روزنامه ابتکار
1399/09/23
خطوط قرمز ایران مشاعره‌پذیر نیست لغزش زبانی یا زبان درازی؟
اقدام حساسیت برانگیز در کشور ثانی و علیه کشور ثالث، شاید تسکین دهنده ناکامی‌های تاریخی باشد اما خواننده ابیات ارس به خوبی می‌داند که خطوط قرمز سرزمینی ایران در هیچ دوره‌ای موضوعی مشاعره‌پذیر نبوده و نخواهد بود.به گزارش ایرنا، روابط بین‌الملل در جهان امروز دچار چنان ظرافت و حساسیت‌هایی است که خوانش ابیات یک نوشته هم می‌تواند آغازگر تنش و یا منجر به بهبود روابط بین ملت‌ها و دولت‌ها شود. آگاهی از این ظرافت‌ها و خطوط قرمز هر سرزمین و مردمی به ویژه اگر همسایگی دیرینه‌ای هم برقرار باشد، حداقل انتظاری است که از مقامات کشورها می‌رود. گاهی اما برخی رفتارها مانند آنچه در مراسم رژه پیروزی روز پنجشنبه در شهر باکو جمهوری آذربایجان رخ داد، نشان می‌دهد برخی به عمد یا سهو آیین همسایگی را فراموش کرده و در پی ماجراجویی هستند. رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه پنجشنبه هفته گذشته در سخنرانی مراسم رژه نظامی نیروهای جمهوری آذربایجان به مناسبت آزادی مناطق اشغال شده، بیتی از شعری حساسیت برانگیز ارس درباره جدایی جمهوری آذربایجان را خواند. این اظهارات مداخله جویانه اردوغان، با واکنش‌های گسترده‌ای هم از سوی کاربران فضای مجازی و هم مسئولان و مقامات مواجه شد.
واکنش‌ها به شعرخوانی اردوغان
ساعاتی پس از انتشار ویدئویی از مراسم رژه پیروزی در باکو و شعرخوانی اردوغان در این مراسم کاربران فضای مجازی خواستار واکنش جدی به این اظهارات مداخله جویانه شدند. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه نخستین مقام مسئولی بود که نسبت به اشعار ماجراجویانه رئیس جمهوری ترکیه واکنش نشان داد و نوشت: به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادریشان ایران است! آیا او نفهمید که علیه حاکمیت جمهوری آذربایجان سخن گفته است؟ هیچکس نمی‌تواند در باره آذربایجان عزیز ما صحبت کند. ساعاتی بعد سفیر ترکیه در تهران هم از سوی دستیار وزیر و مدیرکل اور‌آسیا به وزارت امور خارجه احضار و ضمن ابلاغ مراتب اعتراض شدید، به سفیر تاکید شد جمهوری اسلامی ایران خواستار توضیح فوری دولت ترکیه در این خصوص است.
سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه هم در توییتی با اشاره به این احضار نوشت: به سفیر ترکیه گفته شد، بنا کردن سیاست خارجی بر خیالات خردمندانه نیست. بسیارند در ترکیه که تاریخ را نیک می‌دانند. لازم است پیش از خوانش شعرها ریشه اصلی سرایش آن را به دولتمردان خود یادآوری کنند، آذربایجان غیور، پاره تن ایران عزیز، همواره دژ مستحکم وطن بوده است. حسام الدین آشنا مشاور رئیس جمهوری هم در حساب توییتری خود نوشت: نتیجه تکیه بر مشاوره‌های شبه اندیشکده‌هایی چون ایرام، بهتر از این نمی‌شود.
محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در توئیتی نوشت: اگر آقای اردوغان از خواندن شعر ارس منظورش ایران بزرگ است، درست است. زیرا آذربایجان در قلب ملت ایران و در کنار برادران دیگرش از قوم، لر و کرد و بلوچ و عرب قرار دارد. اگر نظرش تکرار تجربه شکست خورده داعش در سوریه است، حرف غلطی است. شمار زیادی از نمایندگان مجلس به ویژه نمایندگان شهرهای آذری‌نشین هم به این اظهارات اردوغان واکنش نشان داده و آن را محکوم کردند. محسن پاک‌آیین سفیر پیشین ایران در باکو هم تاکید کرد: در چنین شرایطی هم باید به اظهارات آقای اردوغان اعتراض کرد و هم از روابط تهران و باکو مراقبت کنیم و اجازه ندهیم که روابط دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان در مقطع فعلی به دلیل اظهارات هدفمند آقای اردوغان تخریب شود. الهوردی دهقانی نماینده مردم ورزقان در مجلس هم تصریح کرد: هرچند اردوغان می‌خواهد استراتژی نوعثمانی را در منطقه اشاعه دهد اما خودش هم می‌داند که گرفتار خیال خام است و این خواب‌ها تعبیر نخواهد شد.
نکته قابل تامل اینکه بخش اعظم واکنش‌ها به اظهارات مداخله جویانه از سوی شهروندان آذری و نمایندگان شهرهای این مناطق بیان شد. نمایندگان ولی فقیه در استانهای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان هم در بیانیه ای با یادآوری ادبیات و اشعار حسرت در ادبیات آذری تاکید کردند که حسن همجواری و همکاری با همسایگان و بلکه با تمام ملت‌های مسلمان از اصول خطیر انقلاب اسلامی است و این موضوع همیشه مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده است. نمایندگان ولی فقیه در استانهای شمال غرب کشور در این بیانیه از تمام مسلمان‌ها مخصوصا در ایران، آذربایجان و ترکیه خواستند در شرایط حساس منطقه بسیار هوشیار باشند و ابزار توطئه‌های پیچیده اختلاف افکن دشمن قرار نگیرند.
دو تحلیل از یک بیت
قرن‌ها همسایگی با همسایه شمال غربی ایران، وجود مرزهای طولانی، اشتراکات فرهنگی، زبانی، دینی و حتی علمی و هنری ایران و ترکیه را به یکی از کشورهای معتمد یکدیگر تبدیل کرده است. دو کشور در سالهای اخیر توانسته‌اند الگویی در مناسبات دوستانه در منطقه پرآشوب خاورمیانه باشند. به طوری که در سالهای اخیر مقامات و رهبران دو کشور بیشترین میزان ملاقات‌ها و همکاری‌ها را باهم داشته‌اند. شاید به دلیل همین قرابت است که ایرانیان از رئیس جمهوری همسایه انتظار ماجراجویی ندارند. درباره دلایل شعرخوانی حساسیت برانگیز اردوغان در باکو دو دسته نظریه دستکم تاکنون منتشر شده است. دسته نخست این اقدام را اشتباه ادراکی رئیس جمهوری ترکیه از شعر ارس، ارزیابی می‌کنند و آن را سهوی و بدون انگیزه و نیت قبلی می دانند. گروه دیگر اما خوانش این ابیات را تازه‌ترین نماد بلندپروازی‌های رجب طیب اردوغان در حوزه نوعثمانی گری و بازگشت به رویای پادشاهی عثمانی می‌دانند. اگر فرض نخست را با توجه به رابطه قابل قبول سالیان گذشته و دِین کودتایی اردوغان به ایران قبول کنیم، لازم به یادآوری نکاتی خواهد بود. رئیس جمهوری ترکیه باید بیش از هر رهبر سیاسی در جهان درباره ادبیات گفتاری و زبان بدن خود در مواجهه با همسایگانی چون ایران مراقبت به عمل آورده و تامل کند. اشتباهات سهوی و لسانی از قبیل آنچه در رژه باکو روی داد بهانه‌ای به دست دشمنان ملت‌های منطقه خواهد داد تا در مسیر تیرگی و سردی روابط از بهانه کافی برای مداخلات خود و بهره‌برداری از شرایط برخوردار شوند. به ویژه آنکه رژیم صهیونیستی هم در مسیر تهدید و تطمیع همسایگان ایران قرار دارد. اگر اما فرض دوم را درباره دلایل اقدام تفرقه افکن اردوغان مبنای تحلیل قرار دهیم، آن زمان تردیدی در پاسخ قاطع به اظهارات وی باقی نخواهد ماند. اگر رئیس جمهوری ترکیه با هدف بازگرداندن شکوه عثمانی و به توهم تضعیف ایران بر اثر تحریم‌ها، چشم طمع بر سرزمین ایران داشته باشد، احتمالا همین واکنش‌های ایرانیان از هر طیفی او را به تصحیح اشتباهش وا خواهد داشت. طبیعی است هرگونه سخن تحریک کننده درباره تمامیت سرزمینی یک کشور نه تنها در عرف دیپلماتیک پسندیده نبوده بلکه قابل قبول هم نیست.
دکترین جمهوری اسلامی طی چهار دهه گذشته رعایت حق همسایگی بوده است اما طمع‌ورزان به خاک ایران اگر با توهمی از جنس بازگشت به عصر عثمانی‌گری یا توهم ضعف و ضربه پذیری ایران، ماجراجویی را آغاز یا پی‌گیرند، جامعه ایرانی و دولت ایران به شدت واکنش نشان خواهد داد اردوغان بیش از هر کس دیگری می داند که ایران کنونی حتی اگر با شدیدترین تحریم های اقتصادی، دست و پنجه نرم کند، قابل قیاس با ایران ۴۰ سال پیش و آغاز جنگ تحمیلی نیست، با این توصیفات اگر توانست در برابر دیکتاتوری چون صدام حسین سربلند هشت سال جنگ شود؛ در برابر هر طماع دیگری هم همین گونه خواهد بود.
در داخل ایران اما ضرورت هوشیاری دوچندان احساس میشود، سناریوی نابودی جمهوری اسلامی هر روز بازیگری تازه و سوژه ای تازه به خود می‌بیند. روزی تیم B و روزگاری دیگر تیم R. این دشمنی ها تمام نخواهند شد و واقعیت روابط بین الملل این است که در جهان نه دشمن همیشگی برای کشوری وجود دارد و نه شریک و متحد همیشگی. اتکا به ظرفیت‌های داخلی و حمایت مردمی مهم‌ترین و با ثبات ترین اصل دکترین هم کشور در جهان بی‌ثباتی‌های کنونی است.
سخنگوی حزب حاکم ترکیه: اردوغان همیشه در حمایت از ایران صدایش بلند بود
همچنین سخنگوی حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه به انتقادات سیاستمداران و افکار عمومی در ایران علیه اظهارات اخیر رجب طیب اردوغان در باکو واکنش نشان داد و ادبیات زشت و توهین‌آمیز برخی سیاستمداران ایرانی علیه رئیس جمهوری ترکیه را محکوم کرد.
به گزارش عصر ایران، درپی بالا گرفتن تنش سیاسی و دیپلماتیک بین ایران و ترکیه بر سر شعرخوانی اردوغان در مراسم رژه پیروزی در باکو، عمر چلیک سخنگوی حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه گفت: ادبیات زشت و توهین‌آمیز برخی سیاستمداران ایرانی علیه رئیس جمهوری ترکیه را محکوم می‌کنیم.
درپی اظهارات تحریک‌آمیز اردوغان در مراسمی در باکو مقامات، سیاستمداران و بخش عمده‌ای از افکار عمومی در ایران در فضای مجازی اظهارات اردوغان را محکوم کرده و از او انتقاد کرده‌اند.
اردوغان در مراسم رژه پیروزی در باکو در سخنرانی خود شعری از جدایی دو سوی رود ارس خواند.
این اقدام اردوغان با واکنش وزیر امور خارجه ایران مواجه شد و سفیر ترکیه در ایران به نشانه اعتراض به وزارت امور خارجه احضار شد. ترکیه نیز در عملی متقابل سفیر ایران را در آنکارا به وزارت خارجه احضار کرد.
مطبوعات و رسانه‌های چاپی در ایران اعم از اصولگرا و اصلاح طلب و مستقل نیز روز شنبه یک صدا صفحه نخست خود را به انتقاد از اظهارات اردوغان اختصاص دادند.
انتقادات ایران از اردوغان ناراحتی عمر چلیک سخنگوی حزب حاکم ترکیه را موجب شده است. چلیک روز شنبه در توئیتی نوشت: زبان زشتی را که برخی سیاستمداران ایرانی علیه رئیس جمهوری‌مان به کار برده‌اند، محکوم می‌کنیم. رئیس جمهوری ما همواره ایران را کشوری دوست و برادر می‌داند در حالی که این سیاستمداران ایرانی رفتاری دشمن‌گونه با رئیس جمهوری ما در پیش گرفتند.
او افزود: در حالی که همه دنیا در برابر تحریم‌ها و تحمیلاتی که ایران با آنها روبروست سکوت کرده است، این تنها رئیس جمهوری ما بوده که صدای خود را (علیه تحریم‌های ایران) بلند کرد. رئیس جمهوری ما همیشه با بی‌عدالتی‌ها علیه ایران برادرانه مخالفت کرده است.
سایر اخبار این روزنامه
طولانی ترین شب سال را مجازی در کنار هم باشید
شب سیاه کرونا در دورهمی های یلدا
رضا دهکی
از تبلیغ تا خبر
جای خالی قانونی که ۳۰ سال است خاک می‌خورد
چالش‌های شفافیت مالی رسانه ملی در غیابِ نظارت
همه مردم می توانند واردات خودرو انجام دهند؟
چراغ سبز دوباره برای ورود خودروی خارجی
به صورت مجازی برگزار میشود
اولین جلسه کمیسیون برجام پس از پیروزی بایدن
خطوط قرمز ایران مشاعره‌پذیر نیست
لغزش زبانی یا زبان درازی؟
حسن روحانی: هیچگاه از سوی ایران انکاری درمورد کرونا صورت نگرفت
خروج ایران از وضعیت قرمز
ایستگاه پایانی مدیر کانال تلگرامی آمدنیوز
روح الله زم اعدام شد
عباس عراقچی:
امیدوارم سند جامع همکاری‌های ایران و افغانستان به زودی امضا شود
جانشین قرارگاه پدافند هوایی کشور:
کوچکترین تجاوز به حریم هوایی کشور با پاسخ آتشین مواجه خواهد شد
وزیر امور خارجه روسیه:
ترور فخری‌زاده با هدف تحریک ثبات‌زدایی منطقه انجام شد
راجر واترز، بنکسی و دیگران
ستارگانی که اسرائیل را راحت نمی‌گذارند
