ژوئن سال 2020، با درز اولین گزارش کووید طولانی در جامعه پزشکی، اطبا در حالی که سعی می‌کردند با این کسالت مرموز مقابله کنند، در مسیر شناخت روند غیرمعمول آن حرکت کردند.

در حالی که موارد حاد کووید-19 –به‌ویژه موارد بستری در بیمارستان- بیشتر مَرد و بالای 50 سال بودند، مبتلایان به کووید طولانی‌مدت، نسبتا جوان و بیشتر زن بودند.

گزارش‌های اولیه کووید طولانی در بیمارستانی در پاریس بین ماه می و جولای سال 2020 نشان داد میانگین سنی مبتلایان حدود 40 سال است و زنان متأثر از کووید طولانی‌مدت با نسبت چهار به یک، بیش از مردان هستند.

طی 12 ماه گذشته، توزیع نامتوازن جنسیتی مشابه در سراسر جهان آشکار شده است. از بیماران کووید طولانی که در بیمارستان‌های بنگلادش و روسیه تحت نظر قرار دارند تا مطالعه گسترده Phosp Covid  در انگلستان برای ارزیابی تأثیر کووید طولانی‌مدت تا یادداشت‌های پزشکی کلینیک‌های مراقبت‌های ویژه بعد از کووید در سراسر ایالات متحده و انگلیس، تصویری از زنان جوان تا میانسال که به‌طور نامتناسبی آسیب‌پذیرند، پیوسته آشکار است.

دکتر سارا جولی، مدیر کلینیک UCHealth که مراقبت‌های بعد از کووید در آرورا، کلرادو، در آن انجام می‌شود، گفت حدود 60درصد از بیماران او زن بوده‌اند. در سوئد، دکتر پتر برودین، ​​محقق موسسه کارولینسکا، که هدایت بخش کووید طولانی کنسرسیوم جهانی Covid Human Genetic Effort را بر عهده دارد، گفت که ممکن است نسبت کلی بیماران مبتلا به کووید طولانی‌مدت، حتی بالغ بر 70 تا 80درصد باشد!

دکتر ملیسا هایتمن که کلینیک مراقبت‌های پس از کووید UCLH را در شمال لندن اداره می‌کند، می‌گوید: «این الگو در علایم پس از بیماری‌های دیگر هم دیده شده است. حدود 66درصد بیماران ما زن بودند. بسیاری از آنان در مشاغل تمام‌وقت مشغول به کار بودند، فرزندان خردسال دارند و اکنون بیش از یک‌چهارم‌شان کاملا قادر به کار نیستند، زیرا حال‌شان بسیار نامساعد است. این از نظر اقتصادی، کمی فاجعه است!»

همان‌طور که هایتمن گفت، این روند جدیدی در مورد بیماری‌های عفونی نیست، بلکه روندی است که در طول تاریخ نادیده گرفته شده است. مشخص شده است که زنان تا چهار برابر بیشتر در معرض ME/CFS (آنسفالومیلیت میالژیک یا سندرم خستگی مزمن) هستند، بیماری‌ای که در بیشتر موارد منشأ عفونی دارد، همچنین مطالعات نشان داده است احتمال ابتلای زنان به بیماری مزمن لایم (بیماری پوستی) به‌طور چشمگیری بیشتر است.

اما با وجود این، تلاش نسبتا کمی برای بررسی علت دقیق این موضوع انجام شده است. در عوض، از آنجا که این بیماری‌ها عمدتا زنان را متأثر می‌کند، بیشتر آنها به‌دلیل منشأ روانی رها شده‌اند!

جولی نوسبام، استادیار دانشگاه نیویورک می‌گوید: «به‌طور کلی، آنقدر پول برای تحقیق و توجه به بیماری‌هایی که بیشتر زنان را متأثر می‌کند، وجود ندارد. فکر می‌کنم تعصبات خاصی وجود دارد که وقتی زنان با بدن‌درد زیاد مواجه می‌شوند، اغلب به جای منشأ پزشکی، عامل آن عاطفی یا شخصیتی در نظر گرفته می‌شود.»

گزارش‌هایی وجود دارد حاکی از شکایت زنان مبتلا به کووید-19 که علایم ماندگار آنان نادیده گرفته شده یا به اضطراب نسبت داده شده است.

دکتر جانت اسکات، متخصص بیماری‌های عفونی در دانشگاه گلاسگو، می‌گوید هنوز طرز تفکری در جامعه دانشگاهی وجود دارد که نامتوازنی جنسیتی کووید طولانی ممکن است ساختگی باشد. اما اسکات و سایر دانشمندان در سراسر جهان در تلاشند تا درباره عوامل مختلفی که زنان را مستعد ابتلا به کووید طولانی‌مدت می‌کند، کاوش کنند. دستاوردهای آنان ممکن است در افکندن نور بر زوایای تاریک این بیماری اسرارآمیز به‌طور کلی، همچنین سایر بیماری‌های عفونی، حیاتی باشد.

پروفسور آکیکو ایوازاکی، ایمونولوژیست در دانشکده پزشکی ییل در ایالت ​​کنتیکت آمریکا، بیشتر سال گذشته را صرف تلاش برای تفکیک و شناخت تفاوت‌ها بین نحوه واکنش زنان و مردان به ویروس Sars-CoV-2 کرده است. یکی از یافته‌های اولیه او این بود که سلول‌های T-گروهی از سلول‌های مهم برای سیستم ایمنی بدن که سلول‌های آلوده به ویروس را جست‌وجو می‌کنند و از بین می‌برند- در زنان در مقایسه با مردان در مراحل اولیه بیماری بسیار فعال‌ترند. تصور می‌شود یکی از عوامل این امر ژنتیکی است.

زنان دو نسخه از کروموزوم X دارند و بسیاری از ژن‌هایی که برای قسمت‌های مختلف سیستم ایمنی کدگذاری می‌شوند، در آن کروموزوم قرار دارند، به این معنی که واکنش‌های مختلف ایمنی در زنان با شدت بیشتری بروز می‌کند.

اما این موضوع همچنین با نظریه‌ای به نام «کمبودپوشی و جبران بارداری» مرتبط است که نشان می‌دهد زنان در سن باروری واکنش‌های ایمنی بیشتری نسبت به وجود عوامل بیماری‌زا نشان می‌دهند، زیرا سیستم ایمنی بدن آنان برای نیاز شدید به محافظت در دوران بارداری تکامل یافته است.

تصور می‌شود این پاسخ ایمنی قوی یکی از دلایلی است که باعث می‌شود زنان در مرحله حاد بیماری کمتر از کووید-19 بمیرند. یکی از تئوری‌های اصلی کووید طولانی این است که اجزای ویروس قادر به ماندن در قسمت‌هایی در بدن، معروف به مخازن، برای ماه‌هاست. ایوازاکی می‌گوید بقایای Sars-CoV-2 تقریبا در همه بافت‌ها از مغز تا کلیه کشف شده است.

از آنجا که زنان به‌شدت در برابر ویروس واکنش نشان می‌دهند، برخی از دانشمندان فکر می‌کنند که این مخازن ویروسی به احتمال زیاد باعث تحریک امواج التهاب مزمن در بدن می‌شوند که منجر به علایم درد، خستگی و «مه مغزی» (مه مغزی «brain fog» روی بسیاری از فرآیندهای ذهنی همچون حافظه و تمرکز اثر می‌گذارد) می‌شود که بسیاری از افراد مبتلا به کووید طولانی آن را تجربه می‌کنند.

شواهدی برای حمایت از این ایده در مطالعات بیماری مزمن لایم یافت شده است. باکتری بورلیا بورگدورفری (Borrelia burgdorferi) که باعث بیماری لایم می‌شود، همچنین می‌تواند به بافت‌ها و اعصاب راه یابد و در بدن پنهان و منجر به علایم مزمن شود.

تحقیقات نشان داده است که زنان واکنش شدیدتری به وجود بورلیا بورگدورفری نشان می‌دهند و باعث تولید سیتوکین‌های التهابی –پروتیین‌هایی کوچک- بسیار بیشتر از مردان می‌شوند. (ترشح مزمن و بیش از حد سیتوکین‌های التهابی منجر به التهاب می‌شود که با بروز برخی بیماری‌ها نظیر تصلب شرایین و سرطان مرتبط است.)

دکتر رافائل استریکر، محقق بیماری لایم، مستقر در سانفرانسیسکو می‌گوید شواهد بسیاری وجود دارد حاکی از اینکه زنان بیشتر از مردان به این نوع بیماری ماندگار اما با درجه پایین، واکنش نشان می‌دهند، بنابراین به احتمال زیاد دچار التهاب مزمن می‌شوند.

بسیاری از دانشمندان که درباره کووید طولانی مطالعه می‌کنند، بر این باورند که در برخی موارد، این ویروس ممکن است منجر به بیماری خود ایمنی شود که باعث می‌شود عناصر سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی‌های خودهدایت‌شده‌ای تولید کنند که با‌ عنوان اتوآنتی‌بادی‌ها شناخته می‌شوند و به اندام‌های بدن حمله می‌کنند. (بیماری خودایمنی هنگامی رخ می‌دهد که دستگاه ایمنی بدن به اشتباه حمله به خود بدن را آغاز می‌کند.)

از دسامبر سال گذشته، ایوازاکی و دیگران مطالعاتی منتشر کرده‌اند که بیش از 100 اتوآنتی‌بادی مختلف را در بیماران کووید-19 شناسایی کرده‌اند که علیه طیف وسیعی از بافت‌ها از عروق خونی تا مغز هدایت می‌شود.

در حالی که سطح برخی از این اتوآنتی‌بادی‌ها به‌طور طبیعی با گذشت زمان فروکش کرد، برخی دیگر ماندگار شد. ایوازاکی معتقد است اگر این اتو آنتی‌بادی‌ها طی ماه‌های طولانی در خون بیماران کووید طولانی باقی بمانند، باعث ایجاد بسیاری از علایم رایج، از اختلال عملکرد شناختی تا لخته و اختلال دیس اتونومی (اختلال سیستم عصبی خودکار) می‌شود؛ بیماری‌ای که مبتلایان آن هنگام اقدام به هر نوع فعالیتی، افزایش ناخوشایند و سریع ضربان قلب را تجربه می‌کنند.

از مدت‌ها قبل ویروس‌ها با هجوم بیماری‌های خود ایمنی از دیابت نوع 1 تا آرتریت روماتویید در ارتباط بوده است و همه این بیماری‌ها در زنان شیوع بیشتری دارد. بررسی‌ها نشان داد زنان 78درصد موارد بیماری‌های خود ایمنی را در ایالات متحده به خود اختصاص داده‌اند.

جولی نوسبام از دانشگاه نیویورک گفت بیماری‌های ویروسی سیستم ایمنی بدن را وادار به پاسخ می‌کند و برای بسیاری از زنان، به ویژه اگر از نظر ژنتیکی مستعد باشند، این پاسخ ایمنی ممکن است آن‌قدر قوی باشد که به سیستم ایمنی خارج از کنترل و بی‌نظمی وارد شوید که حتی بعد از پاک شدن ویروس، تمام نمی‌شود.

به دلایلی، زنان مستعد ابتلا به مشکلات خود ایمنی هستند، از سوییچ مولکولی به نام  VGLL3 گرفته، که در زنان بسیار بالاتر از مردان است و می‌تواند سیستم ایمنی بدن را بیش از حد تحریک کند، تا هورمون استروژن، که التهاب را افزایش می‌دهد.

از طرف دیگر، مردان به‌دلیل داشتن مقادیر بالاتر تستوسترون، که سلول‌های تولیدکننده اتو آنتی‌بادی به نام سلول B را سرکوب می‌کند، در برابر مشکلات مربوط به خود ایمنی بیشتر محافظت می‌شوند. ایوازاکی معتقد است این گرایش ممکن است عامل اصلی نامتناسبی جنسیتی کووید طولانی باشد.

برخی از دانشمندان قبلا کووید طولانی را به‌عنوان بیماری خود ایمنی مرتبط با استروژن توصیف کرده‌اند و خواستار تحقیقات بیشتری برای شناسایی درمان‌های کووید طولانی فردی و خاص جنسیت هستند.

اگر اتو آنتی‌بادی‌ها مدام در زنان مبتلا به کووید طولانی در سطوح بالا یافت می‌شود، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، مانند استروییدها ممکن است روشی برای درمان باشد.

بسیاری امیدوارند داده‌های نامتناسب جنسیتی کووید طولانی به ارایه بینش بهتری درباره درمان سایر بیماری‌ها که به‌ویژه در زنان شیوع دارد، مانند ME/CFS (آنسفالومیلیت میالژیک یا سندرم خستگی مزمن) و حتی برخی بیماری‌های خود ایمنی کمک کند.

نوسبام می‌گوید: «بسیاری از علایم کووید طولانی شبیه سندرم خستگی مزمن، فیبرومیالژیا (اختلالی که ممکن است با درد در نقاط مشخص، سختی مفاصل در زمان حرکت، احساس خستگی، اختلال‌ خواب، افسردگی و اضطراب همراه باشد) و برخی دیگر از این موارد مزمن است که همه ابعاد آن برای ما شناخته‌شده نیست. فکر می‌کنم توجهی که اکنون به کووید طولانی می‌شود، بتواند به ارایه بینشی در مورد آنها کمک کند، که مزیتی محسوب می‌شود.»

منبع: گاردین

اینجا کلیک کنید.