نهضت بهره‌وری، موانع و محدودیت‌ها و راهکارها

سید حمید کلانتری ‪-‬ P بهره وری از اصلی‌ترین نیازها و ضرورت‌های کشور برای رشد، توسعه و رونق و شکوفایی اقتصاد است.
‏P بهره وری در شرایط تحریم و محدود شدن سرمایه گذاری‌های داخلی و خارجی موثرترین رویکرد برای رونق تولید و محیط کسب و کار است.
‏P در قوانین برنامه‌های پنج ساله چهارم، پنجم توسعه پیش‌بینی شده بود که بهره وری 31درصد و 33 درصد رشد اقتصادی کشور را تامین نماید. این سهم در برنامه پنج ساله ششم به 35درصد افزایش یافته است.
‏P متاسفانه سهم بهره وری در سه سال ابتدایی برنامه ششم در رشد اقتصادی منفی بوده است.


حال با کنار هم قرار دادن گزاره‌های فوق به این نتیجه می‌رسیم که بهره وری بطور کلی در مجموعه اقتصاد به جز پاره‌ای از شرکت‌های جوان، دانش بنیان یا در شرایط خاص و استثناء تقریبا تعطیل و دچار فراموشی شده است و متقابلا به این جمع‌بندی می‌رسیم که رشد بهره وری در سطح ملی نیازمند تحولی
همه جانبه و عزمی ملی به مفهوم واقعی کلمه برای شکل‌گیری حرکت و نهضت بهره وری می‌باشد.
ذیلا فهرست وار به پاره‌ای از موانع و محدودیت‌های توسعه و رشد بهره وری می‌پردازیم:
1- رواج نیافتن فرهنگ، اندیشه و رفتار بهره ورانه در بخش غالبی از مسئولین ارشد، وزارتخانه ها، مردم، بخش خصوصی، مدیران شرکت‌های بزرگ و کوچک و بخش‌های مختلف اقتصادی.
2- مناسب نبودن محیط کسب و کار در ابعاد مختلف علیرغم گذشت قریب به ده سال از تصویب قانون خاص برای آن بویژه در حوزه مجوزها، صادرات، واردات، نظام مالیاتی، تامین اجتماعی و...
3- بوروکراسی زائد و شکننده در ارائه خدمات اداری، پاسخگو نبودن بخش غالبی از نظام اداری ناشی از ناکارآمدی ساختارها، استراتژی‌ها و فرایندها، تداخل قوانین و مقررات، عدم توجه به به مشتری و ارباب رجوع
4- گسترش فساد در نظام اداری، اجرایی،
بانک ها، دستگاه قضائی کشور و رانت خواری و سوء استفاده از شغل و مقام
5- بی ثباتی در اقتصاد و بازار، تغییرات نا موزون و نامناسب نرخ ارز، گرانی و بی‌ثباتی در قیمت محصولات و کالاها، رقابت در تخلف و تجاوز به حقوق مردم و مصرف کنندگان
6- وجود نا بهره وری‌های مهم در حوزه‌های انرژی، آب، منابع طبیعی، صنعت، نیروی انسانی، نظام تعلیم و تربیت و اشتغال که هریک هزینه‌های سنگینی را بر اقتصاد ملی تحمیل می‌کند
حال با توجه به مجموعه این واقعیت‌ها باید به این سوال مهم پاسخ دهیم که آیا می‌توانیم به بهره‌وری مطلوب دست یابیم و اگر این مهم امکان پذیر است برای تحول در بهره وری از کجا باید شروع کرد:
1- قبل از هر چیز با توجه به سهم بالای مجموعه دولت و حکومت در چرخش و اداره امور کشور به نظر می‌رسد که ضروری است دولت از خودش شروع کند و دست به یک خانه تکانی بزرگ و همه جانبه بزند، ستاد مقررات زدایی را با قوت حمایت نماید. از همه دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها ظرف مدت معین برنامه تحول در بهره وری بخش و وزارتخانه را مطالبه نماید، ستاد کارآمد و توانمندی با جلب مشارکت عناصر موثر، افراد شایسته و صاحبنظر و بخش‌های ذیربط دولتی و غیردولتی را برای پایش، ترویج و تحقق اهداف بهره وری تشکیل دهد به گونه‌ای که مصوباتش ضمانت اجرایی داشته باشند.
2- اتخاذ تدابیر لازم برای بهبود و گسترش تعاملات اقتصادی با بازسازی و برقراری ثبات در روابط بین‌الملل و رونق گرفتن بازار صادرات، واردات و سرمایه‌گذاری
3- رفع و حذف انحصارهای نادرست دولتی، توسعه اقتصاد آزاد و گسترش شفافیت و رقابت پذیری