روزنامه اعتماد
1399/03/17
ناگفته‌هاي چهاردهم خردادماه؛ ۳۱ سال پس از واقعه
«اولا واقعا بايد خون گريست بر جامعه اسلامي كه حتي احتمال كسي مثل بنده در او مطرح شود. من نمي‌خواهم درمورد آن صحبت كنم. مساله اشكال فني و اساسي دارد. قبلا خدمت آقاي هاشمي هم گفتم. يكي دو هفته قبل از اينكه موضوع مطرح بود، گفته‌ام كه من قاطعا چنين چيزي را قبول نخواهم كرد غير از اينكه خود من حقيقتا لايق اين مقام نيستم، خود بنده مي‌دانم شايد آقايان هم مي‌دانيد اصلا به‌لحاظ فني اشكال پيدا مي‌كند، اين قضيه رهبري. رهبري صوري خواهد بود، نه رهبري واقعي. من نه به‌لحاظ قانون اساسي و نه به‌لحاظ شرعي براي بسياري از آقايان حرفم حجيت حرف رهبر را ندارد؛ اين چه رهبري خواهد بود؟ قانون اساسي كه مي‌گويد مرجع يا شأني يا فعلي. از لحاظ حجيت هم حجيت قول رهبر در صورتي است كه آن كسي كه مي‌خواهد به آن عمل كند آن را فقيه و صاحب نظر در امور دين بداند الان در همين جلسه بعضي از آقايان صحبت كردند و تصريح كردند كه بنده صاحب نظر نيستم. همين آقاي آذري كه از من اسم آوردند بنده اگر حكم كنم ايشان قبول خواهند كرد؟ قطعا نمي‌كنند...» اين جملات بخش‌هايي از اظهارات آيت‌الله خامنه‌اي است، زماني كه جمع «خبرگان رهبري» گردهم آمدند تا كمتر از ۲۴ ساعت پس از رحلت بنيانگذار انقلاب، رهبري ديگر انتخاب كنند. پس از اين سخنان كه ويديوي آن براي نخستين‌بار دي ماه ۹۶ منتشر شد، صحبت‌ها و زمزمه‌هايي از صحن اين مجلس شنيده مي‌شود كه «ما نمي‌خواهيم از شما تقليد كنيم و بحث رهبري موقت است؛ بنابراين مجتهد نبودن اشكالي ندارد» بحث درمورد مجتهد نبودن آيت‌الله خامنه‌اي و فرآيند اصلاح و تصويب قانون اساسي بالا مي‌گيرد تا اينكه آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني با بيان روايتي كار را پايان مي‌دهد. او خاطره‌اي از نشستي روايت مي‌كند كه در آن «سران قوا، نخست‌وزير، احمد آقا خميني و امام» در بحبوحه بركناري آيت‌الله منتظري از قائم‌مقامي برگزار مي‌شود و اعضا اصرار مي‌كنند كه با اين كار در انتخاب رهبري آينده دچار مشكل خواهيم شد و با در نظر گرفتن شرط مرجعيت فردي را نداريم كه در جامعه نيز مطرح باشد. هاشمي‌رفسنجاني مي‌گويد كه حضرت امام مي‌گويند «چرا نداريم؟ همين آقاي خامنه‌اي!» اين گفته در ديدار دو نفره امام و آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني بار ديگر تكرار مي‌شود و امام، ديگربار آيت‌الله خامنه‌اي را «شايسته رهبري» توصيف مي‌كنند. براي بار سوم هم احمدآقا خميني در جمع چند نفره نقل مي‌كند كه امام آيت‌الله خامنه‌اي را هنگامي «آبرويي براي انقلاب» توصيف مي‌كنند كه شايسته رهبري است. اين روايات، كار را تمام و هاشمي‌رفسنجاني نقش تاريخي خود كه بارها روايت شده است، ايفا مي‌كند. ۶۸ نفر براي رهبري آيت‌الله خامنه‌اي قيام مي‌كنند، ۶ نفر با راي مخالف يا ممتنع بر صندلي خود باقي مي‌مانند و ۶ نفر هم در اين راي‌گيري تاريخي غايب هستند. درنهايت بعدازظهر چهاردهمين روز از خردادماه ۶۸ آيت‌الله خامنه‌اي دومين رهبر جمهوري اسلامي ايران مي‌شود.شما رهبر بشويد
«صدايي كه تا لحظاتي ديگر مي‌شنويد براي اولين‌بار منتشر مي‌شود» آغاز نماهنگي با عنوان «شما رهبر بشويد» است كه ازسوي سايت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله خامنه‌اي منتشر كرده است. اين فايل صوتي، حاوي سخناني است كه آيت‌الله خامنه‌اي در يك محفل خصوصي، از ديدار محرمانه با حضرت امام خميني در سال آخر عمر امام بيان مي‌كند؛ جايي كه امام براي نخستين‌بار در حضور سران قوا به ايشان مي‌گويند «شما رهبر بشويد.» حضرت امام خميني(ره) در مهرماه ۶۷، يعني قريب به 6 ماه مانده به رويدادهاي فروردين‌ماه ۶۸ كه به عزل آيت‌الله منتظري از رهبري آينده نظام و انقلاب انجاميد؛ در جلسه‌اي با آيت‌الله خامنه‌اي، هاشمي‌رفسنجاني، موسوي اردبيلي، ميرحسين موسوي به عنوان سران قوا و نخست‌وزير و حاج سيداحمد خميني، ضمن تأكيد مجدد بركنار گذاشتن آيت‌الله منتظري، رهبري آيت‌الله خامنه‌اي را پيشنهاد داده و گفته‌بودند: «در يك جلسه ديگر باز ايشان [عدم صلاحيت آيت‌الله منتظري براي رهبري آينده] را مطرح كردند. من به ايشان گفتم: «آقا! ما در اين مجموعه دوستان كس ديگري غير از ايشان نداريم.»؛ ايشان گفتند: «نه، اين‌جور نيست! شما رهبر بشويد.»؛ همين‌جور؛ «شما رهبر بشويد.»؛ من اصلا اين حرف را جدي نگرفتم؛ واقعا جدي نگرفتم، هيچ؛ همين‌طور سكوت كردم و نگاه كردم. جلسه هم سكوت شد، چند لحظه‌اي گذشت. من روبروي امام نشسته بودم، حاج احمد آقا اين‌طرف من نشسته بود. ايشان [خطاب به من] گفت: «بله، چطور شما مي‌گوييد كسي نيست؟ شما هستيد، آقاي موسوي اردبيلي هست.»؛ دوباره امام گفت: «نخير، ايشان رهبر بشوند.»؛ شايد هم اسم آوردند و مشخّص كردند آقاي خامنه‌اي. در جلسه حالت خاصي هم تاحدودي پيش آمد، ولي من اين را كه ممكن است اين در ذهن امام باشد واقعا جدي نگرفتم. [با خود] گفتم حالا به عنوان مثال گفتند شما رهبر باشيد. اصلا يادم نماند. بعد از چند روز بنا بود همه رفقا در دفتر من جمع بشوند. آقاي هاشمي چند دقيقه‌اي زودتر آمده بود. به من گفت: «فلاني! نظر شما راجع به آن مطلبي كه امام گفتند چيست؟»؛ من اصلا يادم نيامد كه ايشان چه مي‌گويد. گفتم: «كدام مطلب؟»؛ گفت: «اينكه گفتند شما رهبر باشيد»؛ گفتم: «هيچي!»؛ گفت: «نه، امام بي‌فكر قبلي اين حرف را نمي‌زند. اين حرف همين‌طوري از دهان امام نپريد. اين را با فكر قبلي مي‌گويد.»؛ گفتم: «من نمي‌دانم. من نمي‌دانم.»؛ چند ماه بعد در اتاق آقاي هاشمي جلسه‌اي با ايشان داشتيم. باز همين صحبت پيش آمد. گفتم: «آقاي هاشمي! بدان اگر چنين چيزي براي من پيش بيايد قطعا و يقينا آن را قبول نخواهم كرد. اين را مطمئن باشيد.»؛ واقعا هم بنايم بر همين بود و اصلا احتمال هم نمي‌دادم كه قضيه به اين شكل مطرح بشود. البته اندكي قبل از فوت امام - همان روز و شب- صحبت شوراي رهبري جدي شد. افرادي هم كه جمع شده بودند، اسم من را به عنوان يك فرد مي‌آوردند اما به اين شكلي كه بعدا پيش آمد اصلا به ذهن ما خطور نمي‌كرد.» همچنين فيلم ديده‌نشده‌اي از روايت آيت‌الله خامنه‌اي از لحظات راي‌گيري مجلس خبرگان براي انتخاب ايشان به عنوان رهبر انقلاب در صفحه مجازي منتسب به ايشان منتشر شده است. اين روايت 5 سال بعد از رهبرشدن آيت‌الله خامنه‌اي بيان شده ولي تاكنون منتشر نشده بود. اين روايت كه قريب به ۵ دقيقه از بخشي از سخنراني آيت‌الله خامنه‌اي است كه با صحبت‌هاي آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني در جلسه معروف مجلس خبرگان تركيب شده است. آيت‌الله خامنه‌اي تاكيد دارد كه با اين پيشنهاد مخالفت جدي كرده است اما در نهايت در اين ويديو مي‌گويد كه براي پذيرفتن اين مقام «چاره‌اي» نداشته است «چراكه به گفته اين افرادي كه من به آنها اطمينان دارم اين واجب، متعين شده است در من يعني اگر من اين‌بار را برندارم اين‌بار زمين خواهد ماند اينجا گفتم قبول؛ حالا كه اين‌بار را بر دوش من گذاشتند همانطور كه خداي متعال توصيه فرموده به پيغمبرانش با قوت خواهم گرفت.»
خرده‌روايات از رهبري جديد
همزمان با سالروز رهبري آيت‌الله خامنه‌اي، پايگاه حفظ و نشر آثار ايشان گفت‌وگويي با آيت‌الله محمد محمدي ري‌شهري درمورد چرايي بركناري آيت‌الله منتظري و رهبري آيت‌الله خامنه‌اي توضيح داده است. البته در خلال گفت‌وگوي اين عضو مجلس خبرگان رهبري دوره پنجم چيزي بيش از آنچه آيت‌الله هاشمي در جلسه روز چهاردهم خرداد نقل كرده، آمده است. ري‌شهري در بخشي از اين مصاحبه نقل‌قولي از زهرا مصطفوي دختر امام در سال ۷۶ را بازگو كرده و به نقل از او گفته است كه «من مدت‌ها قبل از بركناري قائم‌مقام رهبري، شخصا از محضر امام رحمه‌الله درباره رهبري پرسيدم و ايشان از آيت‌الله خامنه‌اي نام بردند» و همه خانواده امام اين موضوع را مي‌دانستند. ري‌شهري همچنين معتقد است كه امام در نامه ششم فروردين‌ماه ۶۸ به آيت‌الله منتظري زمينه‌سازي لازم براي رهبري آيت‌الله خامنه‌اي را انجام داده‌اند.
همچنين آيت‌الله احمد جنتي، رييس مجلس خبرگان رهبري و دبير شوراي نگهبان نيز كه در برنامه تلويزيوني «بنيانگذار» حضور يافت و درمورد رهبري آيت‌الله خامنه‌اي و دوران پس از رحلت امام صحبت كرد. جالب اينكه اين برنامه جز مواردي است كه آيت‌الله جنتي با آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني هم‌نظر بود. او در بخشي از اين برنامه تلويزيوني از نقش آيت‌الله هاشمي در جلسه روز چهاردهم خرداد مجلس خبرگان گفت «آقاي هاشمي را خداوند رحمت كند؛ جمله‌اي از امام(ره) بيان كرد و مشكل را حل كرد كه نظر امام(ره) همين بود كه بعد از خود ايشان آيت‌الله خامنه‌اي مي‌تواند جاي ايشان باشد؛ مي‌تواند همين طور اداره كند. همين سخن كار خودش را كرد. برخي در عين حال كه ترديد داشتند، چون بيان امام(ره) مطرح شد، جرات نمي‌كردند در مقابل حرف امام(ره) حرفي بزنند و كسي هم نداشتند كه معرفي كنند.» علاوه بر اين روح‌الله حسينيان، رييس مركز اسناد انقلاب اسلامي در تازه‌ترين گفت‌وگويش به پرسش‌هايي درمورد شيوه انتخاب رهبري پاسخ داده و معتقد است اين شيوه «مردمي‌ترين شيوه» است؛ چرا كه «خبرگان توسط راي مستقيم مردم انتخاب مي‌شوند.»
روايت مكتوب
همزمان با سالروز رهبري آيت‌الله خامنه‌اي پايگاه انتشار آثار ايشان از كتاب «روايت رهبري» رونمايي كرد كه به قلم سيدياسر جبراييلي نوشته شده است. رسمي و قانوني شدن رهبري امام خميني با برگزاري همه‌پرسي، تعيين زودهنگام آيت‌الله منتظري به عنوان قائم مقام و سپس عزل وي ازسوي مجلس خبرگان رهبري و درنهايت تعيين آيت‌الله خامنه‌اي به عنوان دومين رهبر جمهوري اسلامي ايران مباحثي است كه در اين كتاب به آن پرداخته و گفته شده است، روايات ناگفته‌اي از همه اين وقايع در آن منتشر شده است. انتشار مذاكرات جلسه سران قوا و مرحوم حاج احمد خميني در مهرماه ۶۷ بخشي از اين ناگفته‌ها است كه ديروز ازسوي رسانه‌هاي منتسب به رهبري به بخش‌هايي از آن اشاره پرداخته شد. البته از اين كتاب ۶۰۰ صفحه‌اي پيش از اين نيز رونمايي شده‌بود اما امسال بخشي از ناگفته‌هاي آن نيز در رسانه‌هاي منتسب به رهبري منتشر و بر آن تاكيد شد.
سایر اخبار این روزنامه
شب تش
بسيار قدر نشناسيد
ناگفته‌هاي چهاردهم خردادماه؛ ۳۱ سال پس از واقعه
انقلاب نبايد دچارارتجاع شود
شوراي امنيت، ميدان محك يك رابطه سه‌جانبه
نقدي بر يك درخواست
استراتژي بلندمدت ايران
دروغ‌هاي فضاي مجازي را باور نكنيد
آخرين بوميان جهان
روسيه تا كجا مي‌ايستد؟
لزوم ورود دادستان به پرونده ويلموتس
اولويت‌هاي شهردار
امريكا و ناآرامي‌هاي نژادي
قرباني سكوت‌ها و مطالبه نكردن‌ها
حريمي كه‌شكسته شد
