روزنامه شهروند
1399/07/01
تشنگی در بین‌النهرین
عارف شریفی‌صرخه/ غیزانیه تشنه است. تشنگی با خوزستان اخت گرفته تا از جنوب تا شمال سرزمین رودهای بزرگ از تشنگی و نبود آب شرب بگویند. خوزستان یعنی نفت، یعنی گاز. سرزمینی که روستاهای محصور میان رودخانه‌هایش از نبود آب بگویند. آهودشت را محلی‌ها «ام‌الغزلان» و «میناو» می‌نامند. محلی در بخش شاوور از توابع شوش. آهودشت یعنی 50روستا با 30هزار نفر جمعیت. کشاورزان نشاها را به خورد زمین می‌دهند تا گونی‌ها لبریز شوند از برنج. حال دامپروری و کشاورزی خوب است. کرخه و دز راهشان را از غرب و شرق پیدا می‌کنند برای گذشتن از روستاها. رودها غرش‌کنان از همسایگی روستاها می‌گذرند اما هنوز پای جاده‌ها به خیلی از روستاها نرسیده؛ روستاهایی که با بوی آسفالتی که به خورد زمین داده میشود برای عبور و مرور ماشین‌ها غریبه‌اند.آهودشت در کنار بی‌آبی درد جاده‌ها را هم دارد. جاده‌هایی که سال‌هاست قرار بر تعریض و ایمن‌سازی‌شان است و هنوز موعد این قول و قرار گویا نرسیده است. برق هم با نوساناتش خون به دل اهالی می‌کند تا اهالی روستاها در کنار گفتن از بیکاری، کمبود خدمات بهداشتی و درمانی از درد بی‌برقی هرازگاهی هم شکایت کنند. پاییز که رنگ می‌پاشد به آهودشت سرما دمار از روزگار اهالی در می‌آورد هرچند نوبرانه‌های تابستانی هم که می‌آیند تشنگی دست به گریبان اهالی میشود. سلامت آب در خطر
تاسیسات خلیفه‌حیدر عهده‌دار آبرسانی به 38 روستای آهودشت است، «زبیددبات» هم 12 روستای دیگر این دهستان را پوشش می‌دهد. تاسیساتی که سعی دارند آب شرب را به هر قیمتی شده به در منازل اهالی برسانند اما اهالی می‌گویند آب آلوده است. یوسف پریدار، رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی دزفول از احساس خطر نسبت به سلامت آب شهرستان شوش می‌گوید.«موضوع تاسیسات آبرسانی خلیفه‌حیدر و زبیددبات بارها در شورای سلامت استان بحث شده اما بازسازی و تکمیل آنها به نتیجه‌ای نرسیده است.» او درد آب و شیوع بیماری‌ها را میان اهالی دارد.«اگر با اقدامات لازم، پیشگیری در این زمینه نشود، بعدها هزینه چندبرابری باید پرداخت شود.» چاره‌ای نداریم …
آب به هزار زحمت از میان لوله‌های فرسوده خود را به خانه‌ها می‌رساند. آب آلوده‌ای که نه به درد استحمام می‌خورد نه شستشو. از درد بی‌آبی که گفته میشود پای مسئولان می‌رسد به آهودشت. سرکشی به روستاها و شنیدن درددل اهالی که از بی‌آبی ناله می‌کنند. گلایه‌ها شنیده می‌شوند، مسئولان از وعده‌ها می‌گویند اما فردای آن روز هنوز بی‌آبی هست. آلودگی آب پابرجاست و شکوه‌ها ادامه دارند. «میلاد» و هم‌ولایتی‌هایش سال‌هاست با بی‌آبی کنار آمده‌اند. مسئولان که مشکل را چاره نکردند او و اهالی راه چاره را خرید آب دیده‌اند.«این مشکلات در طول سال وجود دارد اما در فصل گرما که از بهار تا اواسط پاییز ادامه دارد، تشدید میشود.» تاسیسات ۳۸ روستا
سیزده سال پیش خبر احداث تاسیسات «خلیفه‌حیدر» میان 38 روستا پیچید. قول و قرارها می‌گفتند قرار است لوله‌ها آب را به خانه‌ها برسانند؛ آبی که قرار بود از دز به خانه‌ها برسد، البته بعد از تصفیه شدن. لوله‌ها اما سه‌سال بیشتر دوام نیاوردند و شکستگی لوله‌ها شروع شد و هنوز هم ادامه دارد تا عرصه بر اهالی تنگ و تنگ‌تر شود. لوله خروجی تصفیه‌خانه راهش را از میان اراضی کشاورزی پیدا کرده تا «منصور» از کشت‌های غرقابی و باتلاقی می‌گوید. از لوله‌هایی که وقتی شکستگی به جانشان می‌افتد رسیدن تجهیزات حفر و ترمیم به آنها سخت میشود.«کشاورزان هم از نیروهای بهره‌برداری آب و فاضلاب برای ورود به اراضی و تعمیر شکستگی‌های خط انتقال خلیفه حیدر جلوگیری می‌کنند، این از چالش‌های همیشگی به شمار می‌رود که باعث اختلال در روند ترمیم شکستگی‌ها شده است.» لوله‌های فرسوده آب
40کیلومتر لوله به جان زمین افتاده‌اند تا اهالی بی‌آب نمانند اما 20کیلومتر جان انتقال آب را ندارند. سال‌هاست فرسودگی و شکستگی به جان لوله‌ها افتاده تا آلاینده‌ها خود را به خورد آب شرب اهالی بدهند و همین آب آلوده هم با قطع و وصل شدنش اهالی را چشم انتظار شنیدن صدای قُل‌قُل آب در لوله‌ها بگذارد. عاشور مزرعه، مدیر آبفای سابق شوش از اعتباراتی می‌گوید که می‌توانند مرهمی بر زخم‌های لوله‌ها شوند. او از شکستگی‌های مکرر در خط انتقال خلیفه‌حیدر می‌گوید از نیروهایی که شبانه‌روز مرهم می‌گذارند بر این شکستگی‌ها هرچند اراضی باتلاقی و محدودیت تجهیزات عرصه را برایشان تنگ می‌کند.«بهترین راه برای رفع مشکلات کمی و کیفی تاسیسات خلیفه‌حیدر، انتقال آب از چشمه‌های خماط است.»فروردین 98 نامش را با سیل در تقویم ثبت کرد. سیل آن سال تاسیسات را زیر آب برد.«موتورخانه آب خام و آب پاک بانصب دو دستگاه پمپ افقی ۱۸/۵ ونیز پمپ شناور ۵۵ کیلووات راه اندازی و وارد مدار شد، همچنین ترمیم واصلاح و شستشوی خطوط انتقال و شبکه توزیع به طول ۳کیلومتر انجام شد.» از چشمه‌های خماط
لوله‌ها که زورشان به انتقال آب دز نرسید قرار بر این شد آب از چشمه‌های خماط خودش را به تاسیسات خلیفه‌حیدر برساند. قول‌وقرارها می‌گفتند به دلیل کاهش دبی رودخانه و پایین آمدن قدرت خودپالایندگی آن و آلودگی‌های ناشی از صنایع بالادست، چشمه‌های خماط جایگزین مناسبی است برای منابع آب‌های سطحی. چشمه‌های خماط 28کیلومتر آن‌طرف‌تر از تاسیسات خلیفه‌حیدر جا خوش کرده بودند. مهندسان مشاور آب و فاضلاب آمدند. مطالعات روی چشمه‌ها شروع شد. تامین هشت کیلومتر از لوله‌های انتقال هم تهاتری میان آبفای سابق و سازمان آب و برق قرار گرفت اما خط انتقال جدید هیچ‌گاه به بهره‌برداری نرسید هرچند غلامعلی مجدیان، بخشدار شاوور معتقد است پروژه خط انتقال آب از خماط به تاسیسات خلیفه‌حیدر به زودی از سر گرفته میشود.«پیگیری‌ها و نشست‌های بین‌بخشی مکرری در این خصوص صورت گرفته و نتایج خوبی حاصل شده. موانع و مشکلات این پروژه برطرف شده و خط انتقال خماط به خلیفه‌حیدر تا پایان سال‌جاری به بهره‌برداری می‌رسد.» زخم‌هایی بر تن تاسیسات
چهارده سال از افتتاح تاسیسات آبرسانی خلیفه‌حیدر می‌گذرد. تاسیساتی که انباشت لجن و گل و لای در حوضچه‌ها نشان از رهاشدگی‌شان می‌دهد. هرچند سال‌ها نوبت به تعویض به‌موقع فیلترهای شنی و سنگی نرسید تا به مرور زمان دانه‌های زبر، تیز و کوچک شن در فیلترهای شنی، دچار خوردگی شوند و به شکل مدور، نرم و هموار درآیند و توان جداسازی ناخالصی‌های آب را نداشته باشند. دانه‌هایی که به مرور زمان وارد خط لوله شده و راه را بر آب می‌بندند؛ عاملی برای شکستگی و آسیب شبکه آبرسانی. حصارکشی هم یکی از نیازهای تاسیسات آبرسانی است در آهودشت تا سگ‌ها در فصل گرم هوس آب‌تنی نکنند. کارخانه‌های صنعتی خودشان را به بالادست تصفیه‌خانه‌های خلیفه حیدر و زبیددبات رسانده‌اند. کارخانه‌هایی که آب‌شان را به رودخانه دز سرریز می‌کند تا گفته‌ها از آلودگی زیست‌محیطی و آب آشامیدنی منطقه آهودشت بگویند. پیش از این در شورای سلامت شهرستان شوش و حتی استان خوزستان مطرح شده و نسبت به ادامه روند این آلایندگی هشدارهای لازم داده شده است. آبفار شوش هم در سال‌های اخیر کارگروه بررسی وضعیت کیفی رودخانه دز را تشکیل داد، اداره حفاظت از محیط زیست شوش هم به دلیل عدم تصفیه پساب ورودی به رودخانه دز، از شرکت‌های صنعتی بالادست شکایاتی را ترتیب داد که در حال طی کردن مراحل حقوقی مربوطه هستند. گزارشی که می‌گوید شوش با ۲۱۹ روستا در ۱۱۵ کیلومتری شمال غربی اهواز در میان سه رودخانه دز، کرخه و شاوور قرار دارد. اغلب روستاهای این شهرستان با مشکل آب آشامیدنی مواجهند اما معضل اصلی آب شربِ شوش در دهستان آهودشت از توابع بخش بزرگ شاوور است. به گفته عدنان غزی، فرماندار شوش، تاسیسات آبرسانی خلیفه‌حیدر، یکی از مهم‌ترین نقاط شهرستان به شمار می‌رود در سال‌های اخیر دچار مشکلاتی در تامین آب شرب شده و رفع مشکلات آن نیازمند توجه ویژه شرکت آب و فاضلاب است.مشکلات این تاسیسات باید به‌صورت اساسی برطرف شود و اهالی دهستان آهودشت از نعمت آب شرب سالم و با کیفیت استفاده کنند.
