روزنامه آفتاب یزد
1399/03/17
به رغم تکذیب‌های دو طرف در خبری غیرمنتظره ایران و آمریکا برای تبادل دو زندانی به توافق رسیدند و این مهم انجام شد، آیا این توافق تغییری در روابط دو طرف ایجاد خواهد کرد؟
فقط یک سیگنال!آفتاب یزد- گروه سیاسی: سیروس عسگری استاد دانشگاه ایرانی که حدود دو سال و نیم بود که در آمریکا به اتهام سرقت اسرار تجاری در بازداشت و مراحل دادگاهی بود اواخر هفته گذشته براساس روال قانونی آمریکا آزاد شد. آزادی او درحالی بود که ایران و ایالات متحده هرگونه امکان تبادل زندانی را رد کرده بودند. امری که خیلی هم موضوع پیچیده‌ای نبود چرا که تهران و واشنگتن همچنان در شدیدترین دوره تنش در رابطه با یکدیگر به سر می‌برند و چندان عجیب نیست در چنین شرایطی امکان تبادل فراهم نباشد. حدود یک ماه پیش نیز محمد جواد ظریف گفته بود:«در مهر ماه ۱۳۹۷ بر اساس تصمیمی که گرفته شد، اعلام کردم که جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد کلیه زندانیان ایرانی که در آمریکا و یا در سایر کشورها با فشارهای آمریکا زندانی هستند را با کلیه زندانیان آمریکایی مبادله کند.» وزیر خارجه ادامه داد:«این صحبتی است که ما مطرح کردیم از آن زمان آمریکایی‌ها به ما پاسخی نداده‌اند و هنوز هم در این زمینه پاسخی ارائه نکرده‌اند.» با این حال در خبری غیرمنتظره عصر پنج شنبه اعلام شد که مایکل وایت آمریکایی زندانی در ایران آزاد شده و سوار بر هواپیمای دولتی سوئیس راهی این کشور میشود تا از آنجا به ایالات متحده برود. ساعتی بعداز این خبر شبکه خبری فاکس‌نیوز به نقل از منابع آگاه در وزارت امور خارجه آمریکا مدعی شد که دولت آمریکا به‌زودی مجید طاهری پزشک ایرانی که از 16ماه قبل به اتهام نقض تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران در آمریکا زندانی بوده است را آزاد خواهدکرد. در واقع در عرض چند ساعت اخباری پی‌درپی و غیرمنتظره نشان داد درحالی که ایران و آمریکا هرگونه امکان تبادل زندانی را تکذیب می‌کنند اما چنین اتفاقی رخ داده است!
سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه با اعلام خبر آزادی آقای مایکل ری وایت تبعه آمریکا، که به دلیل جرایم امنیتی و نیز شکایت شاکیان خصوصی به زندان محکوم شده بود، گفت: با جلب رضایت مادی و معنوی شاکیان خصوصی توسط آقای وایت، نامبرده در مورد سایر جرایم خود مشمول رافت اسلامی شده و با توجه به گذراندن بخشی از دوره محکومیت خود، و با در نظر داشت ملاحظات حقوق بشری، روزپنج‌شنبه ۱۵ خرداد با حکم قاضی پرونده آزاد و از کشور خارج گردید. موسوی گفت:آقای وایت بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور، بر طبق بخشنامه عمومی رئیس محترم قوه قضائیه مشمول مرخصی شده و به دلیل عدم برخورداری از خویشاوند در ایران، به درخواست سفارت سوئیس به عنوان حافظ منافع دولت ایالات متحده، در اختیار آن سفارت قرار گرفت. در این مدت به دلیل بروز برخی علائم مشکوک به کرونا، نامبرده تحت درمان و نظارت کامل پزشکی قرار داشته و پس از کسب اطمینان از منفی بودن آزمایش کرونا حکم آزادی او اجرا گردید. سخنگوی وزارت امور خارجه در ادامه افزود: همزمان با آزادی آقای وایت، دکتر مجید طاهری دانشمند ایرانی که به دلایل واهی در آمریکا زندانی شده بود حکم آزادی خود را از دادگاه دریافت کرده و از زندان آزاد شد. موسوی در پایان از همکاری نزدیک قوه قضائیه، وزارت اطلاعات و دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، و نیز سفارت سوئیس در تهران، در ترتیبات منجر به آزادی آقای وایت و آقای دکتر طاهری تشکر و قدردانی کرد. در همین حال محمد جواد ظریف نیز به این تبادل زندانیان پرداخت و در توئیتی نوشت:« خوشحالم که دکتر مجید طاهری و مایکل وایت به زودی به خانواده‌های خود می‌پیوندند. خوشبختانه پروفسور سیروس عسگری روز چهارشنبه به جمع خانواده خود بازگشت. این اتفاق می‌تواند برای همه زندانیان اتفاق افتد. نباید (فقط برخی از آنها) دستچین شوند. گروگان‌های ایرانی که در دست ایالات متحده و یا به نیابت از ایالات متحده اسیر شده‌اند باید به خانه خود باز گردند.»
> واکنش‌ها در آمریکا
در آمریکا نیز واکنش‌ها به این تبادل زندانیان زیاد بوده است، دونالد ترامپ دقایقی بعد از اعلام خبر آزادی مایکل وایت در توئیتی نوشت خوسحال است که اعلام کند که با تلاش های سفارت سوئد مایکل وایت آزاد شده است. او در توئیت دیگری نوشت:« او به زودی سوار هواپیمای آمریکایی خواهد شد و به خانه، می‌آید.» رئیس جمهور آمریکا ادامه داد:«از زمانی که من سر کار آمده‌ام، ما بیش از ۴۰ گروگان و زندانی آمریکایی را به خانه‌آورده‌ایم. ممنونم ایران! این نشان داد که توافق ممکن است.» او که عادت به توئیت‌های فراوان دارد بار دیگر در این باره نوشت:«خیلی خوب است که مایکل به خانه‌اش بازگشته است. وی تازه رسیده است. بسیار هیجان‌زده هستم. از ایران متشکرم. تا پس از انتخابات آمریکا برای انعقاد توافقی بزرگ صبر نکنید. شما الان می‌توانید به توافقی بهتر دست یابید!» آزادی مایکل وایت در شرایطی که برخی اعتراضات و شورش‌ها در خیابان‌های چند شهر ایالات متحده دیده میشود در واقع فرصتی برای ترامپ شده تا کمی فضای انتقادات علیه خود را کاهش دهد و به همین دلیل است که او بار دیگر به دنبال فضاسازی برای درخواست مذاکره است. در همین حال بیل ریچاردسون فرماندار پیشین آمریکایی، روز گذشته در توییتی نوشت:«خوشحالم که مایکل وایت در حال بازگشت از ایران به آمریکا است. من یک سال از طرف مادر مایکل و جاناتان فرانکز برای اطمینان از آزادی وی تلاش کردم. من با مقامات ارشد ایرانی از جمله محمدجواد ظریف و مجیدتخت روانچی دیدارهایی داشتم.» اما وزارت خارجه آمریکا تحت مدیریت مایک پومپئو که در دو سال اخیر نشان داده در سخت‌گیری نسبت به ایران یک قدم از کاخ سفید و دونالد ترامپ جلوتر است
نیز از قرار در روند توافق برسر تبادل زندانی فعال بوده است. مایک پمپئو روز پنجشنبه پس از آزادی مایکل وایت از زندان ایران در بیانیه‌ای اظهار کرد:«ما یکی دیگر از آمریکایی‌ها را به خانه‌آوردیم.» وی با این ادعا که «مایکل وایت، بازنشسته نیروی دریایی آمریکا که به صورت اشتباه در ایران به مدت حدود 2 سال بازداشت شده بود، آزاد شده است»، افزود:«اکنون او در راه بازگشت به آمریکا است، جایی که انتظار می‌رود به خانواده‌اش بپیوندد.» وزیر خارجه آمریکا از برایان هوک نماینده ویژه آمریکا در امور ایران سپاسگزاری کرد که برای آزادی وایت با ایرانی‌ها مذاکره کرده است و گفت:«من از دولت سوئیس و فعالیت دیپلمات‌هایمان در تسهیل این موفقیت دیپلماتیک قدردانی می‌کنم.» تشکر از برایان هوک برای گفت‌وگو‌ها در روند آزادی وایت هم موضوعی جالب و مبهم است. برایان هوک که مستقیما بر روی موضوع ایران در وزارت خارجه کار می‌کند و از نخستین روزهای پروژه فشار حداکثری در این سمت قرار دارد همیشه سخنان و موضع‌گیری‌های تندی را علیه تهران دارد. میزان تندی و تیزی مواضع هوک
نسبت به ایران به حدی است که او حتی نسبت به برنامه‌های شبکه صدای آمریکا نیز معترض بوده و آن را آنطور که باید و شاید متناسب با دولت ترامپ نمی‌بیند. او همین 10 روز پیش در یادداشتی در روزنامه نیویورک‌پست اشاره کرده بخش فارسی «صدای آمریکا» (VOA) باید عملکردش در انتشار اطلاعات ضد ایران را تقویت کند.» او نوشته است: لازم است صدای آمریکا عملکرد بهتری در مقابله با پروپاگاندای ایران و انتشار اطلاعات نادرست از سوی این کشور داشته باشد. این برای دولت ترامپ اولویت است. هوک در ادامه این یادداشت نوشته است: صدای آمریکا در سال ۱۹۴۲ برای منتقل کردن سیاست‌های آمریکا به مخاطبان جهانی پایه‌گذاری شد. بخش فارسی صدای آمریکا که از سوی کنگره تامین مالی میشود سال گذشته بیش از ۱۷ میلیون دلار بودجه از پول مالیات‌دهندگان آمریکایی دریافت کرد. اما صدای آمریکا در معرفی آمریکا به ایران با مطالب واقعیت‌محور، قابل‌اعتماد و موثق ناکام بوده است. البته کاخ سفید فروردین‌ماه سال جاری در انتقادی تند، شبکه «صدای آمریکا» را سخنگوی «دشمنان آمریکا» توصیف کرده بود. با این حال به نظر می‌رسد وزارت خارجه سوئیس نقش مهمی در تعدیل مواضع تهران و واشنگتن در این اوضاع تنش آلود داشته است و توانسته شرایطی را فراهم‌آورد که دو طرف برسر تبادل به توافق برسند. وزارت خارجه سوئیس در بیانیه‌ای که روز پنجشنبه منتشر کرده، نوشته است: سوئیس نقش خود در ژست بشردوستانه که منجر به آزادی مایکل وایت و مجید طاهری شده را تایید می‌کند. در ادامه بیانیه آمده است که سوئیس آماده است تبادلات بیشتری میان دو کشور را تسهیل کند.
> اهمیت نهایتاً 10 درصدی
در همین حال با توجه به اهمیت و حساسیت کنش و واکنش‌ها میان ایران و ایالات متحده تبادل زندانیان اخیر نیز بار دیگر گمانه زنی‌های بسیاری را ایجاد کرده که آیا قرار است در سطحی بالاتر نیز شاهد تحولاتی در روابط فی مابین باشیم یا
خیر. در این مورد موافق و مخالف زیاد است. برای بررسی بیشتر گفت‌وگو کردیم با یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل. مرتضی مکی به «آفتاب یزد» گفت:«هر تحولی در نوع مناسبات ایران و امریکا و یا هر دو کشوری که سطح بالایی از تنش میان یکدیگر را تجربه می‌کنند می‌تواند مهم باشد و به عبارت دیگر کوچکترین سیگنال‌ها نیز ارزیابی‌های خاص خود را دارد بنابراین اینکه از تبادل زندانیان که به تازگی رخ داده ارزیابی‌های مثبتی برای کاهش تنش میان دو طرف انجام شود امر قابل قبولی است. به نظر می‌رسد شاید دو طرف با اینگونه اقدامات دست کم می‌خواهند نشان دهند که مایل نیستند تنش‌ها بین تهران و واشنگتن بیش از این افزایش یابد. با این حال فراتر از اینکه تبادل زندانیان چقدر می‌تواند اهمیت داشته باشد باید گفت اتفاق رخ داده یک سیگنال بوده اما مهم‌تر از آن کنش و واکنش‌هایی است که در ادامه بین دو کشور باید ببینیم به کدام سمت خواهد رفت در این صورت می‌توان با درصد بالاتری پیش‌بینی‌هایی را از روند دو طرفه میان این دو بازیگر بین‌الملل داشت.» او افزود:«به هرحال تبادل زندانیان در پایین‌ترین سطح مناسبات رخ می‌دهد و گفت‌وگوهایی اگر وجود داشته در سطحی پایین بوده هرچند که همین هم می‌تواند سیگنالی باشد اما باید گفت در مجموع اصل تبادل زندانیان حدود پنج تا 10 درصد می‌تواند در تحولات میان تهران و واشنگتن تاثیرگذار باشد.» این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در ادامه گفت:«یکی از سناریوهای ممکن این است که شاید ترامپ به این ارزیابی رسیده که از تشدید تنش با ایران نمی‌تواند بهره‌برداری‌های لازم را برای انتخابات آتی داشته باشد و تلاش کرده تا حدی رویه خود را تغییر دهد با این حال به نظر نمی‌رسد با توجه به زمان باقی مانده تا انتخابات امریکا که حدود پنج ماه است شاهد تحولات بزرگی در تنش میان دو طرف باشیم چرا که حتی ترامپ نیز نمی‌تواند ریسک زیادی برای تغییر سیاست‌های خود نسبت به تهران در مدت باقی مانده داشته باشد.» مکی در پایان اظهار داشت:«از طرف دیگر با توجه به تبعات کرونا بر آمریکا و مواردی مانند نرخ بیکاری و همچنین اعتراضات اخیر و شورش‌های مربوط به حوزه نژادپرستی اهمیت موضوعات سیاست خارجی در انتخابات آمریکا بیش از همیشه کاهش خواهد داشت و موضوعات داخلی در صدر توجه افکار عمومی و کاندیداها خواهد بود.»
> تجربه چه می‌گوید؟
هرچند روابط تهران و واشنگتن در سال‌های اخیر بیش از همیشه غیرقابل پیش‌بینی بوده اما به نظر می‌رسد تبادل زندانیان اخیر را نمی‌توان نقطه‌ای تاثیرگذار در روابط دو طرف آنهم در این زمان دانست. به طور کلی دونالد ترامپ یکی از وعده‌های خود را بازگشت آمریکایی‌های زندانی از سراسر جهان دانسته بود و موضوع اخیر نیز بیش از آنکه درچارچوب روابط دوجانبه ایران و ایالات متحده قابل بررسی باشد در چارچوب سیاست کلان دولت آمریکا برای آزادسازی آمریکایی‌های دربند در نقاط مختلف جهان است. پیش از این ترامپ چند زندانی آمریکایی را از کره شمالی نیز آزاد کرده بود. شاهدی بر این ادعا که آزادی زندانیان موضوع چندان مهمی نیست را باید در آذر سال 98 دید، زمانی که ژائو ونگ شهروند آمریکایی در حال گذراندن دوران محکومیت خود در ایران بود، آزاد و تحویل مقامات سوئیسی برای بازگشت به آمریکا شد. در تبادل با این زندانی آمریکایی آن زمان مسعود سلیمانی استاد دانشگاه تربیت مدرس نیز از زندان‌های آمریکا آزاد شد. از قضا در همان زمان نیز ترامپ از ایران تشکر کرد و نوشت:«از ایران بابت این مذاکره بسیار منصفانه تشکر می‌کنیم. دیدید که ما می‌توانیم با یکدیگر به توافق برسیم.» اما چند هفته پس از این ماجرا بود که آمریکا با دستور مستقیم دونالد ترامپ سردار سلیمانی را در عراق ترور کرد و بالاترین سطح تنش میان تهران و واشنگتن
رقم خورد. بنابراین اتفاقات اخیر را هم باید فارغ از واقعیت تنش‌ها میان آمریکا و ایران دانست.
سایر اخبار این روزنامه
گزارش جامع قوه قضاییه در خصوص نحوه هزینه‌کرد سود حساب‌های سپرده دستگاه قضا
تذکر نمایندگان مجلس به شریعتمداری وزیر رفاه در مورد اظهارات نسنجیده مدیر عامل صندوق بازنشستگی کشور
رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنان تلویزیونی به‌مناسبت سالگرد ارتحال امام خمینی(ره):
به رغم تکذیب‌های دو طرف در خبری غیرمنتظره ایران و آمریکا برای تبادل دو زندانی به توافق رسیدند و این مهم انجام شد، آیا این توافق تغییری در روابط دو طرف ایجاد خواهد کرد؟
اصلاح‌طلبان آسیب دیده‌اند اما اصلاح‌طلبی نه
آژیر قرمز برای قیمت گاز هم به صدا در آمد
موقعیت لاریجانی بهتر از احمدی‌نژاد است
اظهارت تند وتیز نماینده سمنان در مجلس خطاب به استاندار خوزستان : اگر جای شما بودم درِ اینجا را به روی دولت تخته میکردم!
بررسی پیشنهاد رئیس جمهوری به رئیس بانک مرکزی در گفت‌وگوی آفتاب یزد با عضو هیئت علمی علامه طباطبائی:
آتش سوزی های سریالی عمدی است؟
آتش زیر خاکستر تبعیض
همدلی زیرلاستیک‌های لودر
دلایل بروز پرخاشگری چیست؟
همیشه مردم مقصر هستند!
تبادل دو زندانی و یک گمانه زنی
