اجماع برای مبارزه با حملات سایبری در شورای امنیت

بنفشه غلامی/ درست در دومین هفته از دیدار ولادیمیر پوتین و جو بایدن که در آن دو طرف بر سر همکاری‌های سایبری برای مقابله با حملات فضای مجازی توافق کردند، شورای امنیت سازمان ملل نخستین نشست خود را برای همکاری‌های جهانی به منظور تأمین امنیت سایبری برگزار کرد و به تهدید رو به افزایش این دست حملات به کشورها و تبعات آنها پرداخت.
به گزارش خبرگزاری «فرانس پرس»، در این نشست که به صورت آنلاین برگزار شد، چشم‌ها به سوی نمایندگان امریکا و روسیه که یکدیگر را مسئول حملات سایبری علیه نهادهای خود می‌دانند، دوخته شده بود. این در حالی بود که نماینده امریکا خواهان احترام به چارچوب‌های تعیین شده درخصوص امنیت فضای سایبری بود و همتای روسیه او معتقد بود برای داشتن فضای سایبری امن‌تر نیازی به معاهدات جدید نیست. بنا بر این گزارش، لیندا توماس گرینفیلد، نماینده امریکا در سازمان ملل بدون اینکه اشاره‌ای به نام روسیه کند، سخنان خود را با این جمله شروع کرد: «خطر آشکار است و همکاری برای دفع آن ضروری است. در این راستا چارچوبی که کشورهای عضو سازمان ملل پیشتر برای تهیه و توسعه آن تلاش کرده‌اند، ستاره راهنمای مسیر پیش رو است. همه ما تا این زمان به این چارچوب متعهد بوده‌ایم، اما اکنون باید این تعهد را به صورت عملی نشان دهیم.»
به گزارش خبرگزاری «تاس»، واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه درسازمان ملل راهکار امریکا را سودمند ندانست و خواهان تهیه قوانینی جدید شد. او با تأکید بر اینکه تجربه نشان داده قوانین فعلی نتوانسته‌اند به درستی جوابگوی نیازها باشند، گفت: «متأسفانه برخی همتایان غربی ما با تفسیری نادرست از آنچه وجود دارد، قصد دارند نظرات ملی خود را در قالب اجماع جهانی ارائه دهند، اما ما با چنین اقداماتی مخالف هستیم. ما معتقدیم قالب‌های ایجاد شده در بستر مجمع عمومی سازمان ملل بهترین مکان برای بحث در مورد مسائل مربوط به امنیت سایبری است.» وی همچنین تأکید کرد: «روسیه مخالف مداخله در امور داخلی کشورها در حوزه سایبری است. ما طرفدار حاکمیت دولت‌ها در مسائل حوزه سایبری هر کشور هستیم  که معتقدیم هر کشور باید خود تصمیم بگیرد چه پارامترهایی را در کنترل فضای مجازی خود به کار گیرد.»
دراین نشست، مجید تخت روانچی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل نیز با اشاره به اینکه طی سال‌های اخیر شاهد روند نگران کننده‌ای از اتهام‌زنی‌های سیستماتیک برخی از کشور‌ها علیه کشور‌های دیگر و انتساب انجام حملات سایبری یا فعالیت‌های مشابه در فضای سایبری بوده‌ایم، دلیل این اتهام زدن  را صرفاً انگیزه‌های سیاسی دانست و گفت: «مجمع عمومی سازمان ملل باید به تلاش‌های خود برای توسعه و تدوین اصول و هنجار‌های بین‌المللی مورد نیاز فضای مجازی ادامه دهد و در این زمینه ایران آمادگی دارد در تلاش مجمع عمومی به منظور تدوین اصول و هنجار‌های مورد نیاز فضای سایبری مشارکت کند.»


نشست سه‌شنبه شب شورای امنیت درباره امنیت سایبری، به درخواست استونی که ریاست این ماه شورای امنیت  را در دست دارد، به صورت مجازی برگزار شد. این اولین بار است که شورای امنیت مسأله امنیت سایبری را به صورت رسمی برگزار می کند. تا پیش از این همه نشست‌ها دراین خصوص غیر رسمی بوده‌اند. استونی پیشتر هدف از این نشست مجازی را کمک به درک بهتر خطرات رو به افزایش حملات سایبری در جهان و تاثیر آن بر صلح جهانی اعلام کرده بود. استونی تأکید کرده بود که مسأله امنیت سایبری چیزی همانند کنترل تسلیحات نیست که بتوان برای آن معاهده ای تهیه و آن را امضا کرد، بلکه کشورها در این خصوص نیازمند ابتکار عمل‌های جدید هستند. این در حالی است که روسیه سال 2018 در ابتکار عملی، کارگروهی در سازمان ملل تشکیل داد که وظیفه آن بررسی تحولات حوزه اطلاعات و امنیت بود. فعالیت‌های این گروه سال 2021 با تصویب گزارشی در این خصوص به سرانجام رسید. در این گزارش اصول و هنجارهای عملی دولت‌ها در زمینه مسائل امنیت سایبری تهیه شده بود. با این حال برخی کشورها تمایلی به اجرای این اصول ندارند و امریکا نیز در سال‌های اخیر از هر گونه مذاکره با روسیه در این خصوص پرهیز کرده است، هر چند که در پی مذاکرات اخیر پوتین و بایدن، انتظار می‌رود، باب گفت‌وگو و مذاکره در این خصوص بین دو طرف باز شود، بویژه که در این دیدار بایدن خطوط قرمز مد نظر واشنگتن  را در این زمینه  برای مسکو مطرح کرده و هشدار داده بود، به هرگونه حمله سایبری به ۱۶ نهاد و سازمان این کشور از بخش انرژی گرفته تا بخش توزیع آب به شدت پاسخ خواهد داد. در آن دیدار پوتین نیز روسیه را از اتهاماتی که غرب متوجه مسکو می‌کند، مبرا دانسته و تأکید کرده بود، روسیه خود یکی از قربانیان بزرگ حملات سایبری است.