روزنامه ابتکار
1397/05/06
مسعود دلخواه در گفت‌وگو با «ابتکار»: شفاف‌سازی باعث جلب اعتماد بیشتر به خانه تئاتر میشود
انتخاب گیل‌آبادی برای مدیر عاملی خانه تئاتر و برهانی‌مرند برای دبیری جشنواره تئاتر فجر بسیار مناسب بوده است«شاه لیر» در هفته آخر آبان اجرا خواهد شد
سیدحسین رسولی
مسعود دلخواه این روزها مشغول تمرین نمایش «شاه لیر» است که یکی از پربازیگرترین و پر سر و صداترین آثار نمایشی سال ۱۳۹۷ خواهد بود. دلخواه رئیس کانون کارگردان‌های خانه تئاتر است. او یکی از اساتید، کارگردان‌ها و بازیگرهای مورد توجه تئاتر ایران بوده است که توانست در سال گذشته با کارگردانی «مفیستو» در تالار مولوی باعث رونق فراگیر این تماشاخانه تئاتری بشود. دلخواه برای این نمایش جایزه ویژه هیات داوران سی و ششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر را در زمینه «دراماتورژی» ربود. او جایزه کانون ملی منتقدان تئاتر ایران را هم در مقام بهترین کارگردان سال ۱۳۹۶ برای نمایش «بیگانه» دریافت کرد. از سوی دیگر، جایزه بهترین بازیگر مرد بیست و نهمین جشنواره تئاتر فجر را هم برای حضور در نمایش «روال عادی» دریافت کرده است. با این تفاسیر دلخواه یکی از چهره‌های تاثیرگذار این روزهای تئاتر ایران است. فراخوان جشنواره تئاتر فجر، برگزاری انتخابات هیئت مدیره خانه تئاتر و همچنین روند آماده‌سازی نمایش «شاه لیر» باعث شد تا پای صحبت‌های مسعود دلخواه بنشینیم.
درباره نمایش «شاه لیر» بگویید که در حال تمرین آن هستید و چه زمانی روی صحنه خواهد رفت؟
در حال حاضر، به همراه استاد نادر مشایخی مشغول تمرین با بازیگرهای نقش‌های فرعی و گروه کر و موسیقی هستیم. هفته‌ای دو تا سه روز تمرین داریم. بازیگرهای اصلی هم از هفته اول شهریور به گروه ما می‌پیوندند. اجرای «شاه لیر» در هفته آخر آبان خواهد بود.
نمایش «مفیستو» به نویسندگی «آرین منوشکین» ( بر اساس رمانی به همین نام از «کلائوس مان») و کارگردانی شما یکی از آثار شاخص سال ۱۳۹۶ بود. می‌دانم که درخواست‌های فراوانی برای اجرای دوباره آن بوده است. چرا این نمایش را دوباره روی صحنه نبرده‌اید؟
سالن‌های بزرگ دولتی و خصوصی چندین بار پیشنهاد داده‌اند که نمایش «مفیستو» را دوباره اجرا کنیم. ولی به این نتیجه رسیده‌ایم که حداقل یک سال از این نمایش باید بگذرد تا دوباره آن را بازتولید کنیم. بسیاری از آنهایی هم که این نمایش را ندیده‌اند ابراز تمایل می‌کنند که این کار دوباره اجرا بشود. البته حتی کسانی که این نمایش را دیده‌اند هم معتقد هستند که باید بازتولید بشود تا دوباره این کار را ببینند. حقیقتا معتقد هستم که باید از اجرای نمایش «مفیستو» مدتی بگذرد. فکر می‌کنم برای سال دیگر امکان اجرایش باشد.
آیا با بازتولید کارهای نمایشی مخالف هستید یا نظر دیگری دارید؟
نه. اصلا مخالف نیستم. ولی یک واقعیتی را باید خدمتتان عرض کنم. بازتولید یک نمایش باید بهتر از تولید اولیه‌اش باشد. یعنی من همواره روی این موضوع تاکید دارم. حتی این را بگویم که تعداد بسیار زیادی از بازیگران حرفه‌ای هستند که ابراز علاقه نشان داده‌اند تا در بازتولید نمایش «مفیستو» حاضر شوند. آنها گفته‌اند حاضر هستیم که در این نمایش به جای بازیگرهای آماتور و جوان بازی کنیم. البته، بر این باور هستم که «مفیستو» یک پروژه ویژه بود و علت این ویژه بودن هم حضور نسل جوان و ناشناخته در اجرای نمایش بود. تاکید می‌کنم که اگر قرار باشد این نمایش بازتولید شود باید کیفیت بسیار بالاتری از نظر بازی‌ها و موسیقی داشته باشد. خیلی امیدوار هستم که این اتفاق بیفتد. ناگفته هم نماند که فیلم این نمایش در حال «ادیت» (تدوین) است. فکر می‌کنم برای یک ماه دیگر آماده بشود. من یک مقدار وسواس دارم مخصوصا روی نمایش «مفیستو». پیشنهاد هم شده است که نمایش فیلم «مفیستو» به صورت اجرای عمومی باشد.
همان‌طور که در جریان هستید اجراهای مختلفی از ایران در کشورهای مختلفی مانند فرانسه، آلمان، هلند، آمریکا و...روی صحنه می‌رود که بسیار کیفیت پایینی هم دارند. چرا شرایط مهیا نمی‌شود که نمایش‌های برگزیده ایرانی مانند «مفیستو» تور جهانی بگذارند؟
هیچوقت نگران این نبودم که در کشورهای غربی تئاتری را اجرا کنم. برای اینکه ۲۰ سال در آمریکا بودم و تئاترهای بسیاری را در آنجا روی صحنه برده‌ام و اینکه فکر می‌کنم به اندازه کافی در آنجا اجرا داشته‌ام. ولی چندین دلیل وجود دارد که نمایشی مانند «مفیستو» نمی‌تواند در کشورهای دیگری به جز ایران اجرا بشود. در نمایش «مفیستو» حدود ۱۰۰ نفر هنرمند وجود داشت. اگر این گروه را فشرده هم کنیم، ۵۰ نفر می‌شوند! اگر بخواهیم این تعداد از هنرمندان را به کشورهای دیگر ببریم خیلی سخت میشود. فستیوال‌هایی هم پذیرای چنین کارهایی هستند که در نهایت ۱۲ تا ۱۵ هنرمند را می‌پذیرند. بعد پول هواپیما و هزار یک چیز دیگر هم هست.
مصاحبه‌ای را از «توماس اوستر مایر» کارگردان آلمانی می‌خواندم که نمایشی به نام «دشمن مردم» به نویسندگی «هنریک ایبسن» را تولید کرده است. او در این سال‌ها تور جهانی گذاشته است و در شهرهای مختلف کشورهای جهان در حال اجراست. یک حساب سرانگشتی هم اگر بکنیم گروه نمایشی او سود فراوانی می‌کند و فرهنگ نمایشی کشور آلمان را هم به خوبی به کشورهای دیگر معرفی می‌کند. چرا در ایران این امر امکان‌پذیر نیست؟
بله! من هم فکر می‌کنم اجرای چنین آثاری با سود مالی و فرهنگی همراه است. ببینید! اگر همین نمایش «مفیستو» در سالنی مانند «تالار وحدت» اجرا می‌رفت با سود مالی فراوانی روبه‌رو می‌شد. بلیت نمایش ما در تالار مولوی پیش فروش شده بود و بسیاری از مردم دیگر روی زمین و پله می‌نشستند. افرادی هم بودند که از شهرستان دو باره و سه باره می‌آمدند. همچین کاری مانند تئاتر «مفیستو» باید حمایت می‌شد. البته به جز مرکز هنرهای نمایشی در زمان مدیریت مهدی شفیعی که لطف کردند و یک سوم از هزینه گروه را تامین کردند؛ هیچ جای دیگری از ما حمایت نکرد. مثلا وزارت علوم باید حمایت می‌کرد که نکرد. ۱۰۰ نفر دانشجو و فارغ‌التحصیل رشته‌های هنری بیش از چند ماه در پروژه «مفیستو» حضور داشتند. حتی دکتر مجید سرسنگی از دانشگاه تهران به وزارت علوم نامه نوشت که از نمایش «مفیستو» حمایت کنید. ایشان گفتند که حداقل یک سوبسید به این گروه بدهید. برای اینکه ما بلیت دانشجویان را ۱۲ هزار تومان گذاشته بودیم! با این وجود، آنها هیچ حمایتی نکردند و این موضوع جای انتقاد دارد! تماشاگرهایی هم داشتیم که از نیویورک آمریکا آمدند و پای نمایش «مفیستو» نشستند؛ آنها می گفتند که انگار در سالن‌های «برادوی» نشسته‌ایم و داریم تئاتر می‌بینیم. حتی مخاطبی داشتیم که اجرای اصل «مفیستو» به کارگردانی «آریان منوشکین» را دیده بود و می‌گفت که نمایش شما چیزی از آن اجرا کم ندارد.
فراخوان سی و هفتمین جشنواره تئاتر فجر به دبیری نادر برهانی مرند منتشر شده است. تغییرات فراوانی هم در آن شاهد هستیم. آیا نظر شما در این باره مثبت یا منفی است؟
به نظر من، این فراخوان حاوی نکات مثبتی است. در چندین جشنواره گذشته و مخصوصا در جشنواره سال قبل شاهد حذف شدن بخش‌های مختلفی بودیم. این حذفیات یک جور اجحاف در حق هنرمندانی مانند طراح گریم، طراح لباس و غیره بود. در حال حاضر در بخش مسابقه، جوایزی مانند جایزه بهترین گریم، بهترین طراحی لباس، بهترین طراحی صحنه و حتی بهترین طراحی پوستردوباره بازگشته است. باید این گونه از جوایز در جشنواره باشد! حقیقتا، فکر می‌کنم که اگر آقای نادر برهانی‌مرند بودجه و اختیارات کافی داشته باشد با تیمی که در کنارش خواهد داشت-یا تا الآن تشکیل داده است-می‌تواند جشنواره آبرومندانه‌ای برگزار کند. اگر دبیر این جشنواره بودجه کافی و اختیارات لازم را نداشته باشد کاری هم نمی‌تواند بکند! اگر «پیتر بروک» هم با این ضعف‌ها بیاید، کاری نمی‌تواند بکند! به نظرم برهانی‌مرند باید تیم حرفه‌ای و مشاوران خوبی در کنارش داشته باشد. البته او آدم خلاق و سالمی است. برهانی‌مرند هر کاری که از دستش بربیاید انجام خواهد داد. انتخاب برهانی‌مرند یک انتخاب شایسته‌ای است و اگر بخواهیم در عمل هم موفقیتی را شاهد باشیم باید بودجه مناسب در اختیار او بگذاریم.
انتخابات خانه تئاتر هم برگزار شد و شهرام گیل‌آبادی مدیر عامل این خانه شد؟ در این بین حیص و بیص هم گفته شد که پس از ۱۸ سال، دیگر چراغ خاموش هم عمل نخواهیم کرد. این انتخابات و فضای حاکم را چطور بررسی می‌کنید؟
این چراغ زمانی روشن شد که ما در کانون کارگردان‌های تئاتر حرکت‌هایی برای شفاف‌سازی آغاز کردیم. قبل از انتخابات خانه تئاتر که هشت، ۹ ماه پیش میشود در آنجا برنامه‌ای که من به عنوان رئیس کانون کارگردان‌ها مطرح کردم؛ درباره شفاف‌سازی در خانه تئاتر بود. خوشبختان این برنامه مورد استقبال هم واقع شد. شفاف‌سازی باعث جلب اعتماد بیشتر به خانه تئاتر میشود. مسیر اعتمادسازی همیشه از شفاف‌سازی می‌گذرد. این موضوع نه فقط در تئاتر بلکه در هر بخش دیگر جامعه هم صدق می‌کند. این کار باعث میشود کسانی که عضو خانه تئاتر نیستند جلب بشوند و یا آنهایی هم که رفته‌اند و حق عضویت دیگر نمی‌دهند انگیزه پیدا می‌کنند تا دوباره بازگردند. خوشبختانه با ترکیبی که در هیئت مدیره مرکزی خانه تئاتر اتفاق افتاده امید زیادی ایجاد شده است تا بخش‌هایی از خواسته‌های درازمدت تئاتری‌ها عملی بشود. این گونه میشود که دیگر چراغ خاموش حرکت نخواهند کرد. آقای شهرام گیل‌آبادی هم انتخاب مناسبی است. به هر حال، کسانی که گیل‌آبادی را انتخاب کردند بر اساس برآیند نظرات همه اعضا این کار را کردند. اینگونه نبود که چهار نفر ایشان را معرفی کنند و چهار نفر دیگر هم مخالف باشند. گزینه‌های مختلفی هم وجود داشت. به هر صورت قرعه به نام گیل‌آبادی افتاده است. ایشان برنامه‌محور و عمل‌گرا هستند. در حال حاضر نیروی جوانی از طریق گروه بهسازی که من هم عضوش هستم وارد خانه تئاتر شده است. نادر برهانی‌مرند، کوروش نریمانی، محمد امیر یاراحمدی، آرش دادگر و خودم از اعضای این گروه هستیم. فکر می‌کنم باقی افراد هم به فضای دموکراتیک‌تری نسبت به قبل رسیده باشند. حتی در این روزها شاهد هستیم که نظرات شخصی هم به رای گذاشته میشود. افرادی مانند بهزاد فراهانی، ایرج راد، حمیدرضا نعیمی، محمودرضا رحیمی، اصغر همت و مریم کاظمی هم انعطاف‌های لازم را برای ایجاد فضایی دموکراتیک‌تر نشان داده‌اند. خیلی امیدوار هستم هیئت مدیره جدید خانه تئاتر قدم‌های خوبی را به تدریج بردارد. البته نمی‌شود انتظار داشت که همه چیز یک شبه حل شود.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
در پی واکنش فرماندهان نظامی ایران به اظهارات رئیس دولت ایالات متحده بررسی شد
بازی نظامیان در معرکه دیپلماسی
عربستان سعودی به بهانه حمله حوسی ها به دو کشتی نفت‌کش، عبور نفت از تنگه باب‌المندب را متوقف کرد
«ابتکار» پیروزی عمران خان در انتخابات پارلمانی پاکستان را بررسی می‌کند
پاکستان در مسیر تحول
محمدعلی وکیلی
همچنان صلح طلبیم
چرا بورس محل مناسبی برای عرضه‌های مختلف نشد؟
سینما، ارز و سکه پشت درهای بورس
«ابتکار» از کاهش منابع سازمان‌های مردم نهاد در بحبوحه بحران اقتصادی کشور گزارش می‌دهد
«ابتکار» از دردسرهای فیلتر شدن «گپ» برای حجاج در عربستان گزارش می‌دهد
«پیام نرسانی» برای حاجی‌ها
«ابتکار» ضرورت اصلاح بودجه 97 در شرایط بحرانی بعد از تحولات اخیر برجام را بررسی کرد
مسعود دلخواه در گفت‌وگو با «ابتکار»:
شفاف‌سازی باعث جلب اعتماد بیشتر به خانه تئاتر میشود
محمدرضا تاجیک در گفت‌وگو با «ابتکار»:
امروز با پدیده‌ای به نام اصلاح‌طلبی بدون اصلاح‌طلب مواجه هستیم
هرمیداس باوند:
ترامپ به دنبال مذاکره‌ای با هدف پیروزی برای آمریکا است
«الحیات» گزارش داد
امکان افزایش نمایندگان معارضان در دولت جدید عراق
القدس العربی بررسی کرد
پس از تهدیدات متقابل روحانی و ترامپ، در واشنگتن چه خبر است؟
مرتضی بانک:
رئیس جمهوری دولت دوازدهم همان آقای روحانی دولت یازدهم است
