راضیه زرگری- تصور عموم مردم شاید این بود که موج چهارم آخرین خیز ویروس کووید-19 در ایران باشد، چراکه واکسیناسیون علیه ویروس از اسفند ماه 99 شروع شده و گروه‌های پرخطر به ترتیب واکسینه می‌شوند. با این حال انگار همان طور که سعید نمکی گفته به این زودی‌ها از این ویروس خلاص نمی‌شویم.

رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری تهران از شروع موج پنجم کرونا در ایران خبر داده است. او می‌گوید ۳۲ شهر ایران، از جمله فیروزکوه و دماوند در همسایگی تهران قرمز شده‌اند.

موج چهارم کرونا درست بعد از تعطیلات نوروز شروع شد. شلوغی‌های آخر سال و بعدش سفرهای نوروزی که مردم نباید می‌رفتند، اما رفتند، عامل اصلی خیز چهارم کرونا عنوان شد. خیز چهارم در اردیبهشت ماه به اوج رسید، به طوری که اول فروردین ۱۲ شهر در وضعیت قرمز کرونایی قرار داشتند. در عرض چند هفته تعداد آنها در یک روند پرشتاب افزایشی به ۳۰۰ شهر رسید.

با افزایش پروتکل‌ها و اعمال محدودیت‌های سخت‌تر تردد، موج چهارم هم از نیمه خرداد حالت نزولی پیدا کرد که همزمان با شروع واکسیناسیون عمومی در کشور بود. اما چرا کرونا دوباره اوج گرفت؟ واکسینه‌شدن سالمندان و بیماران خاص، مردم را در رعایت پروتکل‌ها شل کرد یا سویه هندی و آفریقایی چموش‌تر از جهش‌های پیشین بود و خیز پنجم اجتناب‌ناپذیر؟

تا حدود دو هفته پیش شهرهای قرمز به طور عمده در استان‌های جنوبی و شرقی بودند. اما در نقشه جدیدی که وزارت کشور منتشر کرده، شهرهایی در شمال، غرب و مرکز ایران نیز در وضعیت قرمز قرار گرفته‌اند.

وزارت بهداشت هم در توییتی تأیید کرد گسترش کرونا از شهرهای قرمز جنوب به مرکز کشور گسترش یافته است.

ردیابی سویه دلتا در شهرهای قرمز شاید بدترین خبر این روزها باشد. هنوز تصاویر وحشتناک هجوم کرونای جهش‌یافته در هند را به یاد داریم. این جهش جدید همان کرونای هندی است که مهم‌ترین ویژگی‌اش سرعت سرایت بیشتر است.

پیام طبرسی می‌گوید: «جنوب ایران ویروس دلتا ردیابی شده و مطمئنا در تهران و شهرهای دیگر هم وجود دارد. ویروسی که شهرها را قرمز کرده، ویروس هندی است.»

فیروزکوه و دماوند، بیخ گوش پایتخت‌نشین‌ها قرمز هستند و تهران هم نمی‌تواند وضعیت عادی داشته باشد. به گفته طبرسی در یک تا دو هفته آینده با موج جدیدی از بیماری مواجه خواهیم شد.

در حال حاضر وضعیت استان‌های جنوبی کشور از جمله هرمزگان، بوشهر و سیستان‌وبلوچستان، کرمان و یزد وخیم گزارش شده؛ با این حال مقامات محلی می‌گویند غالب مردم به ویروس آلفا (گونه انگلیسی) مبتلا شده‌اند و شمار بیماران دلتا (سویه هندی) اندک است.

در شرایط فعلی کشور علاوه بر گذر از دولت دوازدهم به دولت سیزدهم، این هفته برگزاری کنکور را در پیش داریم که علاوه بر داوطلبان کنکور، والدین هم درگیر هستند. آیا تمهیدات جدی در نظر گرفته شده تا این افراد درگیر ویروس نشوند. به علاوه همان‌طور که طبرسی اشاره می‌کند فصل تابستان، فصل ازدواج و مسافرت هم هست، اما برخلاف آنچه تصور می‌شود کرونا در حال کاهش نیست. تا واکسن نزنیم از بحران کرونا خارج نمی‌شویم.

بر اساس فرمول‌های اپیدمیولوژیک انتقال ویروس ووهان(ویروس اولیه کرونا) ۲ تا ۴ بود و ویروس دلتا (هندی) بین ۸ تا ۱۲ است و قدرت سرایت آن بسیار بیشتر از سویه‌های قبلی.

در حال حاضر ویروس هندی، ویروس غالب در کشورهایی مثل روسیه و بسیاری از کشورهای اروپایی است.

«موج پنجم کرونا هنوز شروع نشده.» مسعود مردانی عضو ستاد علمی مقابله با کرونا در گفت‌وگو با «شهروندآنلاین» با این مقدمه ادامه می‌دهد: «در حال حاضر هشدارهای اوج‌گیری دوباره ویروس داده می‌شود. اما اگر وضعیت به همین منوال پیش برود، خیر بعدی اجتناب‌ناپذیر است.»

این متخصص عفونی با اشاره به قرمزشدن بسیاری از شهرستان‌های استان‌های جنوبی و افزایش روند ابتلا در استان‌های مرکزی که به تعداد شهرهای قرمز اضافه می‌کند، عنوان می‌کرد: «متأسفانه بیشتر موارد جدید نوع دلتا یا همان ویروس هندی است که در زمان کم افراد زیادی را مبتلا می‌کند.»

مردانی هم واکسن نزدن به‌موقع و رعایت‌نکردن پروتکل‌ها را عامل اصلی اوج‌گیری دوباره کرونا عنوان می‌کند: «خیلی از مردم با گذشت بیش از یک سال، انگار کرونا را شوخی گرفته‌اند. خودتان می‌بینید که بسیاری حتی دیگر ماسک هم نمی‌زنند و به زندگی عادی قبل از همه‌گیری برگشته‌اند. میهمانی‌ها و جشن‌های عروسی بدون محدودیت و مسافرت‌های تابستانی که شروع شده، همه از عواملی است که به سرعت ویروس را پخش می‌کند.»

این عضو عملی ستاد ملی مقابله با کرونا با تأکید بر اینکه در جنوب ایران ویروس دلتا ردیابی شده، می‌گوید: «مطمئنا در تهران و شهرهای دیگر هم وجود دارد، به طوری که فیروزکوه و دماوند الان قرمز شده‌اند و این شرایط برای تهران هم بسیار نزدیک است.»

مردم شاید نسبت به ویروس‌های قبلی ایمنی نسبی پیدا کرده باشند، اما چون این نوع جدید سرعت زیادی در انتقال دارد، بنا بر اعلام ستاد ملی مقابله با کرونا رعایت پروتکل‌ها و اجتناب از هر گونه تجمع، ضروری‌تر از هر زمانی است.

نادر توکلی، معاون درمان ستاد مقابله با کرونای استان تهران عصر دوشنبه در گفت‌وگو با «شهروندآنلاین» اعلام می‌کرد که خیز پنجم کرونا در استان تهران شروع شده است: «ما همین الان از جلسه ستاد کرونا می‌آییم؛ متأسفانه اوضاع اصلا خوب نیست و شاهد افزایش موارد ابتلا و بستری‌‌‌ها هستیم و درواقع می‌توانیم بگوییم موج پنجم در تهران هم شروع شده است.»

معاون درمان ستاد مقابله با کرونای استان تهران توضیح می‌دهد: «تعداد مرگ‌ومیر هنوز بالا نرفته، اما میزان بستری‌ها بالا رفته است. به طور میانگین تقریبا 8درصد در میزان ابتلا و بستری‌ها افزایش داشته‌ایم. البته به جز فوتی‌ها.»

او توضیح می‌دهد: «مشابه  جهش‌های قبل میزان مرگ‌ومیر چند هفته بعد از شروع موج جدید شروع به افزایش می‌کند.»

توکلی در واکنش به اینکه شروع فصل تابستان و افزایش سفرها و عادی‌انگاری بخشی از مردم و شروع دورهمی‌ها و جشن‌ها چقدر در اوج‌گیری دوباره بیماری موثر بوده، عنوان می‌کند: «همه اینها تأثیرگذار است، به علاوه اینکه سویه‌های جدید ویروس موسوم به آلفا و دلتا، بسیار سریع‌تر پخش می‌شود و افراد بیشتری را مبتلا می‌کند.»

معاون درمان ستاد مقابله با کرونای استان تهران می‌گوید براساس تصمیمات آخرین جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا، باید موج جدیدی از محدودیت‌ها و تشدید نظارت‌ها صورت بگیرد تا بتوانیم این دوره را هم کنترل کنیم.

توکلی با بیان اینکه برخی از مناطق استان تهران در حال حاضر مجدد قرمز شده‌اند، تأکید می‌کند که گونه‌های جهش‌یافته ویروس عامل این افزایش موارد بوده است. تشدید پروتکل‌ها و شرایط محدودیت تنها راهکار مقابله‌ای است و نشست‌ها، تجمعات و دورهمی‌ها تا حد امکان باید محدود یا کنسل شود.

«واکسیناسیون کماکان ادامه دارد و امیدواریم شاهد سرعت بیشتر هم باشیم، اما از طرفی موفقیت در این فرآیند به مردم بستگی دارد؛ به ویژه گروه‌های پرخطر که باید برای دریافت واکسن اقدام کنند.» معاون درمان ستاد مقابله با کرونای استان تهران با این توضیحات تأکید می‌کند: «بررسی‌های ما در شهر تهران نشان داده است که در میان افراد بالای 70سال، هنوز خیلی‌ها واکسن نزده‌اند، رقمی که تعداد قابل توجهی را نشان می‌دهد.»

او معتقد است در حالی که واکسن به تعداد کافی و با تلاش و زحمت بسیار توزیع می‌شود، تأکید ما تکمیل واکسیناسیون بالای 70ساله‌‌هاست، چون بیشترین میزان مرگ‌ومیر مربوط به این گروه سنی است.

همزمان با افزایش نگران‌کننده تعداد شهرهایی که در وضعیت پرخطر کرونایی قرار می‌گیرند، روند واکسیناسیون، با وجود سرعت نه‌چندان زیاد همچنان ادامه دارد.

امیدواریم با اضافه‌شدن واکسن‌های تولید داخل به چرخه واکسیناسیون، شاهد سرعت گرفتن این فرآیند مهم باشیم. بر اساس اعلام وزارت بهداشت مجموع واکسن‌های تزریق‌شده در ایران به 5میلیون و 600هزار دوز رسیده است.

سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا بر لزوم سرعت گرفتن روند واکسیناسیون تأکید می‌کند: «باید واکسیناسیون را تسریع کنیم، چراکه این کار می‌تواند بسیار موثر باشد.»

رئیسی ابراز امیدواری کرده است با تأمین واکسن‌هایی که انجام می‌شود، روند واکسیناسیون‌ طی روزهای آینده بیشتر شود که البته بیشتر هم شده و هفته آینده قطعا اخبار بهتری در زمینه تأمین واکسن و انجام واکسیناسیون برای گروه‌های هدف خواهیم داشت.

او با این حال  از همه مردم حتی افرادی که واکسن تزریق کرده‌اند، درخواست می‌کند پروتکل‌ها را جدی بگیرند تا ایمنی کامل برای کشور حاصل شود.

به طور کلی ویروس هندی در سطح دنیا همچنان در حال تاخت‌وتاز است. حتی کشورهایی که به میزان زیادی واکسن تزریق کرده‌اند هم در امان نیستند و احتمال ابتلاشدن همچنان وجود دارد. رئیسی عنوان می‌کند: «البته نباید واکسیناسیون را بی‌تأثیر تلقی کنیم؛ قطعا واکسن در کاهش بستری و میزان مرگ‌ومیر بسیار موثر است.»