داوطلبان، به سوی جنوب
هلال‌احمر و صلیب‌سرخ از دودهه گذشته فعالیت‌های زیادی را با تمرکز بر صدمات ناشی از تغییرات اقلیمی آغاز کرد. طرح ملی نذرآب، از دل همین تمرکز و توجه در سازمان داوطلبان به وجود آمد تا تبعات مهم خشکسالی در کشور را کاهش دهد.
این مقدمه‌ای است که «محمد نصیری» رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر در مراسم رونمایی از پوستر و همچنین آغاز طرح ملی نذرآب به آن اشاره کرد.
او گفت: «طی ٢٠سال گذشته بیشترین فعالیت‌های هلال‌احمر و صلیب‌سرخ از جنس مداخله در بحران‌های ناشی از تغییرات اقلیمی بود که بخش زیادی از آن برای رفتارهای اشتباه آدم‌هاست. بر همین اساس، ما با طرح نذرآب در بحران خشکسالی ورود پیدا کردیم.
خشکسالی یکی از مهم‌ترین دلایل جابه‌جایی جمعیت و مهاجرت است که این موضوع آسیب‌های زیادی با خود به همراه دارد. یکی از مهم‌ترین این آسیب‌ها گسترش حاشیه‌نشینی در شهرهاست که امروز با این پدیده آشنا هستیم.»
خشکسالی، زلزله خاموش
کاهش 75درصدی بارش باران در استان‌هایی مثل هرمزگان، مسأله مهمی است که معیشت مردم را به صور مستقیم تحت تأثیر خود قرار داده و ساکنان مناطق درگیر خشکسالی را دچار آلام و رنج بسیار کرده است.
به همین دلیل هم طرح ملی نذرآب که در سال اول تنها در استان سیستان‌وبلوچستان اجرا شده بود، در سال‌های بعد در 3 استان دیگر هم برگزار شد. این طرح تابستان امسال در 15 شهرستان شناسایی‌شده در 4 استان کرمان، سیستان‌وبلوچستان، هرمزگان و خراسان‌جنوبی برگزار می‌شود.
وقتی کاروانی از یک شهر برای کمک‌های مختلف به دیگر مناطق می‌رود، علاوه بر کمک، در ذهن مردم و مسئولان و متولیان هم طرح مسأله می‌کند. این آگاهی‌دادن و اعلام مشکلات و همچنین اعلام هشدار، نوعی مطالبه‌گری است. این کار پیام‌هایی به افراد جامعه منتقل می‌کند که کاری انجام دهند
نصیری گفت: «به تعبیر ما خشکسالی، زلزله خاموش است. به دلیل همین اهمیت هم فعالیت‌های گسترده نذرآب در این چندسال با جدیت انجام شده و همچنان ادامه دارد. سنوات گذشته کار نذرآب به استان‌ها سپرده می‌شد و آنها با کمک خیرین کار را انجام می‌دادند، اما امسال فراخوان عام داده شد.
ما برای اجرای این طرح نیازمند کمک‌های خرد هستیم و همچنین از بنگاه‌های بزرگ اقتصادی نیز کمک می‌خواهیم. در دوره‌های گذشته، در پیچیده‌ترین شرایط ما برای جلب مشارکت و کمک مردم فراخوان اعلام کردیم و مردم حتی بیش از مقدار انتظار ما به این فراخوان پاسخ مثبت دادند و پای کار آمدند.
در طرح نذرآب 4 هم *724# در دسترس مردم قرار دارد و از طریق آن می‌توانند با ما در این طرح مشارکت کنند.»
کمک به مردمان صبور کویر
شدت خشکسالی و بارش‌های سالانه یکی از معیارهای مهم جمعیت هلال‌احمر برای انتخاب استان‌های مقصد برای اجرای طرح نذر آب است.
دکتر «محمدحسن قوسیان‌مقدم» دبیرکل جمعیت هلال‌احمر، در نشست خبری آغاز طرح نذرآب 4 ، درباره وضعیت این استان‌ها در دوره خشکسالی گفت: «استان‌های جنوبی کشور، استان‌های پهناور و کم‌آبی هستند و دارای انسان‌های صبوری‌اند.
این مردمان خاصیت کویر است که همگی به قناعت عادت کردند. اما وظیفه ما این است کمک‌ها را به این استان‌ها سوق دهیم. در هر استان از موسسات خیریه کمک گرفته شده است؛ چراکه کل پروژه توسط داوطلبان و خیرین انجام می‌شود و هلال‌احمر وظیفه پشتیبانی دارد.»
سه دوره اجرای طرح نذرآب نشان داده که اجرای این طرح تنها به تأمین و توزیع آب آشامیدنی اختصاص ندارد و فعالیت‌های دیگری در کنار آبرسانی، انجام می‌شود؛ این طرح‌ها در سه محور سلامت و بهداشت، معیشت و خدمات عمرانی در حال اجراست.
قوسیان‌مقدم در این نشست گفت: «تحویل بسته‌های بهداشتی، اعزام تیم‌های تخصصی و پزشکی، توزیع بسته‌های مواد غذایی و ایجاد زیرساخت‌های عمرانی شامل ساخت و تجهیز تأسیسات آبی به منظور ایجاد دسترسی پایدار به آب شرب، شیرین‌سازی و قابل شرب‌کردن آب موجود در مناطق و لایروبی قنات‌ها و رودها از جمله اقدامات این طرح کشوری است.
در سه دوره گذشته که این طرح برگزار شد، در مجموع 714 تیم پزشکی به مناطق محروم اعزام شدند. ارسال و تجهیز ۱۳۶۵ تانکر آب، توزیع ۴۴۰ هزار بطری آب، توزیع ۱۵هزار و ۷۰۰ مورد اقلام دارویی و بهداشتی و توزیع ۱۳۷میلیارد ریال بسته‌های معیشتی به ۱۰۷هزار نفر، از جمله اقدامات جمعیت هلال‌احمر در سه‌سال اجرای این طرح است.»
به گفته دبیرکل جمعیت هلال‌احمر: «با توجه به اعلام عمومی این طرح در سال جدید و بهره‌مندی از سامانه‌های #۷۲۴* و بانک سامان امیداریم تا این طرح نسبت به سه‌سال گذشته وسعت خدمات بیشتری داشته باشد.»
تلاش برای تأمین آب پایدار
دبیرکل جمعیت هلال‌احمر در این نشست به سوال اختصاصی «شهروند» درباره درمان اساسی معضل خشکسالی در جنوب‌شرق کشور و درگیرکردن و مطالبه خدمات از دیگر سازمان‌ها و نهادها گفت: «جمعیت هلال‌احمر در بحران‌ها نقش مشخصی دارد.
مثلا در زمان وقوع زلزله وظیفه هلال‌احمر مشخص است. ما تکلیف‌مان نجات، امدادرسانی و اسکان اضطراری است، اما یک شهر در زلزله خراب شده و باید آباد شود که این وظیفه دیگر نهادهاست. این مثال به همه فعالیت‌های هلال‌احمر قابل تعمیم است.
تأمین آب شرب مورد نیاز مناطق مختلف کشور هم متولی مشخص دارد. ما برای این کار وزارتخانه مشخص داریم.»
با این حال مطالبه‌گری از طریق اعلام هشدار به همه مردم انجام می‌شود :«کاری که ما در این بحران می‌توانیم انجام دهیم این است که کاروان‌های مختلف را از سراسر کشور به این مناطق می‌بریم. جنبه‌های مختلف خشکسالی در این مناطق را از طریق رسانه‌ها مطرح می‌کنیم.
وقتی کاروانی از یک شهر برای کمک‌های مختلف به دیگر مناطق می‌رود، علاوه بر کمک، در ذهن مردم و مسئولان و متولیان هم طرح مسأله می‌کند. این آگاهی‌دادن و اعلام مشکلات و همچنین اعلام هشدار، نوعی مطالبه‌گری است.
این کار پیام‌هایی به افراد جامعه منتقل می‌کند که کاری انجام دهند. سازمان داوطلبان در ادامه با دستگاه‌های مختلف رایزنی می‌کند که در این طرح، مثلا در حوزه آبرسانی و تأمین آب آشامیدنی چه اقدامی می‌توانید انجام دهید؟ این وظیفه و سرخط فعالیت‌های ما نیست. اما هدفمان این بوده که افرادی که ما را می‌بینند، ترغیب به همکاری و مشارکت شوند.»
تأمین آب شرب پایدار در استان‌های درگیر خشکسالی دیگر نکته‌ای بود که دبیرکل در این نشست به آن اشاره کرد و گفت: «ما تا جای ممکن با توجه به ظرفیت محدودی که داریم، این کار را انجام می‌دهیم.
این کار هم باز به کمک خیران انجام می‌شود. برای مثال در یکی از همین روستاها که کاروان‌های نیکوکاری به آن رفته بود، خیران کاروان متوجه شده بودند که این روستا آب آشامیدنی ندارد اما قناتی آنجا هست که می‌توان آن را احیا کرد. هزینه لایروبی و احیای قنات توسط خیر پرداخت شده و مشکل آب شرب روستا با تأمین این آب پایدار حل شده است.»
نیروهای تازه‌نفس و اعتبارهایی که به دست سازمان داوطلبان هلال‌احمر می‌رسد، می‌تواند کمک زیادی به این رویه کند.
در این مراسم از پوستر طرح ملی نذرآب 4 هم رونمایی شد. همچنین اعلام خبر برگزاری جشنوراه رسانه‌ای نذرآب، از دیگر اتفاق‌های این مراسم بود.
