.» اما دیری نپایید که علی لاریجانی نسبت به این اظهارات واکنش نشان داد و گفت: «گزارش دیوان محاسبات درباره تفریغ بودجه ۹۵ مطابق آیین‌نامه بوده و شبهه‌ای در آن وجود ندارد. دیوان محاسبات کار قانونی خود را انجام داده و اینکه دولت توقع دارد مشورتی با او می‌شد، بحث ثانوی است.» در همین راستا نمایندگان مجلس شورای اسلامی در خصوص واکنش دولت به گزارش تفریغ بودجه 95 نظرات متفاوتی را مطرح کردند. محمدرضا بادامچی نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون امید در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «دیوان محاسبات منتخب نمایندگان است و دولت نباید از انتقاد و گزارشی بترسد. اگر صحبتی دارند، بیان کنند. مگر با یک گزارش، دولت بی‌حیثیت میشود؟» وی ادامه داد: «ما عادت نداریم از هم انتقاد کنیم. عادت کردیم همه چیز را راحت از هم بپذیریم. دولت باید بپذیرد و راه خود را درست و اگر خبطی دارد اصلاح کند. انتقاد را برابر دشمنی می‌دانیم.» عضو فراکسیون امید تصریح کرد: «باید جامعه را به سویی ببریم که مردم حرف خود را بزنند و مسئولان حرف خود را بیان کنند و دیوان محاسبات گزارش شفافی انجام دهد. دولت هیچ واهمه‌ای از این گزارش نداشته باشد و حرف خود را بیان کند.» بادامچی اظهارداشت: «اگر زبان انتقاد را در جامعه رایج کنیم، شفافیت بیشتر میشود. این گفتن‌ها شفافیت را بیشتر می‌کند و دلخوری ندارد. 50 بار دولت را حمایت کردیم و در جایی گفتند رای بدهید و رای دادیم، اینجا هم گزارش این‌چنینی آمده و نباید از دیوان محاسبات ناراحت شوند. این برخوردها دیوان محاسبات را می‌ترساند ما باید از گزارش‌ها حمایت کنیم.» مصطفی کواکبیان نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون امید در گفت‌وگو با «فرهیختگان» بر این باور است که اگر دیوان محاسبات گزارش خود را جدی بیان می‌کند حین گزارش‌ها متخلفان هم باید معرفی شوند. وی ادامه داد: «دولت معتقد است مراحلی که باید گزارش تفریغ طی شود هنوز باقی مانده است.» حجت‌الاسلام احمد مازنی نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون امید هم به «فرهیختگان» می‌گوید: «معتقدم حیثیت و اعتبار دولت خیلی بالاتر از این است که با گزارش نظارتی از بین برود. به هر حال دولت باید این ظرفیت را داشته باشد که از طریق مجلس و دیوان محاسبات مورد سوال، تحقیق و تفحص قرار بگیرد و تذکر به آن داده شود.» وی ادامه داد: «دیوان محاسبات بازوی نظارتی مجلس است و اشکالاتی مشاهده کردند، این قضاوت به نظر من منطقی نیست که گفته شود به صرف ارائه گزارش آبروی دولت از بین برود.» عضو فراکسیون امید تاکید کرد: «دیوان محاسبات وظیفه خود را انجام داده است و عکس‌العمل دولت می‌توانست منطقی‌تر از این باشد. این واکنش از آقای نوبخت به‌عنوان فرد صبور، عجیب بود.» علی مطهری دیگر نماینده مردم تهران و نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «دیوان محاسبات این حق را دارد در صحن مجلس گزارش دهد، البته این گزارش برای کمیسیون برنامه و بودجه می‌رود و بررسی میشود و کمیسیون هم نظر خود را می‌دهد.» وی ادامه داد: «فکر می‌کنم دولت از اینکه رئیس دیوان محاسبات این مسائل را در تلویزیون اعلام کرد ناراحت هستند. بالاخره تخلفات در تلویزیون بیان شد و آنها از این دلگیر شدند. دولت می‌تواند جواب دهد.» غلامرضا تاجگردون رئیس کمیسیون‌های برنامه و بودجه و تلفیق مجلس شورای اسلامی هم به خبرنگار ما می‌گوید: «دیوان محاسبات همانند روال هر ساله گزارشی ارائه داد که به کمیسیون‌ها و دستگاه‌ها و هیات‌های مستشاری ارجاع و بررسی میشود و اگر تخلفی صورت گرفته باشد، برخورد میشود. این که نوبخت و دولت ناراحت هستند و مطلبی را خلاف می‌دانند، می‌توانند به هیات‌های مستشاری تشریف ببرند و فرآیند قانونی خود را طی کنند.» وی ادامه داد: «قرائت گزارش تفریغ بودجه در صحن علنی طبق آیین‌نامه بود و مشکلی نداشت.» عضو هیات‌رئیسه فراکسیون امید درخصوص گم شدن پول هفت میلیون بشکه نفت طبق گزارش دیوان محاسبات گفت: «همه اینها باید بررسی شود. گم شدن معنی ندارد. آقای رئیس دیوان محاسبات هم نگفته که گم شده است. این که بگوییم گم شده فرهنگی است که از دوره احمدی‌نژاد درست شد و ادامه می‌یابد.» سیده‌فاطمه حسینی نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اظهارداشت: «آیین‌نامه داخلی مجلس و عملکرد در رابطه با گزارش تفریغ بودجه بسیار روشن است. در هیچ‌جای آیین‌نامه تبیین نشده است مجلس یا دیوان محاسبات نیاز به این داشته باشند یا ضرورت و الزامی وجود داشته باشد که در این رابطه با دولت مشورت کنند.» وی تصریح کرد: «طرح سوال از وزرا و پاسخگویی به ابهاماتی که نمایندگان دارند و گزارشاتی که دیوان محاسبات ارائه می‌دهد جزء وظایف دولت است و دولت باید بی‌کم‌وکاست نسبت به اینها پاسخگو باشد. مهم‌ترین عملکرد نظارتی مجلس نظارت بر بودجه است.» محمدعلی وکیلی نماینده مردم تهران و دبیر هیات‌رئیسه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید:«مجلس همراه دولت است و نمی‌توان گفت که این مجلس به دنبال بی‌حیثیت کردن دولت است. این مجلس می‌توانست به کلیات لایحه بودجه رای ندهد.» وی افزود: «تفسیر از منابعی که دیوان مدعی بوده که این درآمد به خزانه بازنگشته، تفسیر دوگانه‌ای است ولی قرائت و ارائه گزارش از سوی دیوان محاسبات در صحن علنی درست بوده و منعی نداشته است.» حسینعلی حاجی‌دلیگانی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی هم در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به پشت‌پرده‌های گزارش دیوان محاسبات گفت: « لاریجانی و نزدیکانش به دو دلیل به دنبال جدایی از دولت دوازدهم هستند و با توجه به اینکه دولت در انجام کارها و ارائه خدمات به مردم ناموفق بوده به نوعی می‌خواهند به جلو فرار کنند.» «فرهیختگان» بعد از موضع‌گیری نمایندگان برآن شد تا نظر محمدباقر نوبخت را در این خصوص جویا شود. وی در پاسخ به این سوال که بعد از قرائت گزارش تفریغ بودجه 95، اظهارات شما سوءتفاهمی را برای نمایندگان ایجاد کرد، اگر در این خصوص توضیحی دارید بفرمایید، گفت: «چرا تهمت می‌زنی!» وی در پاسخ به این سوال که نمایندگان درخصوص این سخنان شما که می‌گویید گزارش دیوان محاسبات حیثیت دولت را برده بر این باورند که باید دولت نقدپذیر باشد، با خنده می‌گوید مجلس گذشت، شما نمی‌گذرید.
سایر اخبار این روزنامه
وزارت بهداشت کیفیت رشته های جدید علوم پزشکی دانشگاه آزاد را تایید کرد
۹ حقیقت اقتصاد پهلوی که کمتر شنیده اید
پای درددل خانواده‌های داغدار حادثه سانچی
فانتسم موتاسیون با گذشته نوستالوژیک
دولت و چالش شفافیت
پور عباس: ۱۰ درصد بودجه ۹۷ غیر شهریه ای است
ناکارآمدی بازرگان امام(ره) را از قم به تهران کشاند
قهرمان فیلم‌های مهدویان زمینی و ملموس است
نسبت شاه و آمریکا نسبت عروسک و عروسک‌گردان
دوره‌ات نگذشته «مربی»!
حال اقتصاد سینما خوب نیست
مقصر شوک ارزی اخیر کیست؟
