روزنامه اعتماد
1397/06/13
ادلب بايد پاكسازي شود
سارا معصوميرفت و آمدها ميان تهران و دمشق تنوع و تعدد بيشتري به خود گرفته‌اند. يك هفته پس از آنكه امير سرتيپ حاتمي، وزير دفاع كشورمان سفري دو روزه به سوريه داشت و درحالي كه امضاي بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه بر متن توافقنامه جديد امنيتي- سياسي ميان ايران و سوريه را در دست داشت به تهران بازگشت، محمد جواد ظريف، وزير خارجه در سفري از پيش اعلام نشده راهي سوريه شد. خبر سفر وزير خارجه كشورمان به سوريه زماني در اختيار رسانه‌ها قرار گرفت كه هواپيماي حامل محمد جواد ظريف در فرودگاه دمشق به زمين نشسته بود. فيصل مقداد، قائم مقام وزارت خارجه سوريه در فرودگاه از محمد جواد ظريف استقبال كرد و براساس برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته وزير خارجه ايران در مدت زمان حضور در سوريه با بشار اسد، رييس‌جمهور، عماد خميس، نخست‌وزير و وليد معلم، وزير خارجه كشور ميزبان ديدار و گفت‌وگو كرد.
موضع‌گيري ظريف درباره ادلب در بدو ورود
هرچند كه سفر وزير خارجه ايران به سوريه عمدتا به دلايل امنيتي از پيش رسانه‌اي نمي‌شود اما ظريف پس از ورود به دمشق در جمع معدودي از خبرنگاران اعلام كرد كه اين سفر به دعوت همتاي سوري وي وليد معلم صورت گرفته است. رايزني‌هاي صورت گرفته ميان مقام‌هاي متفاوت سياسي و نظامي ايران و سوريه در 8 سال گذشته از بحران در اين كشور همواره غيرعلني بوده و رسانه‌ها تنها شنونده كلياتي درباره جزييات اين رايزني‌ها بوده‌اند. در همين راستا، وزير خارجه ايران درباره اهداف خود از اين سفر به خبرنگاران گفت: بحث پيروزيهاي مقاومت بر تلاش‌‌هاي استكبار و نيروهاي افراطي براي ايجاد مشقت براي مردم سوريه و شكست حركت‌هاي استكباري بحث امروز دنياست.بايد تماميت ارضي سوريه حفظ شود و همه اقوام و گروه‌ها به عنوان يك مجموعه در سوريه روند بازسازي را شروع كنند، آوارگان بايد به خانه‌هاي خود بازگردند و باقيمانده تروريست‌ها در مناطق باقيمانده در ادلب پاكسازي شوند و منطقه در اختيار مردم سوريه قرار گيرد. در آستانه اجلاس سران ايران، روسيه و تركيه لازم است در اين زمينه‌ها با دوستان سوري صحبت كنيم و سياست‌هاي رسيدن به يك راه‌حل نهايي در سوريه از مسير سياسي كه در آستانه مورد توجه قرار خواهيم داد را بررسي كنيم.
پيام بشار براي نشست تهران؟
رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان در روزهايي راهي پايتخت سوريه شده است كه تهران روز جمعه (16شهريور) ميزبان دوره‌اي نشست سران روسيه و تركيه در قالب گفت‌وگوهاي آستانه براي حل و فصل اوضاع سياسي – نظامي در سوريه خواهد بود. به نظر مي‌رسد كه يكي از دو محور اصلي رايزني‌هاي ظريف در دمشق جزييات مسائل مورد بحث در نشست سران تركيه، روسيه و ايران در تهران درباره سوريه بود. درحالي كه نشست‌هاي كارشناسي مثلث ابتكار آستانه كم و بيش ادامه دارد، نشست سران سه كشور به فراخور تحولات و نياز به رايزني‌هاي در سطح عالي هرچندماه يك بار به صورت چرخشي در يكي از سه كشور برگزار مي‌شود. درحالي كه گمانه‌زني‌هاي بسياري درباره جزييات نشست سران در تهران در رسانه‌هاي متفاوت در جريان است، بهرام قاسمي، سخنگوي وزارت خارجه كشورمان مي‌گويد توقع اينكه در يك نشست به‌طور كامل و حداكثري همه موضوعات حل و فصل شود آن هم موضوع غامض، پيچيده و ديرپاي سوريه، صحيح نيست. درحالي كه مذاكرات بين‌المللي درباره سوريه تحت عنوان مذاكرات ژنو در نوعي از اغما به سر مي‌برد، بهرام قاسمي يك هفته پيش از ميزباني تهران از سران روسيه و تركيه، روند آستانه را تنها روند موجود و موفق براي به سر و سامان رساندن سياسي و نظامي سوريه مي‌خواند. محمد جواد ظريف كه به گفته خود براي آماده‌سازي مقدمات ديدار سران ابتكار آستانه در تهران به سوريه سفر كرده بود هفته گذشته هم در قالب سفري از پيش اعلام نشده به آنكارا سفر كرده بود و با رجب طيب اردوغان و وزير خارجه تركيه ديدار كرده بود. به نظر مي‌رسد كه محمد جواد ظريف در ديدار با مقام‌هاي متفاوت سوري از رييس‌جمهور تا وزير خارجه هم ديدگاه‌هاي تهران را به اطلاع آنها رسانده و هم در نهايت پيام و تصميم نهايي بشار اسد درباره ادلب و ديگر تحولات روز در سوريه را به تهران خواهد آورد تا روحاني در نشست روز جمعه با همتاهاي خود از روسيه و تركيه درميان بگذارد.
ادلب موضوع مذاكره از دمشق تا تهران
اظهارات محمدجواد ظريف درباره پاكسازي منطقه ادلب از تروريست‌ها و شبه نظاميان بلافاصله به تيتر رسانه‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي درباره سفر وزير خارجه ايران به سوريه تبديل شد. سه كشور تركيه، ايران و روسيه با وجود اختلاف‌ها و انگيزه‌هاي متفاوت از حضور در سوريه، ابتكار آستانه را كليد زدند و در سايه اين ابتكار سه‌جانبه بود كه آتش‌بس براي نخستين‌بار در مناطقي از سوريه با عنوان مناطق كاهش تنش دوام آورد. با اين وجود با نزديك‌تر شدن نيروهاي ارتش سوريه به منطقه ادلب و شمارش معكوس براي حمله نيروهاي سوري و همپيمان‌هايش به اين منطقه، صداي اعتراض تركيه بلند شده وبرهمين اساس ادلب در حال حاضر به خط قرمز ترك‌ها در سوريه بدل شده است. اختلافي كه گفته مي‌شود بايد در نشست سران با حضور ولاديمير پوتين از روسيه، رجب طيب اردوغان از تركيه و ميزباني حسن روحاني نسخه نهايي براي حل و فصل آن پيچيده شود. ادلب آخرين منطقه در سوريه است كه در اختيار شبه‌نظاميان قرار دارد و بازپس‌گيري آن براي بشار اسد به منزله تيرخلاص و تسلط تقريبا كامل نيروهاي دولتي بر كل سوريه خواهد بود.
به نظر مي‌رسد كه روسيه و ايران درباره سرنوشت ادلب با يكديگر هم‌عقيده هستند و تلاش‌هايي را براي جلب رضايت تركيه انجام داده‌اند. روز گذشته همزمان با سفر ظريف به دمشق، سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه نيز تاكيد كرد كه اوضاع استان «ادلب» در سوريه نبايد بيش از اين تحمل شود و لازم است تا هر چه سريع‌تر اقدامي در اين زمينه صورت گيرد.دولت سوريه كه متحد روسيه است، كاملا اين حق را دارد تا تروريست‌ها را در استان ادلب نابود كند.روسيه، ايران، تركيه و سوريه هرچه در توان دارند به كار خواهند بست تا معارضان مسلح را از تروريست‌ها تفكيك كنند.
هرچند كه روسيه و ايران بر لزوم پاكسازي ادلب تاكيد دارند اما بازيگران آن سوي ميدان نيز بيكار ننشسته‌اند و در 10 روز گذشته مقام‌هاي متفاوت سياسي، نظامي و اطلاعاتي در روسيه نسبت به شكل‌گيري توطئه‌اي در ادلب عليه دولت مركزي هشدار داده‌اند. روز گذشته ايگور كوناشنكوف، سخنگوي وزارت دفاع روسيه اعلام كرد كه تروريست‌هاي «احرارالشام» در حال تدارك يك اقدام تحريك‌آميز با استفاده از مواد شيميايي در استان ادلب هستند تا نيروهاي دولت سوريه را در نهايت به استفاده از تسليحات شيميايي عليه مردم اين كشور متهم كنند. درهمين رابطه نكته‌اي كه بايد مدنظر قرار بگيرد اين است كه تركيه هيات تحريرالشام (جبهه النصره سابق) را در ليست سياه قرار داده و برخي از تحليل‌گران مسائل منطقه مي‌گويند اين اقدام مي‌تواند راه برخورد دولت ايران، روسيه و سوريه در ادلب را هموارتر كند. تحريرالشام قدرتمندترين گروه شبه نظامي حاضر در ادلب است.
با توجه به فضاسازي‌هاي صورت گرفته درباره ادلب، به نظر مي‌رسد كه اين پرونده اصلي‌ترين سوژه مورد بحث ميان اردوغان، پوتين و روحاني در تهران باشد. در همين راستا روز گذشته يوري يوشاكوف، دستيار ولاديمير پوتين در مصاحبه‌اي اعلام كرد كه پوتين در نشست روز جمعه در تهران با مقام‌هاي ايران و تركيه درباره اقدامات تحريك‌آميز احتمالي در شهر «ادلب» سوريه رايزني خواهد كرد.به گزارش خبرگزاري اسپوتنيك پوتين با روساي جمهور تركيه و ايران ديدارهاي جداگانه‌اي برگزار خواهد كرد.
وليد معلم، وزير خارجه سوريه نيز در تازه‌ترين گفت‌وگوي خود درباره سرنوشت ادلب مي‌گويد: روسيه، ايران و تركيه كشورهاي ضامن روند آستانه هستند، براي همين نقش بسيار مهمي دارند. اين مساله تاكيدي بر اهميت نشست سه‌جانبه ميان سران اين سه كشور است.ما اطمينان داريم كه هدف اصلي از اين نشست موضوع آزادي ادلب است. اين چيزي است كه مردم سوريه منتظر آن هستند.
هشدارهاي روسيه درباره اوضاع در ادلب نشان‌دهنده اهميت اين منطقه براي بازيگراني است كه در چندسال گذشته جامه مخالفان بين‌المللي بشار اسد را برعهده داشتند. مايك پمپئو، وزير خارجه امريكا روز جمعه در اظهاراتي عنوان كرده بود كه حمله نيروهاي دولتي به ادلب به منزله تشديد تنش در جنگ سوريه خواهد بود و همچنين هشدار داده بود كه واشنگتن به هرگونه استفاده دولت سوريه از سلاح شيميايي پاسخ خواهد داد.
همكاري اقتصادي پس از همراهي‌هاي سياسي
محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه عصر روز گذشته با بشار اسد ديدار و گفت‌وگو كرد. طرفين در اين ديدار تاكيد كردند پس از پيروزي مقاومت و مقابله با تروريسم ضروري است ايران و سوريه در زمينه‌هاي مختلف به ويژه اقتصادي همكاري‌هاي خود را توسعه داده و شركت‌هاي ايراني در دوره بازسازي سوريه حضور و مشاركت فعال داشته باشند. طرفين در خصوص مهم‌ترين مسائل روابط دوجانبه، منطقه‌اي، لزوم بازگشت آوارگان و ساير موضوعات مورد علاقه گفت‌وگو و تبادل نظر كردند.
در ديدارهاي ظريف در دمشق چه گذشت؟
شركت‌هاي خصوصي ايراني در راه سوريه؟
محمدجواد ظريف، وزير خارجه در ديدار با عماد خميس، نخست وزير سوريه پيروزيهاي اخير جبهه مقاومت را تبريك گفت و اظهار داشت: «مردم و دولت سوريه به دنبال اين پيروزي‌ها به سمت بازسازي كشور خود حركت خواهند كرد.»عماد خميس نيز ضمن تشكر از حمايت‌هاي ايران از دولت سوريه گفت:«با مشاركت و همكاري كشورهاي دوست به ويژه ايران و روسيه و شركت‌هاي خصوصي اين كشورها، بازسازي را دنبال خواهيم كرد.»
درخواست دمشق براي تداوم حمايت‌هاي ايران
محمدجواد ظريف و وليد المعلم، وزير خارجه سوريه در خصوص موضوعات دوجانبه و آخرين تحولات سوريه، مهاجران، موضوعات منطقه‌اي، تاكيد بر ادامه و تقويت روند آستانه، افزايش همكاري‌هاي اقتصادي، مشاركت شركت‌هاي ايراني در بازسازي سوريه، همكاري در سازمان‌هاي بين‌المللي به ويژه سازمان ملل متحد و بحران يمن گفت‌وگو كردند.ظريف در اين ديدار بر حمايت ايران از سوريه در مبارزه با گروه‌هاي تروريستي تاكيد كرد.وليد المعلم نيز ضمن قدرداني از حمايت‌هاي ايران از سوريه در مبارزه با گروه‌هاي تروريستي، خواهان ادامه حمايت‌هاي جمهوري اسلامي ايران شد.
وزير خارجه فرانسه: بشار اسد در جنگ پيروز شد
«ژان ايو لو دريان» وزير خارجه فرانسه 7 سال پس از آغاز بحران سياسي و نظامي در سوريه مي‌گويد كه بشار اسد، رييس‌جمهور اين كشور در جنگ پيروز شده است. لودريان جمله خود را با اين عبارت تكميل كرده كه وي در جنگ پيروز شد اما در صلح نه. وزير خارجه فرانسه در ادامه تاكيد كرده كه براي رسيدن به صلح در سوريه بايد با كمك‌هاي بين‌المللي براي مشكلات اين كشور راه‌حل سياسي پيدا شود. وي تهديد‌هاي كشورهاي غربي را تكرار كرده و گفت: دنياي غرب تكرار حمله‌هاي شيميايي عليه غيرنظاميان در سوريه را با تمام قدرت پاسخ مي‌دهد. وي مدعي شد آزادسازي «ادلب» از دست تروريست‌ها، پايان كار در سوريه نبوده و صلح را در اين كشور برقرار نمي‌كند.
