دفاع برجامی تروئیکا بعد از حمله در آژانس

دفاع برجامی تروئیکا بعد از حمله در آژانس شرق: جوهر قطع‌نامه شورای حکامی تروئیکا علیه ایران هنوز خشک نشده، اروپایی‌ها بیانیه‌ای در مخالفت با برنامه ایالات متحده علیه ایران صادر کردند. وزرای خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان، در بیانیه‌ای مشترک سرانجام رسما درباره تلاش‌های آمریکا برای پاییز پیش‌رو موضع گرفتند. بعد از اظهارنظرهای کج‌دارومریز و جسته‌وگریخته‌ای که در هفته‌های گذشته در این زمینه مطرح شده بود، سه کشور اروپایی عضو برجام در این بیانیه تصریح کردند که از بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران حمایت نمی‌کنند. از سوی دیگر، اما پیش‌تر و با پیشگامی همین سه کشور، روندی در جهت محکومیت ایران در آژانس کلید خورده است که ممکن است این حمایت را علی‌السویه کند.
در این بیانیه که پس از دیدار دیپلمات‌های ارشد سه کشور در برلین منتشر شد، آمده است که چنین اقدامی با تلاش‌های آنها برای حفظ برجام ناسازگار است. به گزارش ایرنا، این بیانیه می‌افزاید: «یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای اینکه ایران به تعهداتش ذیل برجام پایبند باشد برای بریتانیا، آلمان و فرانسه حائز اهمیت است. از این جهت ما صریحا تأسف و نگرانی خود را از تصمیم ایالات متحده برای خروج از برجام و بازگشت تحریم‌ها علیه ایران اعلام کردیم و از ماه می‌ ۲۰۱۸ تاکنون بی‌وقفه تلاش کردیم تا برجام را حفظ کنیم».
‌تأکید بر حمایت از برجام، تأسف از کاهش تعهدات
وزرای خارجه بریتانیا، آلمان و فرانسه با بیان این ادعا که به‌طورکامل به تعهداتشان در برجام، ازجمله لغو تحریم‌ها پایبند بوده‌اند عنوان کردند: «ما از تعهداتمان فراتر رفته تا از تجارت مشروع با ایران ازجمله از طریق اینستکس که به‌طورکامل فعال شده و تراکنش‌های مالی را تسهیل می‌کند، حمایت کنیم». آنها سپس از تصمیم ایران برای کاهش تعهداتش در برجام عمیقا ابراز تأسف و ادعا کردند که این اقدامات مزایای برجام درباره عدم گسترش تسلیحات هسته‌ای را به محاق می‌برد. تروئیکای اروپا بر همین اساس یادآور شدند که سازوکار حل اختلاف در برجام را با حسن نیت و به ‌امید یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای حفظ این توافق و بازگشت ایران به اجرای کامل تعهداتش ذیل برجام فعال کردند. در ادامه این بیانیه از ایران خواسته شده در این زمینه با آنها و سایر طرف‌های برجام وارد مذاکرات جدی شود. آنها بر همین اساس آمادگی خود را برای تعامل با رویکردی معنادار و واقعی از طریق پاسخ سازنده ایران ابراز داشتند. وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی همچنین ادعا کرده‌اند که به اجرای کامل قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که براساس آن برجام در سال ۲۰۱۵ به تأیید رسید، پایبند هستند. «با این حال ما معتقدیم که رفع تحریم‌های تسلیحاتی وفق قطع‌نامه ۲۲۳۱ در ماه اکتبر آینده پیامدهای بزرگی برای امنیت و ثبات منطقه خواهد داشت».


‌تأکید بر همکاری با روسیه و چین
تروئیکای اروپا بر همین اساس تمایل خود را برای توجه به این مسئله ازطریق همکاری نزدیک با روسیه و چین به عنوان مشارکت‌کنندگان در برجام، سایر اعضای شورای امنیت و دیگر بازیگران کلیدی عنوان کردند. آنها در این بیانیه تصریح کردند: «ما قویا معتقدیم که هرگونه اقدام یک‌جانبه برای بازگشت تحریم‌های سازمان ملل متحد پیامدهای منفی در شورای امنیت به دنبال خواهد داشت. از این‌رو ما از چنین تصمیمی که با تلاش‌های ما برای حفظ برجام ناسازگار خواهد بود، حمایت نمی‌کنیم». وزرای خارجه سه کشور اروپایی تصریح کردند: «ما معتقدیم که باید در یک بازه زمانی طولانی نگرانی‌های مشترک خود را درباره برنامه هسته‌ای، موشکی و اقدمات بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه مورد توجه قرار دهیم. بر همین اساس همچنان معتقدیم که سیاست فشار حداکثری به‌طور مؤثر پاسخ‌گو نیست و در عوض به راهبرد حساب‌کشی در حین دیپلماسی و گفت‌وگو با ایران متعهد هستیم». 
‌امتیاز به ایران، نذر روغن ریخته یا مخالفت فرمالیته
بسیاری از تحلیلگران رویکرد اروپایی‌ها در سال‌های چالش برجام بین آمریکای ترامپ و ایران را این‌طور دیده‌اند: عدم مقابله با آمریکا و ممانعت از قطع ارتباط با ایران و خرید زمان تا تغییر شرایط. اقدام سه وزیر خارجه در صدور این بیانیه با این فاصله کوتاه پس از قطع‌نامه شورای حکام شاید مشخص‌ترین شاهد این رویکرد باشد. تروئیکایی که در همراهی با ایده ایالات متحده، در آژانس انرژی اتمی علیه ایران به تصویب قطع‌نامه دست می‌زنند، بلافاصله در موضوع شورای امنیت، لااقل در ظاهر امتیازی به ایران می‌دهند و مخالفت رسمی خود با تلاش آمریکا در جهت لغو قطع‌نامه ۲۲۳۱ را اعلام می‌کنند.
از سوی دیگر اما می‌شود این‌طور پیش‌بینی کرد که با توجه به حضور روسیه و چین به عنوان دو کشور صاحب حق وتو در شورای امنیت، عملا برنامه آمریکا لااقل در مرحله شورای امنیت محکوم به شکست است و 
از این‌رو اروپایی‌ها با تلاشی که به نتیجه نخواهد رسید اعلام مخالفت می‌کنند تا اندکی از تندی اقدامشان در شورای حکام آژانس بکاهند.
از نگاه بدبینانه‌تر اما این مخالفت برای حفظ ظاهر در جهت حفظ قطع‌نامه‌ای است که از مسیر دیگر در حال تضعیف است؛ مسیری که در شورای حکام آژانس ‌علیه ایران طی می‌شود، از دید برخی با این هدف در پیش گرفته شده است که نهایتا ایران تصمیم نهایی خود را بگیرد و خود از برجام خارج شود. اگر در نتیجه فشارها علیه ایران این اتفاق بیفتد، مسئله لغو تحریم‌ها نیز خودبه‌خود از موضوعیت خارج می‌شود. در چنین شرایطی، اعلام مخالفت اروپایی‌های برجام تنها محل استنادی برای ابراز تأسف نهایی در آن روز خواهد بود.