روزنامه جوان
1400/04/24
فروپاشی لبنان به نفع کیست!
تحولات سریع و پیچیده لبنان و تعمیق بحران حاکم بر این کشور بازی بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی را به نقطه بدون بازگشت نزدیک کرده است. همه می‌دانند برداشتن هر حرکت اشتباه از سوی هر کدام از کنشگران می‌تواند تبعات مهم و زیانباری برای لبنان و منطقه در بر داشته باشد. رژیم صهیونیستی ضمن ابراز نگرانی از فروپاشی لبنان، این وضعیت را به نفع حزب‌الله و جمهوری اسلامی ایران ارزیابی کرده و از امریکا خواسته است مانع این اتفاق شود.بحران مالی لبنان همزمان با شروع جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱، صادرات لبنان را تحت‌الشعاع این جنگ قرار داد. علاوه بر این حدود یک میلیون پناهجوی سوری وارد خاک لبنان شدند که در افزایش هزینه‌های دولت تأثیر بسزایی داشته است. بحران فعلی همان زمانی کلید خورد که نخست‌وزیر لبنان، سعد حریری، در سفر به ریاض برای مدتی ناپدید شد و سپس با حضور در تلویزیون داخلی عربستان سعودی، از سمت خود استعفا داد. این امر موجب خروج سرمایه بسیاری از ثروتمندان لبنانی از این کشور شد. متعاقب آن بحران نقدینگی لبنان از سال ۲۰۱۹ آغاز شد و تاکنون ارزش پول این کشور در مقابل دلار به یک دهم ارزش قبلی رسیده است. افزایش هزینه‌های دولت، کسری بودجه و نبود تناسب بین درآمد‌ها و هزینه‌ها موجب گسترش بحران شده است؛ بنابراین مجموعه این عوامل موجب کاهش سپرده‌های بانکی، افزایش نرخ بهره، افزایش بدهی‌های بانکی شرکت‌های خصوصی و کاهش GDP لبنان به ۲۵/۰ درصد شد. طبق گفته بانک جهانی، بحران اقتصادی کنونی لبنان، حاد‌ترین بحران شکل گرفته در دنیا از سال ۱۸۵۰ میلادی است. در این فضای شکننده اقتصادی، تلاش‌های دولت برای کاهش کسری بودجه، موجب افزایش فشار اقتصادی به شهروندان لبنانی میشود. در همین راستا افزایش مالیات‌ها در سال ۲۰۱۹ موجب شکل‌گیری تظاهرات گسترده‌ای در بسیاری از شهر‌ها شد. در حال حاضر اعتماد عمومی به مدیریت امور توسط دولت به شدت کاهش یافته است.
آنچه مشخص است علل اصلی تأثیرگذار بر بحران اقتصادی کنونی لبنان در کنار ناکارآمدی‌های داخلی، عوامل سیاسی است. بی‌ثباتی سیاسی ایجاد شده پس از استعفای حریری در سفر به عربستان، با تشکیل دولت حسان دیاب در حال التیام بود که انفجار بندر بیروت در سال ۲۰۲۰ منجر به ایجاد بحران جدید و استعفای دولت تازه شکل گرفته این کشور شد. دخالت مستقیم یا غیرمستقیم رژیم صهیونیستی در این حادثه منجر به افزایش بی‌ثباتی و بحران در جهت منافع این رژیم شد. این رژیم نامشروع تلاش کرد با انحراف افکار عمومی به سمت حزب‌الله لبنان، این گروه را مسئول انفجار معرفی کند. فرانسه نیز در سال‌های اخیر و به خصوص پس از حادثه بندر بیروت تلاش کرده نقش و نفوذ خود را در این کشور بیش از پیش افزایش دهد. امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه پس از حادثه در بازدید از بیروت از ابتکار عمل پاریس برای خروج لبنان از بحران صحبت کرد. اما با گذشت یک سال از آن حادثه شرایط این کشور نه تنها بهبود نیافته بلکه وخیم‌تر نیز شده است. در این شرایط وخیم، فرانسه ارسال کمک‌های بین‌المللی به لبنان را نیز مشروط به تشکیل دولت جدید با ساختار‌های اصلاح شده دانسته است.
رهبران سیاسی لبنان در تشکیل کابینه جدید دارای چند دستگی بسیاری هستند. ساختار سیاسی لبنان پس از پیمان طائف در سال ۱۹۹۰، به گونه‌ای چیده شده که قدرت میان مذاهب مختلف این کشور تقسیم شده است. وابستگی‌های مذهبی احزاب به قدرت‌های خارجی یکی از دلایل عدم توافق برسر شکل‌گیری دولت جدید است. در نتیجه لبنان مدت‌های طولانی است که به صحنه بازی بسیاری از قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تبدیل شده است. در همین راستا سفرای فرانسه و امریکا در بیروت، پنج شنبه گذشته در سفر به ریاض با مقامات عربستانی دیدار و روز جمعه در بیانیه خود بر لزوم شکل‌گیری دولت جدید حامی اصلاحات اساسی در لبنان تأکید کردند؛ بنابراین حل بحران سیاسی، اقتصادی کنونی لبنان نیاز به تغییر صحنه بازی قدرت‌های با نفوذ در این کشور دارد. سه کشور امریکا، فرانسه و عربستان در راستای پروژه کاهش نفوذ منطقه‌ای ایران، در لوای اصلاحات اساسی در لبنان، به دنبال محدود نمودن نقش حزب‌الله در قدرت سیاسی و نظامی این کشور هستند. تحریم مقامات لبنانی توسط فرانسه و تهدید اتحادیه اروپا به تحریم مشابه و همچنین مشروط کردن ارسال کمک‌های مالی و غذایی بین‌المللی به تشکیل دولت جدید با رویکرد اصلاحی در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و نظامی در همین راستا ارزیابی میشود.
در نتیجه می‌توان گفت این بازیگران تا حصول منافع سیاسی خود از شکل‌گیری دولت جدید در این کشور حتی در صورت بغرنج‌تر شدن شرایط نیز خودداری خواهند کرد. واضح و مبرهن است که ساختار مردمی، قومی و مذهبی لبنان به گونه‌ای است که دخالت منفی قدرت‌های خارجی نه تنها به حل بحران کمکی نخواهد کرد بلکه موجب پیچیده‌تر شدن شرایط نیز خواهد شد. قدرت‌های دارای نفوذ در لبنان به جای تحمیل خواسته‌ها و تأمین منافع خود باید به رهبران این کشور در برون‌رفت از این بحران کمک کنند، تا بار دیگر ملت لبنان بتواند از این بحران به سلامت عبور کند.
سایر اخبار این روزنامه
نام این مردم را نمی‌شود بی وضو آورد
انگاره‌های فسادزایی که شورا‌های شهر پنجم بافتند
موریانه‌ها از جان هلال احمر چه می‌خواهند؟!
هزار وعده واکسنی یکی دوتا وفا کرد!
جایگاه سوم اختراع ایرانی از بین ۸۰۰ اختراع در سوئیس
فروپاشی لبنان به نفع کیست!
امریکا برای دسترسی ایران به دارایی‌هایش معافیت ۹۰ روزه صادر کرد
خشم امریکایی‌ها از عواقب «خروج عجولانه» از افغانستان
جشنواره فیلم کوتاه دانش آموزی بستری برای آرمانخواهی است
بازی مدیریت والیبال در زمین حاشیه
دولت متصدی خوبی برای اقتصاد نیست
غرق کانادا و کلیسا در خون کودکان
