گروه صنعت و تجارت: از اول مردادماه ۱۳۹۹ روند صدور کارت بازرگانی به سامانه جامع تجارت سپرده شد؛ دو هفته بعد، پانزدهم مردادماه قرار شد تمدید کارتها هم از طریق این سامانه صورت بگیرد. اما این سامانه به گفته فعالان اقتصادی نواقص جدی دارد که بارها مورد اعتراض فعالان اقتصادی و رئیس اتاق ایران قرار گرفته است. تا اینکه در نهایت در مکاتبات و مذاکرات رئیس اتاق ایران با معاون اول رئیسجمهور، سرپرست وقت و فعلی وزارت صمت و رئیس سازمان توسعه تجارت ایران، به ایرادهای موجود در سامانه و اخلالهای ناشی از آن در روند تجارت خارج تاکید شد. نتیجه این تلاشها این بود که مقرر شد فرآیند صدور و تمدید کارتهای بازرگانی برای مدت دو ماه به سامانه قبلی بازگردد.

در واقع، به استناد قوانین و مقررات و اسناد بالادستی از جمله ماده ۳ قانون مقررات صادرات و واردات، بند (ت)، ماده ۶، ماده ۳ آئیننامه اجرایی و مواد ۵ و ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، فرآیند جدید صدور کارت بازرگانی تغییر یافت و روند صدور یا تمدید کارت بازرگانی، از «سامانه یکپارچه کارت بازرگانی هوشمند» به «سامانه جامع تجارت» منتقل شد اما به گفته فعالان اقتصادی به خاطر عدم رفع ایرادات و نواقص سامانه جامع تجارت، کار در مرحله اجرا با نواقص فراوانی همراه بود و مشکلات متعددی رقم خورد. مشکلات و ایرادات سامانه جامع تجارت در فرایند تمدید و صدور کارتهای بازرگانی به همراه موارد عینی و مصداقی، طی ماههی گذشته بارها از سوی اتاقهای شهرستانهای مختلف به سازمان توسعه تجارت اعلام شده است. اتاقهای سراسر کشور که به طور مستمر با فعالان اقتصادی در ارتباط هستند، با مراجعه و گلایههای متقاضیان مواجه شدهاند به همین دلیل بر اساس وظیفه خود، نابسامانیهای این سامانه را دستهبندیکرده و به اطلاع سازمان توسعه تجارت و سازمانهای صنعت، معدن و تجارت رساندهاند. سازمانهای صمت در استانهای مختلف نیز بارها نسبت به مشکلات و ایرادات رویه جدید تمدید و صدور کارت بازرگانی واکنش نشان دادهاند و مراتب را به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کردهاند.

کارتهای بازرگانی یک بار مصرف جمع میشود

در همین حال روز گذشته و در حاشیه جلسه هیات دولت، سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: کارتهای بازرگانی بهاصطلاح یکبار مصرف که صاحبان آنها تجار واقعی نیستند و فقط از آنها سوء استفاده میشود، جمعآوری خواهد شد. جعفر سرقینی افزود: همواره مشکلات متعددی در استفاده از این کارتها بهویژه در بازگشت ارز حاصل از صادرات توسط آنها وجود داشت. وی خاطرنشانکرد: با سامانه جدیدی که به همین منظور از حدود دو ماه پیش تعریف شده، تجار رتبهبندی شده و بر اساس رتبهشان کارت بازرگانی میگیرند. سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت یادآورشد: به دلیل برخی مشکلات سامانه جدید، دستور دادیم تا سامانههای قبلی و جدید به مدت دو ماه به موازات یکدیگر کار کنند تا مشکلات سامانه جدید برطرف شود. وی ادامهداد: به این ترتیب، کارتهای بازرگانی یکبار مصرف جمع آوری خواهند شد.

سامانه کارت بازرگانی محل آزمون و خطا نیست

در همین حال مدتی قبل بود که دبیر کل اتاق ایران طی نامهای به ریاست سازمان توسعه و تجارت با اشاره به اینکه فرار به جلوی سازمان توسعه تجارت برای پوشش ضعفهای سامانه جدید کارت بازرگانی است، گفت:ایرادات و ضعفهای سامانه جامع تجارت به قدری است که صدور اولین کارت بازرگانی در این سامانه، ۴۶ روز پس از آغاز به کار آن رقم خورده است. محمدرضا رمضانی طی نامهای که درپی پاسخ حمید زادبوم به اشکالات و ابهامات مطرح شده از سوی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در زمینه فرایند جدید تمدید و صدور کارت بازرگانی، صادر شده است، مجموع مکاتبات و توصیههای پارلمان بخشخصوصی درباره سامانه جامع تجارت را بازگو کرد. دبیرکل اتاق ایران تاکید کرده است که اتاقهای سراسر کشور از همان ابتدا همکاری همه جانبه خود را برای تغییر شیوه تمدید و صدور کارت بازرگانی انجام دادهاند اما ایرادات و ضعفهای سامانه جامع تجارت به قدری است که صدور اولین کارت بازرگانی در این سامانه، ۴۶ روز پس از آغاز به کار آن رقم خورده است.

نظر فعالان اقتصادی چیست؟

در همین ارتباط علیرضا عزیزی، سرپرست خدمات بازرگانی اتاق مشهد، درباره نقایص موجود در سامانه جامع تجارت میگوید: مشکلات این سامانه مانع از آن شد تا برای حدود ۵۰ روز کارتی صادر یا تمدید شود. به گفته عزیزی با وجود دستور سرپرست وزارت صمت، برای مدت دو ماه آینده، روند تمدید و صدور از سامانه قبلی پیگیری میشود، باز مشکلات به قوت خود باقیست؛ در مسیر انتقال بحث صدور و تمدید کارت بازرگانی به سامانه جامع تجارت، بحث استعلام ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم برای سامانه یکپارچه کارت بازرگانی هوشمند مسدود و این اقدام در سامانه جامع تجارت میسر شد؛ لذا تا آن استعلام برای سامانه مجدداً فعالسازی نشود، نمیتوان نسبت به صدور کارت بازرگانی اقدام کرد. وی تاکید میکند: سازمان توسعه تجارت باید توجه داشته باشد که آییننامه صدور کارتهای بازرگانی یکسان است، لذا تفاوتی ندارد صدور این کارتها توسط سازمان صنعت، معدن و تجار انجام بگیرد و یا از جانب اتاق ایران. منتها قابلیتهای موجود در دو سامانه قبلی و فعلی، میتواند وجه تمایز کار باشد و به این نتیجه رسیدهایم که قابلیت سامانه جامع تجارت بالاتر از سامانه یکپارچه کارت بازرگانی هوشمند نیست. عزیزی با انتقاد از تصمیمات خلق الساعه در روند صدور و تمدید کارت بازرگانی میگوید: برخی از مسئولان به دلیل نگرش اشتباه بر این باورند که اگر روند صدور کارت بازرگانی دشوارتر باشد، میتوانند از ارتکاب تخلفات جلوگیری کنند. در صورتی که اگر قوانین و مقررات صحیح در حوزه صدور کارتهای بازرگانی تدوین شود و نظارت به موقع انجام بگیرد، با هیچ مشکلی در حوزه تجارت خارجی مواجه نخواهیم بود.

ضعف پشتیبانی در سامانه جامع تجارت

در مجموع به نظر می رسد ضعف پشتیبانی سامانه جامع تجارت و تعلل در پاسخگویی به متقاضیان از نواقص مهم سامانه مذکور است چنان که کارشناسان ذی ربط به سامانه دسترسی نداشتند و قادر به پیگیری پرونده نبودند. علاوه بر این هیچ آموزشی به کارشناسان سازمان صنعت، معدن و تجارت استانها و شهرستانها داده نشده بود و اجرای این پروسه برای آنان هم تازگی داشت. در مجموع پروسه صدور و تمدید کار بازرگانی از طریق سامانه جامع تجارت نه تنها بهبودی نیافته بلکه همان پروسه با پیچیدگی و دشواری بیشتری در سازمان توسعه تجارت طی میشود. با این حال متاسفانه بازرگانانی که در چارچوب قانون در حال فعالیت هستند به مدت یک ماه است که فعالیتشان متوقف شده است. به طوری که کالاهای بسیاری از بازرگانان در گمرک دپو شده و بابت دیرکرد تحویل این کالاها باید به مشتریان خود جریمه پرداخت کنند و منطقی نیست در شرایطی که تجار برای کشور ارزآوری دارند با چنین مشکلاتی مواجه شوند.