روزنامه همدلی
1397/05/23
همدلی از کشت محصولات آب بر در کشور گزارش می‌دهد هندوانه متهم کم‌آبی
همدلی| گروه اجتماعی- چندسالی است که کشور با کم آبی بی‌سابقه‌ای دسته و پنجه نرم می کند و در کنار این موضوع کشت محصولات کشاورزی آب بر به یک معضل بزرگ تبدیل شده است. در شرایطی که خشکسالی و کم آبی گریبانگیر بخش زیادی از کشور شده است، کشت محصولات کشاورزی آب بر می‌تواند تیر خلاص را به منابع آبی کشور بزند.کارشناسان معتقدند با توجه به شرایط کم‌آبی و خشکسالی باید کشاورزی نسبت به زمان‌هایی که مشکل کم آبی وجود ندارد تفاوت داشته باشد. چرا در شرایطی که ما در کشور مشکل کمبود آب داریم، میوه آب‌بری مانند هندوانه به قدری تولید میشود که بخشی از آن صادر شده و حتی در مواردی پس فرستاده شود و در واقع منابع آب ما این چنین هدر رود.
برخی از کارشناسان حوزه کشاورزی خواهان تغییراتی در حوزه کاشت محصولات کشاورزی شده‌اند. آنها می‌گویند در اوضاع کم‌آبی کشور باید کشاورزان به سمت تولید محصولات استراتژیک مانند گندم، برنج، دانه روغنی و تولید محصولاتی که مصرف آب کمتر و ارز آوری بیشتری دارند روی آورند و ضرورتی ندارد که در استان‌‌هایی مانند اصفهان و فارس برنج کشت شود، در حالی که این محصول بدون مصرف آب زیاد در گیلان و مازندران کشت میشود. کارشناسان بر این باورند که با استفاده از موضوع آمایش سرزمین می‌توان برای کشت محصولات کشاورزی، طوری برنامه‌ریزی کرد که با استفاده از آب و هزینه کمتر، بیشترین و با صرفه ترین محصولات کشاورزی را تولید و حتی صادر هم کرد.
در میان محصولات آب‌بر «هندوانه» همیشه مثال دست به نقد و روشنی بوده است. به ویژه اینکه در بسیاری از موارد این محصول با هدف صادرات کشت میشود. صادرات محصولات آب بری، چون هندوانه هرساله آب مجازی قابل توجهی را از کشور خارج می‌کند.
بر همگان روشن است که ایران در زمینه صادرات محصولات کشاورزی هرساله ارز قابل توجهی را نصیب کشور می‌کند. جالب است بدانید که حجم وسیعی از صادرات محصولات کشاورزی مربوط به محصولات آب‌بری است که در صدر آن می‌توان به صادرات هندوانه اشاره کرد که حجم قابل توجهی آب صرف تولید این محصول میشود.
این در حالی است که تولید هر کیلو هندوانه به طور تقریبی به ۲۰۰ لیتر آب از زمان کشت تا برداشت نیاز دارد و با وجود صادرات بالای این محصول می‌توان گفت که هر سال چندین میلیون لیتر آب مجازی به دیگر نقاط جهان صادر میشود.
از طرفی با در نظر گرفتن حجم صادرات و رقم ریالی آن روشن میشود که هر کیلو هندوانه از ایران با قیمت حدودی ۶۰۰ تومان صادر میشود که در برابر آب مصرفی برای تولید آن رقم بسیار کمی است.
بررسی‌های آمار گمرک در سال ۹۶ نشان می‌دهد که در این مدت بالغ بر ۷۸۰ هزار و ۷۳۲ تن هندوانه به کشورهای مختلف جهان صادر شده است.لازم به ذکر است که با صادرات این حجم هندوانه ۱۴۹ میلیون و ۷۴۸ هزار و ۹۷۵ دلار درآمد ارزی نصیب کشور شده است که بالغ بر ۴۹۶ میلیارد و ۶۳۱ میلیون و ۲۳۱ هزار و ۴۵۳ تومان در آمار گمرک به ثبت رسیده است.بررسی‌ها نشان می‌دهد که هندوانه به بیش از ۳۰ کشور جهان از جمله روسیه، اتریش، آلمان، انگلستان، سوئد، ترکیه، آذربایجان، ارمنستان، قطر، کویت، عراق و امارات متحده عربی صادر شده است.
در بین کشورهای ذکر شده برخی از آنها با در اختیار داشتن آب کافی و تکنولوژی‌های روز دنیا امکان کشت و برداشت هندوانه در حجم وسیع را دارند و می‌توانند به بزرگ‌ترین صادر کننده این محصول آب بر تبدیل شوند.
بسیاری از این کشور‌ها به این حقیقت دست یافتند که صادرات این محصول آب بر نوعی صادرات آب مجازی محسوب میشود که به ضرر منابع آبی آن‌هاست و وارد کردن آن مقرون به صرفه است. بنابراین به‌خاطر حفظ منابع آبی واردات محصولات آب بر را بر صادرات آن ترجیح می‌دهند.
لازم به ذکر است که با گسترش کشت این محصول در اغلب شهرهای کشور -چه کم آب و چه پر آب- تعادل بین عرضه و تقاضا بهم می‌خورد و در این میان برخی از کشاورزان حتی موفق به فروش محصول خود با قیمت ناچیزی هم نمی‌شوند و دست آخر محصولشان سر از آخورهای حیوانات در‌می‌آورد و نهایتاخوراک دام میشود. برای صحت سنجی این موضوع می‌توانیم سری به میوه فروشی‌های سطح شهر بزنیم. بدون تردید به این نتیجه می‌رسیم که هندوانه جزء ارزان‌ترین میوه‌هاست.
هندوانه فقط در استان‌های آب بر کشور کشت نمی‌شود و کشاورزان استان‌های خشک نیز به دلیل عدم آگاهی به کشت این محصول رو آورده‌اند. نگاهی به آمار و اطلاعات مربوط به حجم تولید و صادرات هندوانه در استان خشک و بی آب سیستان و بلوچستان و مقایسه آن با شرایط بحرانی منابع آب ایران، به خوبی شرایط اسفبار مدیریت منابع آب ایران را به نمایش می گذارد. با توجه به شرایط آب و هوایی گرم و مناسب استان سیستان و بلوچستان برای پرورش هندوانه، گفته می شود تا پایان فصل برداشت سال جاری بیش از 500 هزار تن هندوانه از مزارع این استان برداشت هندوانه صورت خواهد گرفت؛ حجم قابل توجهی که البته بازار داخلی در یک مقطع زمانی کوتاه به هیچ وجه ظرفیت پذیرش آن را ندارد و باید حجم چشمگیری از آن به کشورهای خارجی صادر شود.
چند وقت پیش یکی از فعالان بخش تجارت هندوانه ایران به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس که شرکت زیر مجموعه اش بخش قابل توجهی از صادرات هندوانه سیستان و بلوچستان به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را در اختیار دارد، در رابطه با جزئیات این فعالیت به خبرنگار «تابناک» گفت: تقریباً 10 تا 15 هزار تن از هندوانه سیستان و بلوچستان سالانه به کشورهایی مثل عمان، قطر و امارات و عمده تولید این محصول به کشور عراق صادر می شود. وی با اشاره به اینکه نزدیک به 80 درصد کل تولید سالانه این استان به عراق صادر می شود، افزود: بسته به شرایط زمانی و فصل، قیمت خرید هندوانه از کشاورزان متفاوت است؛ اما به طور متوسط هر کیلو هندوانه چیزی حدود 250 تا 300 تومان از هر کشاورز خریداری می شود و عمده سود آن به حساب صادر کننده و دلالان می رسد.
با فرض اینکه در استان سیستان و بلوچستان سالانه حدود 600 هزار تن هندوانه تولید و از این بین 90 درصد آن به بازارهای بین المللی صادر شود، می توان این گونه برداشت کرد که جدا از هر گونه عایدات مالی، هر سال چیزی حدود 400 هزار متر مکعب آب از کشور به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و عراق صادر می شود.
با این حال رضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران در گفت‌وگو با اقتصادنیوز، درباره موضوع احتمال محدود کردن کشت میوه‌های آب‌بر اظهار کرد: محدود یا ممنوع کردن کشت هر نوع میوه‌ای مشکلات عدیده‌ای را برای تولید‌کنندگان ایجاد خواهد کرد. ضمن اینکه اگر به حالت دستوری به کشاورزان گفته شود که فلان محصول را بکارید و فلان محصول را نکارید آنها به آن عمل نخواهند کرد.
او افزود: در نظر داشته باشید که هندوانه را به شکل دیم نیز می‌توان تولید کرد و لزوما تولید آن مستلزم مصرف آب بسیار نیست. باید در این زمینه مدیریت صحیح و برنامه‌ریزی‌های لازم انجام گیرد.
او همچنین گفت: کمبود آب واقعیت کشور ما است و باید با برنامه‌ریزی‌هایی مانند تلاش برای بهره‌برداری از آب دریاها، تلاش برای کشت بیشتر محصولات کم‌‌آب، افزایش بهره‌وری و... در این زمینه اقداماتی را انجام دهیم. مشکل آب در ایران فقط برداشت غیر مجاز آب نیست. متاسفانه هنوز نتوانستیم آسیب‌های سوخت فسیلی را کنترل و استانداردها را در محیط زیست خود ایجاد کنیم.
نورانی ادامه داد: نباید این گونه باشد که مدام بگویند آب کم است و فلان محصول کشاورزی را نکارید ولی از سوی دیگر منابع آبی ما به گونه‌ای دیگر هدر رود. یا آلوده و غیر قابل استفاده شود.
به نظر می‌رسد در چنین شرایط بحرانی و نگران کننده ای که ناقوس خشکسالی در کشور به صدا درآمده و حجم بارش های سالانه کشور به مرز هشدار رسیده و بسیاری از رودهای دائمی و تالاب های کشور خشک شده است. هنوز فضا برای کشت محصولات آب بر باز است و ظاهرا هیچ اراده ای برای تغییر سبک و الگوی زندگی کشاورزان مناطق خشک وجود ندارد. مردم این وضعیت را محصول سوء مدیریت و سهل‌انگاری مسئولان در این حوزه می‌دانند.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
همدلی از کشت محصولات آب بر در کشور گزارش می‌دهد هندوانه متهم کم‌آبی
امروز «علی حاتمی»، شاعر سینمای ایران برای هفتاد و چهارمین بار زاده میشود ابرمرد مشرقی
دیدار هزاران نفر از قشرهای مختلف مردم با رهبر معظم انقلاب اسلامی با زورگویان مذاکره نمی‌کنیم
«همدلی» افزایش 4 درصدی اجاره نشینی طی 5 سال گذشته و تاثیر آن بر زندگی شهروندان را بررسی کرد
برای سالروز درگذشت حسینعلی وزیری تبار که سربه زیر و باشکوه نواخت آوای غریب آشنا
از تحلیل روابط خارجی ایران و آمریکا تا ایرادها و اشکال‌های اصلاح‌طلبی در گفت‌وگوی اختصاصی فیاض زاهد با «همدلی»
سیدعبدالهادی آرامی چرا مجلس پرینتر ندارد؟
رئیس قوه قضاییه: با موافقت رهبری صرفاً برخی تشریفات رسیدگی به پرونده مفاسد اقتصادی حذف شد
کمالوندی: ماندن در برجام بهتر از نماندن در آن است
ظریف: تحریم‌های آمریکا باعث تغییر سیاست منطقه‌ای ایران نمی‌شود
بطحایی خبر داد؛ هفته آینده با استیضاح‌کنندگانم دیدار می‌کنم
وزیر خارجه ترکیه: از دیپلماسی استقبال می‌کنیم ولی زیر بار زور نمی‌رویم
