رمز ارز مسلمانان؛ پیشنهاد روحانی برای مقابله با تشدید تحریم‌های آمریکا

کشورهای منطقه، ایران را دور نزنند
آفتاب یزد – گروه اقتصادی: استفاده از رمز ارز مشترک بین کشورهای مسلمان منطقه برای مقابله با تشدید تحریم‌های آمریکا در حالی از سوی روحانی رئیس جمهور ایران مطرح شده که با توجه به نوع شدت این تحریم‌ها با وجود قول همکاری برخی کشورهای همسایه و اسلامی، ممکن است آنها در آخرین دقایق تحت تاثیر فشارهای آمریکا دست از همکاری بردارند، چه آن که بیم تحریم این کشورها به خاطر همکاری با ایران آنها را در بیشتر موارد از همکاری با ما بازداشته و به نوعی دست ما را در پوست گردو گذاشته‌اند.
اگر چه اهداف اصلی این پیشنهاد حذف دلار از معاملات بین کشورهای طرف تجاری در منطقه و فراهم شدن امکان دور زدن تحریم‌ها برای ایران بوده تا جایی که رئیس جمهور کشورمان پیشنهاد ایجاد رمز ارز کشورهای مسلمان را با چند تن از روسای جمهور و نخست وزیر حاضر در اجلاس سران کوالالامپور ۲۰۱۹ مطرح کرده و به نظر می‌رسد رضایت آن‌ها نیز گرفته است. اما رمز ارز مشترک چقدر عملی است و تا چه اندازه می‌تواند اهداف ایران را محقق کند؟
> بیت کوین یا ارز دیجیتالی چیست؟


کریپتوکارنسی یا ارزهای دیجیتال به سیستمی گفته می‌شود که وظیفه انتقال وجه الکترونیک را بر عهده دارد. بر خلاف سیستم‌های متمرکز بانکی اکثر ارزهای دیجیتال توسط سیستم‌های رایانه‌ای در سراسر دنیا که نِت نامیده می‌شوند به صورت پراکنده مورد استفاده قرار می‌گیرند.
هر کسی با دسترسی به اینترنت یا سیگنال رادیویی ضعیف و با یک کلیک می‌تواند دارایی هایش را از یک قاره به قاره دیگر جابه جا کند. اطلاعات مربوط به انتقال ارزهای دیجیتال از دسترس دولت‌ها خارج است و همین موضوع باعث می‌شود تا دولتمردان برخی از کشورها مانع استخراج بیت کوین در کشورشان شوند که از جمله این کشورها می‌توان به چین اشاره کرد. بیت کوین یا رمز ارز در چند سال اخیر با نوسانات فراوان قیمت و اوج گرفتن‌های متوالی، نام خود را در سراسر دنیا بر سر زبان‌ها انداخته است و افراد زیادی را به فکر و تحقیق واداشته تا بپرسند بیت کوین چیست؟ کارشناسان می‌گویند بیت کوین یا رمز ارز یک نوع پول است؛ درست مانند طلا و نقره که سالها توسط انسانها برای تجارت استفاده می‌شدند که بعدها اسکناس و بعدتر حواله‌ها و تراکنش‌های بانکی جایگزین آنها شدند. تمام این ابزارها در برهه‌هایی از تاریخ نقش پول را در مبادلات انسانها داشته‌اند. بیت کوین نیز یک نوع پول و وسیله تجارت بر بستر اینترنت است و در این موضوع بیشتر به حواله‌ها و تراکنش‌های بانکی شبیه است.
بیت کوین، یک پول یا ارز دیجیتالی است که به صورت الکترونیکی توزیع و استفاده می‌شود. شبکه این ارز دیجیتال به صورت غیرمتمرکز و کاربر به کاربر است. هیچ شخص یا نهادی این شبکه را کنترل نمی‌کند. ارز دیجیتال بیت کوین نمی‌تواند خارج از برنامه‌ریزی انجام شده، چاپ یا خلق شود و تعداد آن محدود است. فقط 21 میلیون بیت‌کوین برای همیشه تولید می‌شود. تراکنش‌های شبکه بیت‌کوین، در یک لاگ عمومی با تکنولوژی بلاک‌چین(blockchain) ذخیره می‌شوند.
از نظر بسیاری از مردم، مزیت اصلی بیت کوین، استقلال آن از دولت‌های جهان، بانک‌ها و شرکت‌ها است. هیچ مقام و یا صاحب قدرتی قادر نیست در تراکنش‌های بیت کوین دخالتی داشته باشد، موجودی‌های بیت‌کوین را مسدود کرده یا بر آنها مالیات بسته و یا پول مردم را به زور چپاول کند. علاوه بر این، فعالیت‌های بیت کوین کاملا شفاف است. هر تراکنشی که صورت می‌گیرد در یک دفتر حساب توزیع شده‌ی عمومی به نام بلاک‌چین ذخیره می‌شود.
اساسا، با این که بیت کوین به عنوان یک شبکه تحت کنترل نیست، این امکان را برای کاربرانش فراهم می‌سازد تا کنترل کاملی بر تمام امورات مالی خود داشته باشند.
> پشتوانه بیت کوین چیست؟
باید گفت هیچ ارزی در حال حاضر پشتوانه ندارد! در گذشته، ارزها توسط بانکهای مرکزی بطور قراردادی با مقدار مشخصی طلا یا ارز سایر کشورها پشتیبانی یا به عبارت دقیق‌تر در مواقع مورد نیاز تسویه می‌شدند. اما بعد از لغو قراردادهای بین المللی در این خصوص در دهه هفتاد میلادی، سیستم ارزی شناور در دنیا رایج شد. از آن زمان پشتوانه‌ای برای ارزها وجود ندارد و اعتبار و ارزش ارزها در حال حاضر به میزان مقبولیت آنها در بین افراد و جوامع بستگی دارد. بیت کوین هم از این قاعده مستثنی نیست و یک ارز شناور و در حال حاضر نسبتا مورد استقبال است. البته بیت کوین چند گام از ارزهای سنتی جلوتر است و سیستم بسیار شفاف، پیشرفته، منظم، دقیق و از پیش تعیین شده‌ای برای خلق بیت کوین‌های جدید دارد. بر خلاف ارزهای سنتی که به صورت بی‌رویه و غیرشفاف و عمدتا بدون اطلاع عموم، توسط بانکهای مرکزی چاپ یا خلق می‌شوند، شبکه بیت کوین طبق یک قرارداد
از پیش تعیین شده، در هر بلاک مقدار مشخصی بیت کوین را خلق می‌کند که به عنوان پاداش به استخراج‌کننده یا ماینر همان بلاک تعلق می‌گیرد. طبق این قرارداد، این مقدار بیت کوین تازه خلق شده در هر بلاک که پاداش استخراج‌کننده بلاک است، هر چهار سال به نصف کاهش پیدا می‌کند.
در چهار سال اول فعالیت شبکه بیت کوین این پاداش 50 بیت کوین برای هر بلاک بوده و در حال حاضر 12.5 بیت کوین برای هر بلاک است. با توجه به اینکه بطور میانگین هر ده دقیقه یک بلاک ایجاد می‌شود و پاداش استخراج هر چهار سال به نصف کاهش پیدا می‌کند، در نهایت تعداد 21 میلیون بیت کوین تولید خواهد شد.
> بیت کوین چطور کار می‌کند؟
یک کاربر در کیف پول خود فقط مقدار بیت کوین و مراحل و نتیجه تراکنش‌ها را می‌تواند مشاهده کند. در پشت فرایندهای شبکه بیت کوین، یک دفتر حساب عمومی به نام بلاک چین قرار دارد. این دفتر حساب شامل تمام تراکنش‌هایی است که تابه‌حال پردازش شده است. سوابق دیجیتال تراکنش‌ها
در به اصطلاح بلاک‌ها قرار دارند. تراکنش‌ها توسط کاربران یا کیف پول آنها رمزگذاری شده و به شبکه ارسال می‌شوند. این تراکنش‌های رمزگذاری شده سپس در بلاکها گنجانده می‌شوند. به این دلیل بیت کوین، ارز رمزپایه یا ارز رمزنگاری شده یا رمز ارز(cryptocurrency) نامیده می‌شود.
اگر شخصی سعی کند حتی یک حرف یا عدد را در یک بلاک تغییر دهد، این عمل بر تمام بلاک‌ها تاثیر‌گذار خواهد بود. از آنجا که این یک دفتر حساب، عمومی است، تلاش‌های اشتباه یا تقلب می‌تواند به راحتی توسط هر کسی قابل تشخیص و اصلاح باشد. هر کاربر در کیف پول خود می‌تواند اعتبار و صحت هر مبادله را بررسی کند. صحت هر تراکنش توسط امضای دیجیتال مربوط به آدرس‌های ارسالی محافظت می‌شود.
به دلیل وجود فرایند تایید(کانفرم confirm)، ممکن است تکمیل یک تراکنش در شبکه بیت‌کوین، چند دقیقه زمان ببرد. پروتکل بیت‌کوین به گونه‌ای طراحی شده است که استخراج هر بلاک در حدود 10 دقیقه زمان می‌برد.
> تاسیس «بازار مشترک کشورهای اسلامی
در حوزه اقتصاد دیجیتال» چگونه؟
حالا با شدت تحریم‌های آمریکا ایران درصدد ایجاد تاسیس «بازار مشترک کشورهای اسلامی در حوزه اقتصاد دیجیتال» و همکاری و تبادل تجربیات در زمینه رمزارزهاست. ماهاتیر محمد، نخست وزیر مالزی، یکی از سران کشورهای حاضر در اجلاس سران کوالالامپور ۲۰۱۹ موافقت خود را با طرح حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران مبنی بر اعلام کرد.وی در این باره به یکی از رسانه‌های کشور خود گفته است که با پیشنهاد ایران مبنی بر استفاده از رمزنگاری به عنوان گزینه‌ای برای دلار آمریکا موافق است. محمد همچنین اعلام کرده که ایران و ترکیه بر این عقیده‌اند که باید از جایگزینی برای دلار آمریکا استفاده کنیم.
دونالد ترامپ از زمان به قدرت رسیدن تمام
توان خود را به کار بسته تا با اعمال بی‌سابقه‌ترین تحریم‌ها کشور ما را وادار به مذاکره درباره برنامه‌های هسته‌ای و موشکهای بالستیک کند به همین دلیل سعی می‌کند هر مسیری که منتهی به دور زدن تحریم‌ها شود را مسدود کند. تا زمانی که ایران از دلار آمریکا برای تبادلات تجاری خود استفاده کند امکان دور زدن تحریم‌ها وجود ندارد و هر روز باید شاهد آسیب تصمیمات سیاست‌های آمریکا بر اقتصاد کشور باشیم. پیشنهاد ایجاد رمز ارز منطقه‌ای از سوی ایران نیز بر همین اساس داده شده است.
استفاده از ارز جایگزین دلار برای تبادلات تجاری خارجی با واکنش ابرقدرت‌ها به ویژه آمریکا روبه‌رو شده است و آن‌ها تا امروز با اعمال نفوذ خود به روش‌های مختلف، در مقابل استفاده از هر نوع ارز به غیر از دلار ایستاده‌اند.
به گفته کارشناسان البته این واکنش قابل پیش‌بینی است چراکه ایجاد و استفاده از رمز ارز مشترک علاوه بر فراهم کردن امکان دور زدن تحریم‌ها توسط ایران، کنار گذاشتن دلار از بخشی از تجارت جهانی را به دنبال دارد. این اتفاق به معنی کاهش ارزش واحد پولی آمریکا و تضعیف قدرت این کشور است. بنابراین آمریکا نیز
بیکار نخواهد نشست. قطعا در واکنش به این نوع همکاری ایران با کشورهای منطقه واسلامی شدت تحریم‌های خود را قوت بخشیده و حتی می‌تواند مانند همیشه کشورهای همکاری‌کننده با ایران را تهدید به تحریم کند. موضوعی که بسیار اتفاق افتاده و باعث عدم همکار ی کشورها با ایران حتی در دقایق آخر تصمیم‌گیری شده است.
به عقیده صاحبنظران طبیعی است که هر کشوری دنبال منافع ملی خود در وهله اول است، بنابراین کشورهای مسلمان وهمسایه ممکن است باز تحت تاثیر آمریکا پا پس بکشند. حتی با وجود موافقت ماهاتیر محمد، نخست وزیر مالزی با این ماجرا، مالزی نیز بارها همکاریهای گذشته خود را با ایران تحت تاثیر فشارهای آمریکا کاهش و قطع کرده است، بنابراین چه تضمینی وجود دارد که این کشور در دقیقه نود باز هم تحت تاثیر فشار تهدیدهای تحریمی ایران پا پس بکشد و همکاری خود را با ایران برای استفاده از رمز ارز مشترک قطع نکند؟
> ابتدا زیر ساختها را فراهم کنید
در عین حال ایران فرآیند ماینینگ رمز ارزها را تصویب کرده، اما همچنان خرید و فروش هر نوع رمز ارز در کشور با ممنوعیت مواجه است؛ زیرا از نظر بانک مرکزی معاملات با ارزهای رمزنگاری شده می‌تواند منجر به افت پایه پولی و خروج بیشتر ارز از کشور شود و صدمات جبران‌ناپذیری را به اقتصاد کشور وارد کند.
پافشاری بانک مرکزی بر جلوگیری از معاملات با ارزهای رمزنگاری شده در حالی است که آذری جهرمی،‌ وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در پاسخ به این پرسش که با توجه به شرایط تحریم اقتصادی و نتایج مثبت استفاده از رمز ارز منطقه‌ای یا مشترک برای کشور ما چرا این امر محقق نمی‌شود، گفت: من نیز معتقدم رمز ارزها می‌تواند برای تجارت خارجی ما موثر و جایگزینی برای بخشی از مبادلات تجاری به دلار باشد، اما مشکلاتی در کشور وجود دارد که مانع آن ‌می‌شود.وی یکی از این مشکلات را مربوط به سختگیری بانک مرکزی دانست.
به گفته وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات اجرای رمز ارز منطقه و یا مشترک بیش از هر چیز نیاز به همکاری دستگاه‌های داخلی کشورمان از جمله بانک مرکزی دارد.
بانک مرکزی نیز برای کاهش تخلفات احتمالی در بکارگیری این ارز مانند پولشویی باید هر چه سریعتر به دنبال تدوین دستورالعمل‌هایی باشد. مهمتر آنکه ارز دیجیتال ملی پس از عرضه مورد اقبال و استفاده دستگاه‌های دولتی دخیل در تبادلات تجاری همچون؛ وزارت صنعت، معدن و تجارت، بانک مرکزی و بورس کالای ایران و بخش‌های خصوصی قرار گیرد.
بنابراین برای راه‌اندازی «بازار مشترک کشورهای اسلامی در حوزه اقتصاد دیجیتال» و همکاری و تبادل تجربیات در زمینه رمزارزها باید در ابتدا زیر ساختهای این امردر کشور فراهم شود.سپس با بررسی جنبه‌های بین‌المللی آن پای درراهی گذاشت که ایران را دچار ضرر وزیان آنهم به خاطر عدم همکاری کشورهای مورد نظر به خاطر تهدیدهای آمریکا نکند. قرار نیست به بهانه مقابله با تحریم‌های آمریکا راهی برای کشور باز شود که انتهای آن نامعلوم است. از این رو به عقیده صاحبنظران باید تمامی جوانب امر به صورت دقیق برررسی شود وبا محکم کاری پیمانهای منطقه‌ای راه با پس کشیدن کشورهای همکاری‌کننده با ایران بسته شود، تا تجربه سالهای قبل برای عدم همکاری کشورها، آن هم در دقیقه نود اجرای کار، تکرار نشود.