دلایلِ اقتصادی گرانی دلار

در ماه‌های اخیر دلار با نوسانات قیمتی روبه‌رو شد و در مقطعی قیمت آن به بالای 6000 تومان نیز رسید. دلایل زیادی برای این اتفاق بیان شده است؛ این دلایل را به‌طور اجمالی می‌توان این‌گونه جمع‌بندی کرد؛ مساله اول تهدید آمریکا مبنی‌بر خروج از توافقنامه برجام است که باعث به وجود آمدن جو نااطمینانی در اقتصاد کشور شد، مشکل بعدی مربوط به مقررات FATF است. این مقررات در مراودات بانک مرکزی با برخی کشورها مشکلاتی را به وجود آورده است، البته بانک مرکزی در ماه‌های اخیر برای انتقال اسکناس به داخل کشور با مشکلاتی مواجه شده و می‌توان اذعان کرد یکی از دلایل گرانی دلار همین مساله بوده است. نکته دیگری که در گرانی افسارگسیخته دلار در ماه‌های اخیر نقش پررنگی داشته، افزایش تقاضا برای دلار است. باید اذعان کنم تقاضا برای خرید به‌شدت افزایش یافته است.  این مشکل به چند علت رخ داد؛ اولین علت مربوط به کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی بود. در نتیجه کاهش سود، پول‌هایی که در بانک‌ها بودند به سمت سایر بازارها منتقل شدند. برخی به سمت مسکن رفتند و برخی نیز بازار طلا و ارز را انتخاب کردند. بخش دیگری از این تقاضا به افزایش مسافرت‌ها خصوصا در ایام تعطیلات نوروز برمی‌گردد؛ اخیرا آمار مسافرت‌های خارجی رو به افزایش گذاشته است. علت دیگر اینکه عده‌ای به‌دنبال مهاجرت و انتقال سرمایه به خارج از کشور هستند. البته همه این عوامل که برشمردم در حوزه مسائل اقتصادی است. انتظارات مردم نیز عامل مهمی است که باعث افزایش قیمت ارز می‌شود. مردم از نظر اقتصادی به‌دنبال سود هستند و چون فکر می‌کنند بازار ارز در آینده با افزایش مواجه می‌شود به این سمت می‌روند. در زمینه صادرات و واردات اتفاق خاصی که روی بازار ارز تاثیر بگذارد، نیفتاده است و نوسانات بازار ارز بیشتر به همین عللی بود که برشمردم. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت اینکه اقدام دولت و بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز به‌موقع صورت نگرفت، چون این مساله قابل پیش‌بینی بود. نرخی که دولت برای ارز مبادله‌ای تعیین کرده بود، قابل دفاع نبود؛ با توجه به تفاوت نرخ تورم داخلی و خارجی اصرار بر یک نرخ خاص منطقی نبود. نکته دیگر اینکه باید زودتر پیش‌بینی می‌کردند تا در شرایط خاص عکس‌العمل مناسب را بروز می‌دادند. بانک مرکزی باید نوسانات بازار را در نظر می‌گرفت. البته برخی نوسانات منطقی هستند. این اتفاق و افزایش قیمت دلار در روسیه و ترکیه نیز افتاد. روسیه ابتدا اجازه داد نرخ مقداری بالا رود و بعد از فروکش کردن التهاب، نرخ دلار مجددا کاهش یافت. در ایران، دولت برای مقابله با نوسانات به وجود آمده برای هر دلار نرخ 4200 تومان را منظور کرد. این نرخ براساس محاسبات دولت و مسائلی که مدنظرشان است به دست آمده ولی با توجه به صحبت‌های رئیس بانک مرکزی ثابت نخواهد ماند و احتمالا تغییر خواهد کرد، زیرا تفاوت تورم داخلی و خارجی بیش از اینهاست و برخی احتمال می‌دهند این قیمت به حدود 5000 تومان برسد.
قیمت لحظه ای ارز دیجیتال