بازی عادلانه

در این روزها که حال و روز اقتصاد و خانواده بزرگمان در جامعه خوب نیست زیاد این جمله را شنیده‌ایم که مشکل از خود ما مردم است؛ هیچ کسی به حق خودش راضی نیست و همه می‌خواهند ره صد ساله را یک شبه طی کنند و بی تلاش و زحمت به زندگی راحت دست پیدا کنند و همین خواسته‌های نابجا و زیاده‌خواهی فردی خودمان است که عرصه را بر خودمان تنگ کرده است. در میان این گفت‌وگوها، بیایم دقت و فکر کنیم ما چقدر، راه درست زندگی کردن را در زمینه کار و فعالیت برای کسب درآمد به کودکانمان آموزش داده ایم که فردای کشور و کودکانمان از امروز ما بهتر باشد. کودک ما باید مسائل ساده اما مهمی را در زمینه کار و کسب درآمد یاد بگیرد. کودکان از همان روزهای مدرسه می‌آموزند "نابرده رنج گنج میسرنمی‌شود، مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد." ولی در عمل ما چقدر تلاش می‌کنیم این مطلب را به آنها آموزش دهیم یا حتی می‌توان گفت چقدر دقت می‌کنیم کودکان خلاف آن را یاد نگیرند و راه به بیراهه نبرند؟ کودکان در بازی‌هایشان، زندگی را بازی می‌کنند و این هنر ماست که در خلال این بازی‌ها به آنها درست زندگی کردن را بیاموزیم. یک مفهوم ساده ولی بسیار مهم در زندگی، بحث کار و دستمزد است. مسائل بسیاری که در این زمینه باید به کودک آموزش داده شود، اگر بخواهد در قالب کلمات ونصایح باشد برای کودک خسته‌کننده و اغلب غیر قابل درک و ناملموس است ولی با طراحی و اجرای چند بازی ساده و تکرار آنها می‌توان به صورت مفرح و ماندگار این موارد را به آنها آموزش داد. یادمان باشد که لوح و ضمیر کودکان، حاضر و آماده دریافت است و آنچه در کودکی
به عنوان اصل و پیش‌فرض بیاموزند در همه زندگی ایشان، درخاطرشان خواهد ماند و تاثیرگذار خواهد بود. کار و اشتغال عمدتا یک فعالیت جمعی و در ارتباط با اجتماع است بنابراین اگر بتوانیم این بازی‌هارا در جمع چند نفره کودکان انجام دهیم، هم برای آنها مفرح‌تر خواهد بود هم نتیجه بهتر و ملموس‌تری حاصل خواهد شد؛ چرا که کودک فرصت مقایسه، تفکر و تعقل بین شرایط مختلف را پیدامی‌کند و مطلب مورد نظر را بهترمی‌آموزد. قبل از پیشنهاد و شروع بازی، باید چیزی را به عنوان پاداش و دستمزد، برای کودکان تهیه کنیم که بهتر است یک خوراکی یا اسباب‌بازی کوچک یکسان ولی به تعداد باشد. ما در این بازی، مقداری آبنبات
در نظرمی‌گیریم. تعدادی کاغذ و قلم هم آماده می‌کنیم وخیلی کوتاه و ساده برای کودکان در مورد کار و دستمزد توضیحاتی می‌دهیم. کاغذ و قلم را بین کودکان توزیع می‌کنیم و برای بازی آماده می‌شویم. برای هر سنی می‌توان متناسب با توانایی‌هاو سواد نوشتاری آنها، بازی‌های مختلفی را طراحی کرد. در این بازی پیشنهادی، فرض بر این است که کودک توانایی نوشتن اعداد یک تا ده را دارد. اولین مفهومی که در زمینه کار و دسترنج، کودک باید بیاموزد این است که در قبال انجام عملی که از او خواسته شده است و وظیفه‌ای که به او محول شده است اگر درست و مطابق خواسته انجام دهد، دستمزد مشخص و معینی خواهد گرفت. از کودکانمان بخواهیم اعداد یک تا ده را روی کاغذ بنویسند و هر کسی که این کار را انجام دهد یک آبنبات حقوق خواهد گرفت و برای انجام آن یک دقیقه وقت دارند. دقت کنیم که به کلمه مزد و حقوق اشاره کنیم و از کلمه جایزه به جای آن استفاده نکنیم. یک دقیقه زمان بگیریم و به افرادی که در طی این زمان کار محوله را درست انجام داده‌اند یک آبنبات دستمزد بدهیم. نکته مهم این است که کودک صرفا در
حال بازی نیست و در حال آموزش در قالب یک بازی می‌باشد پس از دلسوزی دوری کنیم و اگر کودکی کارش را کامل انجام نداده یا اشتباهی داشته به دیده اغماض و لطف ننگریم و به او آبنبات و دستمزد ندهیم؛ چون همه مامی‌دانیم که در دنیای واقعی، برای کار ناقص یا اشتباه، مزدی پرداخت نخواهد شد. شاید کودکانی که کار را تمام نکرده‌اند برای لحظه‌ای از عدم دریافت آبنبات غمگین شوند و ما را هم غمگین کنند ولی این اندوه بهتر از این است که در فکر و باور کودک این بذر را بکاریم که با کاهلی و نافرمانی چیزی را از دست نخواهد داد و همیشه نیرویی از جایی، عدم کارآمدی او را جبران خواهد کرد. نکته مهم دیگری که در اینجا مد نظرمان باشد این است که فرزند ما بداند، در این زمان یک دقیقه باید کار را انجام دهد و زودتر انجام دادن آن تاثیری در مزد مقرر شده ندارد و فقط مهم است که تا قبل از اتمام زمان خواسته شده این کار، تمام شده باشد و دیرتر انجام دادن آن هم بی فایده است و مزدی به آن تعلق نخواهد گرفت. این مسئله برای آموزش‌های بعدی مفید خواهد بود. تا اینجا کودک یاد گرفت که در مقابل کار خواسته شده در زمان مشخص، دستمزد خواهد گرفت و به طور اولیه با مفهوم مزد برابر برای کار برابر هم آشنا شده است. در مرحله بعد از کودکان می‌خواهیم که باز همان اعداد یک تا ده را بنویسند منتهی با این تفاوت که به سه نفر اولی که زودتر از بقیه این کار را انجام دهند به ترتیب سه،


دو و یک آبنبات تعلق خواهد گرفت و به بقیه آبنباتی تعلق نمی گیرد حتی اگر بلافاصله بعد از این
سه نفر کارشان تمام شده باشد. حتما دقت کردید که در این قسمت می خواهیم به کودک معنای لزوم سرعت عمل در فضای بازار کاری که رقابتی هست را آموزش دهیم و کودک بتواند این مسئله را درک کند که گاهی حتی اگر کاری را کامل انجام دهد ولی به اندازه کافی سریع و هوشیار نباشد هیچ چیزی برای او حاصل نخواهد شد. از کودکان می‌خواهیم که نوشتن اعداد یک تا ده را شروع کنند و هر کسی که زودتر نوشتن را تمام کرد اعلام کند و نام او را ثبت کنیم این ثبت را برای همه کودکان انجام دهیم چون هم ممکن است که کسانی که زودتر اعلام کرده‌اند، کار را درست انجام نداده باشند و باید نفرات بعدی را جایگرین کنیم و هم اینکه بهتر است کودکان، جایگاه خود را در این بازار رقابتی بدانند. درستی کار محوله را چک می کنیم و به سه نفر اولی که درست کار را انجام داده‌اند به ترتیب گفته شده و بدون ارفاق به حال بقیه، به آنها مزد می‌دهیم.
هر کدام از این مراحل را چندین بار تکرار کنیم تا کودکانی که در دفعات قبلی مزدی دریافت نکرده‌اند فرصت کنند از درس آموخته شده، استفاده کنند و برای کسب درآمد تلاش کنند.
در مرحله آخر، بخشش و کمک به دیگران ازحاصل دسترنج خودمان را به کودک آموزش خواهیم داد. برای کودکان توضیح دهیم که کودکی رامی‌شناسیم که او هم آبنبات دوست دارد ولی والدینش به خاطر بیماری و مشکلات مالی، امکان خریداری آن را ندارند، هر کسی که دوست دارد و هر تعدادی که مایل است می‌تواند برای کمک به آن کودک یا کودکان، آبنبات اهدا کند. در این مرحله دقت کنیم که به کودکانی که چیزی اهدا نمی‌کنند اصلا چیزی نگوییم، فقط کودکان اهداکننده را گرم در آغوش بگیریم و با کلمات زیبا از مهربانی آنها تشکر کنیم و به هیچ عنوان به کودکانی که همراهی کرده‌اند آبنبات‌های جدیدی برای جبران کار خیرشان ندهیم زیرا کودک باید بیاموزد که وقتی چیزی را می‌بخشد آن را به طور مادی از دست می‌دهد و به صورت معنوی شادی و خوشحالی دریافت می‌کند و حتما آن آبنبات‌ها را به کودک مستحقی برسانیم و از خوشحالی او برای کودکان تعریف کنیم.