روزنامه فرهیختگان
1397/01/16
حمایت دولت از شعار سال بیشتر از چاپ سربرگ باشد
مساله حمایت از کالای ایرانی، بحث دیروز و امروز نیست و سال‌هاست ترغیب مردم برای خرید تولیدات وطنی به دغدغه مسئولان تبدیل شده است، اما این دغدغه هیچ‌گاه به بهبود وضعیت تولید داخلی منجر نشده و مردم نیز حمایت خود را از کالای داخلی اعلام نکرده‌اند، طبعا این موضوع نیازمند بحث و بررسی است و باید دید چرا این اتفاق نیفتاده است. برخی کارشناسان اعتقاد دارند مهم‌ترین مساله رویگردانی مردم از کالای داخلی کیفیت‌پایین آنها در مقایسه با نمونه خارجی است. برخی کالاهای ایرانی مانند صنایع لاستیک به علت کیفیت مطلوب آنها به راحتی در سبد مصرفی مردم جای گرفته است. از سوی دیگر می‌توان صنعت خودرو را مثال زد که با وجود حمایت شدید دولت‌ها نتوانسته است رضایت مصرف‌کننده را فراهم کند و مردم به اجبار اقدام به خرید خودروی داخلی می‌کنند. در این بین صنایعی مانند لوازم خانگی در رقابت با محصولات خارجی توانسته است سهم خود را از بازار داخل به دست بیاورد. در همین رابطه با دکترجمشید عدالتیان، عضو هیات نمایندگی اتاق بازرگانی ایران فارغ التحصیل اقتصاد از یکی دانشگاه های معتبر آلمان به گفت‌وگو پرداخته‌ایم. هم‌اکنون این مصاحبه را از نظر می‌گذرانید.در ابتدا بفرمایید باتوجه به نامگذاری امسال با عنوان حمایت از کالای ایرانی، راهکارهای حمایت از تولیدات داخلی چیست؟ به اعتقاد من حمایت از کالای ایرانی و حقوق مصرف‌کننده هر دو در یک جهت هستند و باید همزمان روی این دو موضوع کار شود. در این رابطه باید قانون انجمن‌های مصرف‌کننده که سال‌هاست تصویب شده، ولی هرگز آیین‌نامه اجرایی‌اش ارائه نشده و انجمنی تشکیل نشده است، اجرایی شود. بی‌تردید اگر این اتفاق بیفتد بسیار مفید است، به این دلیل که این انجمن‌ها به اعضای خود اطلاع‌رسانی می‌کنند و ضمن مقایسه کالاها، مصرف‌کننده را تشویق می‌کنند کالای باکیفیت خریداری کند. باید توجه داشت این شعار فقط خطاب به مقامات و مسئولان نیست، دولت سال‌هاست عنوان می‌کند کالای خارجی را که مشابه داخلی آن وجود دارد، نمی‌خرد و فقط کالای داخلی مصرف می‌کند؛ بنابراین این پیام بیشتر مربوط به مصرف‌کنندگان خصوصی است. ضمن اینکه برای متقاعد کردن مردم جهت خرید کالای داخلی فقط مصاحبه با رسانه‌ها و صحبت‌های اقتصاددانان و مسئولان کافی نیست و باید پس از ایجاد تشکل‌های مصرفی، اطلاع‌رسانی شود. بی‌شک از این طریق می‌توان شاهد تغییر رفتار مردم بود. از نظر علمی ثابت شده مهم‌ترین مساله‌ای که می‌تواند روی رفتار مصرف‌کننده تاثیر داشته باشد، اطلاع‌رسانی و آموزش است؛ در نتیجه باید روی این دو مورد کار شود. آموزش و اطلاع‌رسانی هم می‌تواند از طریق دانشگاه‌ها و هم تشکل‌ها باشد، در غیر این صورت حمایت از کالای داخلی در حد شعار باقی می‌ماند، چون مصرف‌کننده نمی‌داند کالای خارجی که خریداری کرده است، مشابه داخلی هم دارد. بسیاری از افراد مطلع نیستند، بنابراین اطلاع‌رسانی وسیع دارای اهمیت بالایی است. به اعتقاد شما بدبینی مردم نسبت به کالای داخلی از کجا نشات می‌گیرد؟ این یک چرخه معیوب است. اگر مردم از کالایی حمایت نکنند، واحدهای تولیدی هم بودجه‌ای برای بهبود کیفیت کالای خود ندارند. اگر کیفیت را ارتقا دهند، باز هم خریداری وجود ندارد، بنابراین یک جایی باید حمایت صورت بگیرد. البته باید توجه داشت این‌گونه نیست که اغلب مردم کالای خارجی مصرف کنند. بیشترین کالاهای وارداتی کشور ما کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای است و کالاهای مصرفی کمتر از 15 درصد است. به‌عنوان مثال، روی میز صبحانه ما کالای خارجی وجود ندارد. از سوی دیگر این مساله را هم باید در نظر داشت که اکثریت مردم قادر نیستند لوازم و لباس‌های خارجی خریداری کنند؛ لذا معضل ما این است که یکسری کالاها از طریق قاچاق وارد می‌شوند و این قاچاق است که به تولید ما ضربه زده است. فارغ از این مسائل باید به این مساله هم اشاره کرد که درست است حجم کالاهای مصرفی خارجی در کشور بالا نیست، اما از آن سو بازار کالاهای مصرفی بادوام در دست ایران نیست، در اینجا می‌توان بازار لوازم خانگی را مثال زد. با اینکه تولیدکنندگان داخلی بسیار خوبی داریم، ولی دو برند خارجی بازار داخلی را در اختیار خود گرفته‌اند. به نظر می‌رسد باید اندیشید و بررسی کرد که چه اقدامی لازم است تا مردم لوازم خانگی خودمان را مصرف کنند. البته این موضوع هم باید مورد بررسی قرار بگیرد که چرا شرکت‌های تولیدی ما مانند خودرو‌سازی و لوازم خانگی وقتی تکنولوژی پیچیده میشود رقابت‌شان ضعیف میشود، بنابراین امیدواریم در این بخش‌ها کار شود و مردم نیز از تولیدات داخلی حمایت کنند.
اساسا میل به واردات و بی‌توجهی نسبت به کالای داخلی ناشی از چیست؟ آیا منفعت عده‌ای خاص ایجاب می‌کند که واردات رونق داشته باشد؟ خیر، این‌طور نیست و من با شما موافق نیستم، زیرا واردات ما همان‌طور که اشاره کردم، بیشتر مواد اولیه و ماشین‌آلات است؛ یعنی هرچه واردات در زمینه مواد اولیه افزایش پیدا می‌کند، باعث افزایش تولید داخلی خواهد شد. این حرف‌ها درست نیست، جمع واردات کالاهای مصرفی ما یک میلیون دلار هم نمی‌شود، ولی تبلیغاتی صورت می‌گیرد مبنی‌بر اینکه حجم واردات کالاهای مصرفی زیاد است. واردات واقعی ماشین‌آلات و مواد اولیه هستند. ضمن اینکه باید به این مساله توجه کرد که واردات بیشتر، باعث رونق است. اگر به صورت بی‌رویه کالای مصرفی وارد می‌کردیم، گفته‌های شما درست بود اما واقعیت این نیست. این مساله را می‌توان با کشورهای دیگر نظیر عربستان مقایسه کرد. عربستان بهترین ماشین‌آلات را وارد کرده و کیفیت کالاهایش را به‌شدت بالا برده است. در واقع ماشین‌آلات و مواد اولیه مرغوب وارد کرده و با کشورهای خارجی همکاری کرده‌اند. بنابراین این را در نظر داشته باشید که بزرگ‌ترین صادرکننده‌ها، بزرگ‌ترین وارد‌کننده هم هستند و این‌طور نیست که یک کشور فقط صادرات داشته باشد. چین به همان نسبت که صادر می‌کند، وارد هم می‌کند؛ یا آلمان و سایر کشورهای دیگر. پس واردات مانعی بر سر راه تولید نیست. می‌توانیم ماشین‌آلات خارجی را وارد و کالای خود را به تولید برسانیم و بعد با همکاری همین کشورهای خارجی، کالای تولیدی را صادر کنیم، لذا کسانی که درباره واردات کالا صحبت می‌کنند، علمی حرف نمی‌زنند، به خاطر اینکه آمار واردات را نگاه نمی‌کنند و نمی‌دانند چه کالاهایی وارداتی میشود. همان‌طور که گفتم، کالایی که کالای تمام‌شده باشد، مثل خودرو و...، 10 تا 15 درصد کل واردات ما را دربر می‌گیرد و 80 تا 85 درصد واردات ما موادی هستند که وارد کارخانه‌ها شده و به کالا تبدیل می‌شوند و اگر وارد نشوند، تولیدی صورت نمی‌گیرد. به‌عنوان مثال، برای تولید نوشیدنی نیاز به اسانس داریم و اگر وارد نشود، دچار مشکل می‌شویم.
در سال‌های اخیر تبلیغات متعددی صورت گرفته مبنی‌بر اینکه مردم نسبت به خرید کالای ایرانی ترغیب شوند، به نظر شما دولت چه نقشی در حمایت از تولید می‌تواند ایفا کند؟ سال‌هاست که دولت‌ها با دادن وام و تسهیلات به تولیدکننده‌ها از آنها حمایت می‌کنند، اما به‌هرحال اگر مصرف‌کننده کالای آنها را خریداری نکند، مشکل به وجود می‌آید، در حال حاضر چالش بسیاری از کارخانه‌های ما همین است. تولیدکنندگان نمی‌توانند اطلاع‌رسانی کنند و کیفیت کالای خود را نشان دهند. مساله دیگر این است که چون تولیدات آنها در داخل به فروش نمی‌رود و به این علت که بازارهای صادراتی را نمی‌شناسند صادرات هم نمی‌توانند داشته باشند. بسیاری از کارخانه‌ها با کمتر از ظرفیت واقعی خود فعالیت می‌کنند. دولت نیز حمایت خود را با نوشتن شعار سال روی سربرگ‌ها انجام می‌دهد. در واقع با چاپ سربرگ‌های جدید با شعار جدید حمایت خود را اعلام می‌کند. دولت کار خاصی انجام نمی‌دهد. شاید بشود تعرفه‌ها را بالا برد، ولی این راهکار هم خیلی صحیح به نظر نمی‌رسد و این مصرف‌کننده است که باید حمایت کند. در اینجا می‌توان مثالی ذکر کرد تا مساله بهتر روشن شود؛ در حال حاضر ترامپ، قوانین بازار آزاد را که آمریکا پیشتاز آن است، به هم ریخته و در جایی که احساس کرده ضعف دارد، تعرفه وضع کرده است. این مساله نشان می‌دهد هرچه منافع کشور حکم می‌کند، دولت‌ها باید بدون هیچ واهمه‌ای انجام دهند. این را هم باید بگویم که تولیدکنندگان ما تا یک جایی باید مورد حمایت دولت قرار گیرند. این بحث، طولانی و مربوط به 40 یا 50 سال پیش است. در حال حاضر تولیدکنندگان خودرو تا حد زیادی مورد حمایت دولت هستند، اما کیفیت تولیدات‌شان ارتقایی نداشته است، بنابراین صرفا با حمایت دولت نیست.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
90 درصد اقلام دارویی‌مان ساخت داخل است
چه‌کسی یوتیوب را به گلوله بست؟
مبارزه و مقاومت تنها راه نجات فلسطین
فقط ۷ تهیه‌کننده کل‌کنسرت‌ها را برگزار می‌کنند
بانک مرکزی تماشاگر بود
جهاد فقط کار مردانه نیست
حمایت دولت از شعار سال بیشتر از چاپ سربرگ باشد
ترکیه به دنبال حضور ناتو در سوریه است
دربه‌در به‌دنبال کدام اثر
اغماض دولتمردان؛ زنگ خطر بازار ارز
مطالب‌نقل شده از دیدار محسن هاشمی با رهبری صحت ندارد
