خشم امریکایی‌ها از عواقب «خروج عجولانه» از افغانستان

صدا‌های مخالفان در امریکا با خروج نیرو‌های این کشور از افغانستان همچنان بلند است. نه تنها رهبر اقلیت جمهوریخواه سنا و شماری از دموکرات‌ها تصمیم بایدن را به باد انتقاد گرفته‌اند، بلکه کار به جایی رسیده که رئیس‌جمهور اسبق که نام وی با جنگ افغانستان گره خورده، نیز با داعیه دفاع از حقوق بشر به جرگه منتقدان پیوسته است. جورج بوش پسر که در پدید آمدن باتلاق‌های مرگبار برای نیرو‌های کشورش در جریان جنگ‌های افغانستان و عراق نقش مستقیم داشت، در مصاحبه با دویچه‌وله به شدت از خروج نیرو‌های امریکایی از افغانستان انتقاد کرده است. بوش اگرچه از این فرصت برای دفاع از به راه انداختن جنگ در افغانستان استفاده کرده، اما در عین حال، خروج نیرو‌ها را زمینه‌ساز آسیب رسیدن به زنان افغان دانسته است. رئیس‌جمهور پیشین امریکا که خود متهم به ارتکاب جنایات جنگی است، در این مورد با اشاره به گروه طالبان گفت: «ناراحت‌کننده است، اما متأسفانه آن‌ها (زنان و دختران) در برابر افراد بی‌رحمی تنها گذاشته می‌شوند که آن‌ها را سلاخی می‌کنند، این قلب مرا می‌شکند.»‌بوش با ابراز ناراحتی تأکید کرده است که عواقب این جنگ به طرزی غیرقابل باور بد خواهد بود.
بایدن از پاسخ فرار می‌کند
وزارت دفاع امریکا روز سه شنبه از تلاش برای مذاکره با کشور‌های همجوار افغانستان درباره امکان استفاده از حریم هوایی این کشور‌ها خبر داد. پنتاگون این اقدام را با توسل به مبارزه با تروریسم توجیه کرده است. میچ مک‌کانل، رهبر اقلیت جمهوریخواه و از هم‌حزبی‌های بوش نیز با وی هم‌عقیده است. او که پیش از این هم از خروج نظامیان کشورش از افغانستان انتقاد کرده بود، در سنا گفت: «عجله بی‌ملاحظه ما برای خروج از افغانستان به یک شرمساری و خجالت جهانی تبدیل می‌شود. جو بایدن با این تصمیم حقیقت آشکار در مقابل چشمان همگان را نادیده می‌گیرد. افغانستان در حال تجزیه و فروپاشی است.»
نگرانی از تسلط کامل طالبان بر افغانستان


مک‌کانل با پرداختن به پیشروی‌های طالبان در افغانستان آن‌هم در شرایطی که برنامه خاصی برای حفاظت از متحدان افغان وجود ندارد، گفت: «این بحران انسانی احتمالاً تاریخی خواهد بود. بایدن و تیمش ناامیدانه برای اجتناب از پاسخ دادن به سؤالات سخت درباره افغانستان تلاش می‌کنند. اما مردم امریکا سزاوار پاسخ هستند.» رهبر اقلیت سنا از کمیته‌های مربوطه سنا خواست بر مواردی از جمله آینده جمع‌آوری اطلاعات امریکا و حضور روسیه و چین در منطقه نظارت داشته باشند.
ادامه تصرفات طالبان نگرانی برخی دموکرات‌ها را نیز درباره برنامه‌های دولت بایدن برای حفاظت از متحدان افغان از جمله مترجمان به دنبال داشته است. پاتریک لهی، سناتور دموکرات از ایالت ورمونت در این مورد گفت: «ما قرار است شاهد تصاویری از به صف شدن متحدان افغان در مقابل یک دیوار و تیرباران شدن‌شان باشیم و این اصلاً اغراق نیست.»‌در پس همه این، اما و اگرها، یک نکته و آن‌هم نگرانی از سقوط دولت مشهود است. مایکل اوهانلون، یکی از تحلیلگران مؤسسه بروکینگز اگرچه به صورت قطعی سقوط دولت طی ماه‌های آتی را تأیید نکرده است، اما می‌گوید: «فکر می‌کنم که احتمال به وجود آمدن نوعی بن‌بست، از تسلط کامل طالبان بیشتر است.»
چراغ‌سبز لندن به همکاری با طالبان
با این‌همه به نظر می‌رسد که لندن خود را برای هر سناریویی، حتی روی کار آمدن طالبان آماده کرده است. بن والاس، وزیر دفاع انگلیس در مصاحبه‌ای با روزنامه دیلی‌تلگراف با اذعان به اینکه چشم‌انداز همکاری با طالبان جنجالی خواهد بود، گفت: «هر دولتی که باشد، به شرط رعایت هنجار‌های بین‌المللی مشخص، لندن با آن تعامل خواهد کرد.»‌والاس این را هم گفت که اگر آن‌ها به گونه‌ای رفتار کنند که حقیقتاً نقض حقوق بشر باشد، کشورش در هر رابطه‌ای بازنگری خواهد کرد. وزیر دفاع انگلیس همچنین از طالبان و اشرف غنی رئیس‌جمهور افغانستان خواست برای برقراری صلح در این کشور بعد از چند دهه درگیری همکاری کنند.
با زمینه‌سازی طالبان برای دست برتر در مذاکرات، روسیه نگرانی چندانی از احتمال حضور طالبان در قدرت ندارد. ضمیر کابلوف، نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان در مصاحبه با خبرگزاری «آناتولی» ترکیه گفت که کشورش اگرچه از تشدید فزاینده خصومت‌ها در افغانستان نگران است، اما اعتقاد ندارد که طالبان سعی دارد قدرت را در این کشور به دست بگیرد. کابلوف مواضع مسکو را اینطور تشریح کرد: «هدف طالبان تقویت موقعیت خود پیش از آغاز مذاکرات صلح است. طالبان از عواقب منفی سناریوی با زور روی کار آمدن آگاه است و به اجرای آن علاقه‌مند نیست. آن‌ها قصد خود را برای دستیابی به مصالحه از طریق مذاکرات از جمله در تماس با ما اعلام می‌کنند.»
تلاش ترکیه برای ماندن
در شرایطی که طالبان مواضع سختی برای مذاکره با طرف‌های افغانستانی دارد، قرار است روز جمعه دو طرف در دوحه با هم دیدار کنند. در نشست آتی مقامات افغانستان، حامد کرزی، رئیس‌جمهور پیشین و عبدالله عبدالله، رئیس شورای مصالحه افغانستان حضور دارند و تلاش خواهد شد روی راهکاری به منظور برون‌رفت از بحران کنونی اتفاق‌نظر حاصل شود. یکی از مواردی که طالبان به سختی در برابر آن موضع گرفته است، به نقش ترکیه ارتباط دارد. آنکارا پیشنهاد داده که بعد از خروج نظامیان امریکایی و ناتو از افغانستان، مدیریت و حفاظت از فرودگاه بین‌المللی کابل را به شرط حمایت‌های مالی، سیاسی و لجستیک متحدانش مخصوصاً واشنگتن، برعهده بگیرد، اما طالبان حتی درباره حفظ نیرو‌های ترکیه در افغانستان برای مدیریت و حفاظت فرودگاه بین‌المللی کابل هشدار داده است و روز سه شنبه اعلام کرد: «ماندن نیرو‌های ترکیه در افغانستان، گامی تحریک آمیز و ادامه اشغالگری خارجی است. حضور نیرو‌های خارجی در افغانستان به هر نام و بهانه‌ای، اقدامی است که با آن مقابله خواهیم کرد.» حمدالله محب، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور افغانستان نیز گفت کشورش و ترکیه برای تأمین امنیت فرودگاه کابل پس از خروج نیرو‌های خارجی، در حال مذاکره هستند.