روزنامه جهان صنعت
1396/12/06
نظم جدید خاورمیانه بر اساس اقدامات ایران شکل می‌گیرد
گروه سیاسی- ایران در چند سال اخیر به دلیل حضور موثر در عراق، تلاش برای خروج داعش از سوریه و تصمیم‌سازی درباره آینده این کشور به بازیگری قدرتمند در منطقه بدل شده است. اگرچه با آغاز درگیری‌ها در سوریه، ایران برای حل بحران این کشور در کنار روسیه و ترکیه حرکت و تلاش کرده است تا با احترام به بازیگران دیگر منطقه، سیاست‌های خود را در این کشور اجرایی کند اما پس از خروج داعش از سوریه، روسیه و ترکیه به تدریج ایران را از مبادلات سیاسی خود در منطقه حذف کردند و به نظر می‌رسد این روندی است که همچنان ادامه دارد. مساله‌ای که اگرچه مسوولان وزارت امور خارجه کشورمان آن را رد کرده‌اند اما در میان سخنان محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در نشستی که با عنوان «الگوی نظم منطقه‌ای در جهان پسا داعش» در دانشگاه تهران برگزار شد می‌توان رد پای آن را پیدا کرد. وی در سخنان خود با بیان اینکه داعش زاییده حمله آمریکا به عراق است، گفت: به نظرم یکی از اشتباهات عمده غرب این است که تصور می‌کند داعش تمام شد و یکی از دلایلی که غربی‌ها این روزها لحن خود را علیه جمهوری اسلامی تندتر از قبل کرده‌اند این است که می‌گویند جمهوری اسلامی داعش را نابود کرده پس چرا از این به بعد با مسامحه با او برخورد کنیم.محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه با بیان اینکه ما امروز در شرایط سیال که دوران گذار نمود آن است، زندگی می‌کنیم و در این دوران محاسبه و بررسی همه زوایای واقعیت مهم است، گفت: اتفاق مهمی که در این دوران گذار افتاده و با قبل بسیار متفاوت است این است که در یک جهان پساغربی زندگی می‌کنیم؛ این بدان معنا نیست که غرب نابود شده یا به زودی نابود میشود؛ این محاسبه غلطی است بلکه یعنی برای اولین‌بار در چند سده گذشته تحولات نه در غرب رقم می‌خورد نه الزاما توسط غرب. وزیر امور خارجه کشورمان اظهار کرد: هنوز ما همان تصور را داریم و این اشتباه محاسباتی است چون می‌خواهیم ریشه تحولات را در غرب و نمود آن را در آمریکا ببینیم، در حالی که جهان تغییر ماهوی کرده است.
وی درباره پساداعش نیز گفت: ما شکست سرزمینی داعش را داشتیم نه شکست داعش. داعش به عنوان مدعی دروغین خلافت اسلامی مدعی سرزمین دروغین خلافت بود؛ آن سرزمین‌ها نابود شده اما تفکر نابود نشده است. نه مبانی فکری داعش و نه مبانی مالی آن تفکر و نه ظروفی که داعش را ایجاد کرد، نابود نشده است. وزیر امور خارجه با بیان اینکه برخی علل ظهور داعش فرامنطقه‌ای و برخی درون‌منطقه‌ای است، گفت: وقتی از پساداعش حرف می‌زنیم نباید این تصور را داشته باشیم که داعش گذشته است. به نظر من یکی از اشتباهات عمده غرب امروز این است که تصور می‌کند داعش تمام شده و یکی از دلایلی که غربی‌ها این روزها لحن خود را علیه جمهوری اسلامی تندتر کرده‌اند این است که می‌گویند جمهوری اسلامی کارش را کرده و داعش را نابود کرده است، چرا از این به بعد با مسامحه برخورد کنیم؟ اگر آنها و ما این تصور را داشته باشیم که فکر کنیم داعش سپری شده، تصور غلطی است.
داعش؛ زاییده حمله آمریکا به عراق
وی با بیان اینکه شرایطی که داعش را در منطقه ما ایجاد کرد به قوت خود باقی است، گفت: موضوع اول دخالت خارجی است. این بدان معنا نیست که عوامل خارجی مهم‌تر از داخلی است یا برعکس. یک مجموعه‌ای از عوامل، شرایطی ایجاد کرده که داعش در آن پرورش یافته است. مهم‌ترین عامل دخالت خارجی است. داعش زاییده حمله آمریکا به عراق است. قبل از آن ظلم بزرگی که از طریق رژیم صهیونیستی بر منطقه ما رفته که یک عقده را ایجاد کرده است. ناکارآمدی دولت‌های منطقه در عمل به مهم‌ترین خواسته مردم یعنی خواست احترام و ادامه اشغالگری رژیم صهیونیستی بدون توان اقدام برای احقاق حقوق مردم فلسطین از مواردی است که کشورهای منطقه از حل آن ناتوان بودند و این عامل به تشدید نزدیکی به اسراییل منجر شده است.
او با اشاره به اینکه عوامل داخلی در ایجاد این وضعیت همچنان به قوت خود باقی است، افزود: یکی از این عوامل همان ناکارآمدی در تامین مهم‌ترین نیازهای جامعه به ویژه جوانان است که به ناکارآمدی دولت ملت در جهان عرب منجر شده است. جهان عرب نتوانسته تجربه ایجاد دولت ملت را تجربه کند و دولت ملی نیز نتوانسته نیاز و خواست مردم را برآورده کند. در نتیجه یک عقده متراکم در جهان عرب شکل گرفته و به شکل حرکت علیه دولت‌های عربی نمایان میشود. ظریف خاطرنشان کرد: اگر این موارد را مهم‌ترین عامل منطقه‌ای و داخلی داعش بدانیم، می‌فهمیم دولت‌هایی مثل عربستان تلاش کردند این سرخوردگی انباشت در منطقه را به سمت دشمن خارجی منحرف کنند، همانطور که لنین درباره کاپیتالیسم و ارتباط امپریالیسم و کاپیتالیسم سخنرانی می‌کرد، جهان عرب برای متوجه کردن این سرخوردگی به سمت دشمن خارجی که حالا یا شیعه است یا ایرانی یا موجودیتی خارج از هدف اصلی این سرخوردگی تلاش می‌کنند؛ این عاملی است که رشد کاهنده‌ای نداشته بلکه فزاینده بوده است. وی گفت: دو عامل پدیده داعش ارتباط نزدیک عرب‌ها با رژیم صهیونیستی و یکی شکل دادن دشمن خارجی برای سرکوب سرخوردگی؛ در حال افزایش است. ما یک واقعه دیگری هم شاهد بودیم و آن انتقال افراد داعش به بیرون منطقه است.
ظریف ادامه داد: هلی‌کوپترهای آمریکایی، زندانیان داعش را فراری دادند. این اتفاق در المیادین و دیرالزور و یکی از نقاطی که در مراحل آخر بعد از آزادی موصل توسط عراقی‌ها و تخلیه داعشی‌ها نیز افتاد. در این مناطق نیز شاهد خروج منظم نیروهای داعشی بودیم. بخشی از این اتفاق به‌طور طبیعی بوده اما بخش دیگر برنامه‌ریزی شده بود.
رییس دستگاه دیپلماسی‌کشورمان گفت: حالا که این نیرو، ایدئولوژی آن و پایه‌های دلار نفتی آن از بین نرفته است؛ یک گروهی هم که منتقل شدند به جاهای دیگر و شبکه‌‌های ارتباطی هم که باقی مانده است. پس تحول مهم آینده پخش شدن نیروهای داعشی در منطقه و چه‌بسا جهان است. تا زمانی که این عوامل اصلی ایجادکننده داعش پابرجاست باید توقع داشته باشیم این خطر از هرجایی بروز کند. ظریف درباره اینکه چه نظمی بعد از داعش شکل می‌گیرد، گفت: باید بدانیم داعش یک واقعیت در منطقه غرب و فراتر از غرب آسیاست. میزان بمب‌گذاری در افغانستان که داعش مسوولیت آن را برعهده گرفته بیشتر شده و کار به جایی رسیده که رقابتی بین داعش و طالبان در بمب‌گذاری ایجاد شده است؛ چون این گروه‌ها از طریق وحشت‌افکنی جلب‌نظر می‌کنند. در افغانستان برای ایجاد کشتار رقابت ایجاد شده و این رقابت‌ها رنگ فرقه‌ای به خود گرفته است.
باید بپذیریم که در منطقه کنشگر هستیم
وی با طرح این پرسش که آیا باید به سمت یک نظم جدیدی در منطقه حرکت کنیم؟ آیا محکوم به این هستیم که نسخه قدیم را در منطقه اجرایی کنیم؟ گفت: بسیاری از دوستان که با نگرش واقع‌گرایی نگاه می‌کنند ادعا می‌کنند نظم جدید منطقه باید براساس یک قدرت جدید یا یک هژمون جدید در منطقه باشد. آنچه برای بنده روشن است که نظم جدید در آینده نتیجه و برآیندی از اقدامات ما در منطقه است. باید بپذیریم جهان پساغربی شده است. پذیرش این اصل واقعا دشوار است. باید بپذیریم هرکاری آمریکا می‌خواهد محقق نمی‌شود. اگر بپذیریم ما کنشگریم نه موضوع کنش یا اینکه بپذیریم جمهوری‌اسلامی کنشگر فعال در منطقه است می‌تواند تاثیر گذار باشد.
ظریف خاطرنشان کرد: آنچه ما به عنوان جمهوری اسلامی برای نظم در حال شکل‌گیری طراحی می‌کنیم این است که فکر نمی‌کنیم معادلات دیگری نظم را شکل می‌دهد. اگر این‌طور باشد مجبوریم داخل آن بازی شویم. باید بپذیریم این معادلات هیچ کمکی به ما،امنیت منطقه و آینده روابط بین‌الملل نکرده است. وی ادامه داد: آمریکا هم به سمت بازی قدرت‌های بزرگ و طرح روسیه و چین به عنوان دو مخالف اصلی آمریکا رفته است. به همین دلیل تلاش جمهوری‌اسلامی به سمت تلاش جدید برای امنیت منطقه که اسم آن را مجمع گفت‌وگو در خلیج فارس گذاشتیم رفته است. چون در این منطقه تضادها آنقدر عمیق است که اول باید به این حاشیه اولیه امنیتی بپردازیم. همه جنگ‌ها یا در این منطقه بوده یا متاثر از این منطقه بوده است.
ظریف با طرح این پرسش که چرا ما امن ترین کشور منطقه‌ایم گفت: امنیت در جمهوری اسلامی با وجود هزینه پایین تسلیحاتی نسبت به میزان جمعیت، نشان دهنده این است که تصور امنیت باید تغییر کند. به همین دلیل است که حس می‌کنیم حرکت از سمت امنیت مبتنی بر حذف باید به سمت امنیت شبکه‌ای برود. وقتی مبنای امنیت شما حذف باشد، قدرت خارجی در منطقه نفوذ و تلاش می‌کند ادعای تامین امنیت داشته باشد. او تاکید کرد: گفتمان جدید امنیتی می‌تواند تنها راه برون‌رفت آسیای غربی از مخمصه‌ای باشد که در چند سده گذشته گریبان جامعه بین‌الملل را گرفته و جز کشتار و جنگ نتیجه‌ای نداشته است.
خطر داعش منطقه و جهان را تهدید می‌کند
محمدجواد ظریف در جمع خبرنگاران درباره نقش ایران در منطقه در نابودی گروه‌های افراطی گفت: جمهوری اسلامی ایران کمک‌های مستشاری خود را در منطقه با شناخت خطری که افراط‌گرایی منطقه و جهان را تهدید می‌کند در قالب یک نقش ایفا کرده است، اما باید توجه داشته باشیم که خطر داعش همچنان منطقه و جهان را تهدید می‌کند و نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت برای مقابله بلندمدت و مبنایی با این خطر است. وی افزود: به‌طور ویژه این برنامه‌ریزی در حوزه فرهنگی برای مبارزه با تفکر افراطی و در ایجاد شبکه همکاری میان کشورهای منطقه بسیار مشهود است و امیدواریم جمهوری اسلامی که در مرحله قبلی پیشگام مبارزه بوده در مرحله بعد هم برای گسترش همکاری و تشریک مساعی در منطقه خلیج فارس نقش موثر و مفیدی را ایفا کند.
سایر اخبار این روزنامه
نظم جدید خاورمیانه بر اساس اقدامات ایران شکل می‌گیرد
ورود ایران به بورس‌های دنیا پیچیده است
پرونده سقوط هواپیمای ATR روی میز کمیسیون اصل ۹۰
خودداری نمایندگان کارگران از شرکت درجلسات تعیین دستمزد؛
خروج ایران از لیست سیاه FATF در انتظار تصمیم مجلس
اعترافات جنجالی
رییس اتحادیه آجیل و خشکبار:
رییس اتحادیه جهانی کشتی:
فرار از زندان!
ران ملخ!
توسعه کشور همچنان در گرو نفت
نه خودروی اسلامی داریم نه فیزیک و شیمی اسلامی
سیر تا پیاز «طرح ترافیک جدید» پایتخت؛
وزیر ارتباطات از ضعف نظارت بر حفظ حریم خصوصی افراد انتقاد کرد؛
مرثیه‌ای برای آسمانی‌ها
عدالت، چهار دهه پس از انقلاب
مرثیه‌ای برای آسمانی‌ها
طرحی برای کسب درآمد
توضیح پزشکی قانونی درباره اعلام اسامی جان‌باختگان هواپیمای تهران- یاسوج
