تهران باید چگونه از گشایش‌ها استفاده کند؟

هندی‌ها در پی کسب چراغ سبز از سوی ایالات متحده آمریکا برای خرید نفت از ایران هستند
آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: این روزها خبرهای بیم دار و امیدوار کننده‌ای به گوش می‌رسد که نشان از تغییراتی قابل تامل دارد. حتی، وقتی با تحلیلگران اصولگرا نیز صحبت می‌کنیم ـ از جمله قدیری ابیانه ـ بر این موضوع متفق‌اند که از بهمن تا خرداد، آمریکایی‌ها در هر صورت گشایش‌هایی برای تغییر فضا در نظر خواهند گرفت. در این میانه البته برخی معتقدند که ترجیح آمریکایی‌ها این است تا با اصلاح‌طلبان و میانه روها وارد مذاکره شوند و به همین دلیل، آن گشایش‌ها می‌تواند در جهت برتری سیاسی این گروه در نظر گرفته شود.
در خبرها آمده که هندی‌ها به دنبال چراغ سبزهایی هستند تا خرید نفت از ایران را شروع کنند از سویی دیگر شنیده شده، بایدن بازگشت به برجام و آغاز مذاکرات را موکول به باقی ماندن ایران بر تعهدات برجامی کرده است در کنار این‌ها اما دولت نیز با ملاحظاتی مواجه است که می‌تواند آن چراغ سبزها و گشایش را معلق نگاه دارد.
> دولت، مردم را در نظر بگیرد


و از جار و جنجال‌ها نترسد!
جلال جلالی زاده فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت و شنودی کوتاه به آفتاب یزد می‌گوید: دولت از هر گشایشی که فشار را از معیشت مردم و اقتصاد مملکت بردارد باید استقبال کند. وی می‌افزاید: از عمر دولت ترامپ چند هفته مانده اما از عمر دولت روحانی چندماه، دیگر هم بحث انتخاب شدن مجدد نیست و در هر صورت مرداد 1400 روحانی باید دولت را به پیروز انتخابات خرداد 1400 واگذار کند پس بی‌هیچ لکنت زبانی از مردم و منافع ملی حمایت کند و اجازه ندهد منافع مردم و منافع ملی بازیچه ی بازی‌های سیاسی شود. جلالی زاده به این نکته نیز اشاره می‌کند که عملاً هرنوع گشایشی حتی موقت می‌تواند راهی برای برون رفت از بخشی از مشکلاتی باشد که این روزها به طور مستقیم زندگی مردم و سرمایه‌های ملی را هدف قرار داده است.
> نگرانی از تحریم آمریکا کم کم رنگ می‌بازد!
محبعلی کارشناس مسائل سیاسی و بین‌الملل در گفتگو با آفتاب یزد در واکنش به برخی اخبار و احتمالا در مورد خرید احتمالی نفت از سوی هند و چند کشور دیگر می‌گوید: در مورد هند و چین یا کشورهایی که احتمالا قصد خرید نفت ایران را دارند چون شاهدند که فشار آقای ترامپ با آمدن آقای بایدن در حال برداشته شدن است طبیعی به نظر می‌رسد. این از جمله منافذی است که برای ایران باز می‌شود اینکه چقدر باز شود موضوع قابل بحثی است اما اگر نگرانی آنان بابت این مسئله که ممکن است مورد تحریم آمریکا قرار گیرند از بین برود طبیعتاً بسیاری از کشورها مثل سنگاپور و کره جنوبی و حتی شاید اروپایی‌ها ممکن است به صف هند و چین اضافه شوند.
وی ادامه می‌دهد حتی ممکن است شرایط برای پرداخت 8 ـ9 میلیارد بدهی کره جنوبی به ایران نیز بهتر شود البته آنها با آمریکایی‌ها هماهنگ خواهند کرد اما شرایط به هر حال تسهیل می‌شود. ممکن است بین خیلی از کشورها رقابت ایجاد شود که از بازار ایران که بازار بکری است و چند سال در تحریم بوده استفاده کنند.
محبعلی با اشاره به مبارزات انتخاباتی در آمریکا اظهار می‌دارد: در مورد حرفی که آقای بایدن زده است تکرار حرف‌های گذشته است و از کنگره حزب دموکرات سندی که منتشر کرده‌اند عینا همین است که اگر ایران پایبندی‌اش را به برجام نشان دهد و آن را رعایت کند آنها هم به برجام بازگشته و آن را رعایت می‌کنند. البته برجام را نه به عنوان پایان مسئله بلکه به عنوان نقطه شروع و برای حل و فصل سایر مسائل مورد اختلاف مورد نظر قرار خواهند داد.
نکته مثبت
وی ادامه می‌دهد: این نکته مثبتی است اما طبیعتا باید زمینه‌های آن برای بازگشت آمریکا فراهم شود که آن زمینه‌ها را تا حد زیادی ایران باید فراهم کند زیرا برخی از تعهداتش را طی یک سال و نیم گذشته کاهش داده یا کنار گذاشته فلذا باید اعلام آمادگی کند یا از طریق مذاکرات با آمریکا یا از طریق هماهنگی که هم ایران به برجام باز گردد هم آمریکا. اما آنچه مسلم است این که فکر نمی‌کنم اگر یک طرف برگردد و طرف دیگر ادامه دهد این امر امکان پذیر باشد.
محبعلی در ادامه درباره نتیجه برجام به عنوان نقطه تلاقی ایران و آمریکا و دیگر متحدان آمریکایی می‌گوید: هم آمریکایی‌ها هم اروپایی‌ها این سند را به عنوان سند پایه قبول دارند ایران هم این سند را قبول دارد اینکه این سند تغییر کند ایران هم نمی‌پذیرد و آنها هم این سند را فعلا قبول دارند بحث طبیعتا برای بعد از سال 2023 ممکن است مورد توجه باشد زیرا برجام بر اساس برنامه‌اش در ژوئن 2023 پایان پیدا می‌کند. بنابراین در آن زمان طرف‌های خارجی باید به شورای امنیت بروند و جلسه تشکیل دهند و ضمن تایید اینکه ایران و دیگر طرفین توافقات برجام را رعایت کرده یکی از شروط برجام این است که ایران پروتکل الحاقی را به صورت رسمی از طریق پارلمان و دولت تصویب و اجرایی کرده باشد البته اینها اتفاق افتاده است. اما در مورد بعد از برجام اینکه برنامه هسته‌ای ایران چطور ادامه پیدا کند موضوع مورد مذاکره خواهد بود ممکن است خواسته باشند مواردی را اضافه یا کم کنند ایران هم به همین صورت. بنابراین درب مذاکره برای برجام ممکن است برای بعد از 2023 باز باشد. در مورد سایر مسائل که محل اختلاف است نهایتا باید از طریق مذاکره حل و فصل شود.
امنیت یک مسئله ی جهانی است نه منطقه ای
محبعلی با اشاره به این که امروزه امنیت یک مسئله جهانی و بین‌المللی است و مسئله تحولات خاورمیانه نیز یک مسئله بین‌المللی است ادامه می‌دهد: یکی از نقاط ضعفی که باعث شد ترامپ از آن خارج شود این بود که ایران توجه نداشت که باید چاشنی‌هایی هم داشته باشد و باید آمریکا از آن منتفع شوند نه اینکه همه کشورها بتوانند با ایران داد و ستد کنند اما آمریکا نتواند وارد بازار سرمایه و نفت ایران شود ما اگر بخواهیم نفت و گاز خود را توسعه دهیم نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی‌ها و آمریکایی‌ها داریم به خصوص در زمینه تکنولوژی‌های الکترونیک و جدید بدون همکاری با آمریکایی‌ها هیچ کشوری قادر نیست. صادرات آمریکا صادرات نرم افزارها و لایسنس‌هایی است که در تکنولوژی استفاده می‌شود. اگر بخواهیم موبایل بسازیم یا باید از نرم افزار اپل استفاده کنیم یا گوگل یا اندروید یا مایکروسافت که همه در اختیار آمریکا است. در ساخت ماشین و سایر وسایل هم به گونه‌ای لایسنس آن به آمریکا مرتبط است و چینی‌ها هم نرم افزارهای اندروید خود را برای تولید گوشی هوآوی از آمریکا وارد می‌کنند. مناسبات ایران و آمریکا یکی از مواردی است که باید مورد مذاکره قرار گیرد مفهوم این نیست که همه اختلافات یک باره باید حل شود بلکه ممکن است چندین سال طول کشد اما موضوع مذاکره است بنابراین این هم می‌تواند در دوره آقای بایدن که خواهان حل مشکلات از طریق دیپلماسی است موضوع مذاکره قرار گیرد.
حفظ امنیت منطقه وظیفه مهمی است
این کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به درخواست عربستان برای حضور در مذاکرات احتمالی بین ایران و آمریکا و این که آیا این مسئله می‌تواند پالسی مثبت تلقی شود می‌گوید: از پشت پرده مذاکرات که آگاه نیستیم به هر حال باید بپذیریم کشورهایی مانند عربستان سعودی و دیگر کشورهای منطقه منافعی در این منطقه دارند؛ امنیت، منافع سیاسی و منافع اقتصادی و مذهبی شان است که می‌خواهند حفظ شود و ما هم خواهان تنش در کشورهای منطقه نیستیم، عربستان هم همسایه ما است و ما چه بخواهیم چه نخواهیم باید با عربستان گفتگو کنیم. اینکه عربستان بخواهد در مذاکرات ایران و آمریکا حضور داشته باشد فکر نمی‌کنم موضوعیت داشته باشد چون برجام موضوعی است بین ایران و شورای امنیت و اعضای دائم شورای امنیت. مسائلی درباره عربستان وجود دارد مانند مداخله در یمن، حمایت از القاعده و جنبش‌های افراطی دیکتاتورها در عرب مثل کودتا در مصر که می‌تواند مورد گفتگو قرار گیرد سرنوشت اُپک هم مسئله دیگری است که باید مورد مداقه قرار گیرد ضمن آن که باید کشورهای همسایه امنیت هم را حفظ کنند و یکدیگر را تحریک نکنند.