برنامه‌سازی دشوار برای نسل آنلاین دهه هشتادی

سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین:در گرماگرم روز‌های منتهی به سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری، شبکه امید سیما اقدام به پخش یک سریال با نام عجیب «آخرین سامورایی» کرد. سریالی که به دنبال آموزش مشارکت سیاسی در نوجوانان بود و البته این تشویق در زیر یک داستان با رگه‌های طنز شکل می‌گرفت. اکنون که بازار تولید محصولات فرهنگی و نمایشی برای متولدین دهه ۸۰ گرم و بعضی از تولیدات با حاشیه همراه شده، «جوان» در گفتگو با سیدمحمدحسین حسینی، نویسنده و کارگردان سریال «آخرین سامورایی» از کم و کیف آن مجموعه و همچنین الزاماتی که برنامه‌سازی برای دهه هشتادی‌ها که نسل نوجوان و جوان را شکل می‌دهند، پرسیده است.
«آخرین سامورایی» می‌خواست چه چیزی را به نوجوانان دهه هشتادی یاد بدهد؟
هدف ما گروه سنی رأی اولی ها بود که قرار بود اولین رأی خودشان را به صندوق‌ها بیندازند. اینکه چطور یک نوجوان نسبت به کاندیدا‌های محترم ریاست جمهوری شناخت پیدا کند و از میان گزینه‌های موجود اصلح‌ترین را برگزیند. هدف سریال از دیدگاه من این بود که هر چقدر بتوانیم نفس برگزاری انتخابات و چگونگی مشارکت مدنی به خصوص در قشر نوجوان را تبیین و شفاف‌سازی کنیم. این شفاف‌سازی هم برای بچه‌های رأی اولی بود و هم برای خانواده‌هایشان، پدر و مادر یا برادر و خواهر‌هایی که در رده‌های سنی بالاتر بودند و چندین حضور در انتخابات را تجربه کرده‌اند. چرا بیان طنز را انتخاب کردید؟
زبان طنز به این خاطر بود که بتوانیم راحت‌تر حرف‌هایمان را بزنیم. کسانی که «آخرین سامورایی» را دنبال کرده‌اند، می‌توانند تصدیق کنند که در این مجموعه صحبت‌هایی به میان آمد که شنیدن آن در صداوسیما کم‌سابقه‌بود. آیا نسل دهه ۸۰ که مخاطب سریال شما بود، مانند نسل‌های قبل‌تر از خودش به مشارکت سیاسی علاقه دارد؟


راجع به اینکه چقدر مشارکت دهه هشتادی‌ها با مشارکت نسل‌های قبلی‌شان فاصله دارد، باید بگویم این نسل قدرت تحلیل و قدرت فهم رسانه‌ای بسیار بالایی دارد. ما به عنوان فیلمساز یا هنرمند یا اهل رسانه باید تلاشمان را خیلی بیشتر کنیم تا بتوانیم هم نسلان خودمان و هم نسل‌های جدید، یعنی دهه ۸۰ را که نسل به شدت عجیب و غریب و کمی هم ترسناک هستند به سمت درست سوق دهیم. این کار به نظر من مستلزم یک نیروی عظیم است که بتواند رفتار‌ها و سلیقه بچه‌های دهه ۸۰ را زیر نظر بگیرد. اشاره کردید که نسل دهه ۸۰، رسانه را می‌شناسد، این یعنی چی؟
نسل دهه ۸۰ نسلی پر از ایده و کنجکاوی است، پر از سؤال است و باید برای پاسخ به سؤالات این نسل با زبان رسانه صحبت کرد، چون دهه هشتادی‌ها از زمانی که چشم باز کرده‌اند با رسانه و محصولات رسانه‌ای سروکار داشته‌اند و با آن خو گرفته‌اند. ما باید بتوانیم در بین این همه امواج و سلایق رسانه‌ای مسیر درست را به آن‌ها نشان دهیم و برای پرسش‌های بی‌شمارشان جواب‌هایی از همان جنس پیدا کنیم. اسم اولیه این سریال «بازی تاج و تخت» بود و بعد به «آخرین سامورایی» تغییر نام داد. چرا نام یک سریال و فیلم مشهور خارجی را برای کار انتخاب کردید، آیا به دنبال تصویر‌سازی یا معادل‌سازی بودید؟
اسم‌های اولیه مجموعه «بازی تاج و تخت» و «از‌گور برگشته» بود. ما می‌خواستیم کمی شبیه به فضای فیلم‌های خیلی خاص برویم، بازی تاج و تخت در مورد سیاست و قدرت‌طلبی بود و خیلی به فضای کاری ما نزدیک بود. حالا اسم‌های دیگری مثل «از گور برگشته» هم می‌توانست فضای قهرمان‌گونه‌ای به سریال بدهد. فضای سریال و آخرین سامورایی هم برای این بود که یک نفر می‌تواند یک ملتی را نجات بدهد! اسم‌ها خیلی هالیوودی و کپی نبود؟
فضای ذهنی ما نسبت به انتخاب این اسم‌ها این بود که بتوانیم به واسطه اسم‌های گل‌درشت و اسم‌هایی که خیلی به چشم دیده می‌شود، بچه‌ها را پای تلویزیون بنشانیم و این شفاف‌سازی و آگاهی را در سال‌های آینده با دیدن این سریال به بقیه هم انتقال بدهیم. نظرمان این بود که بتوانیم خیلی متمایزتر از اسم‌هایی که امروزه انتخاب می‌شوند برای فیلم و سریال‌ها انتخاب کنیم و یکی از دلایل هم این بود که دوست داشتیم به واسطه اسم‌های گل‌درشت و اسم‌هایی که پای خیلی از آثار بزرگ جهان را پیش می‌کشد، بتوانیم فضا را هم طنزگونه نشان بدهیم و هم اینکه بتوانیم خیلی اتفاقات بهتری را متناسب با نام سریال در آن رقم بزنیم. به جز آقای درخشان که سابقه کار طنز سیاسی را دارد از بازیگر شناخته شده‌ای در کار استفاده نشده، علت آن چیست؟
به جز آقای درخشان ما می‌توانستیم از دوستان دیگری هم برای بازی استفاده کنیم، اما نظر من، تهیه‌کننده و مدیر شبکه این بود که از بازیگر چهره استفاده نکنیم و از بازیگران توانایی که در تئاتر ایفای نقش می‌کنند، استفاده شود. بازیگر‌های تئاتری که ما انتخاب کردیم به نظرم بازیگران درجه یکی بودند و از پس نقش‌های سریال برآمدند. این سریالی است برای نوجوانان و حتی رده‌های سنی بالاتر تا بتوانیم حرف‌هایمان را برای مردم تلطیف کرده و با زبان نرم و آسوده‌خاطرتر آن را از رسانه ملی پخش کنیم. کار سختی است! شما می‌دانید که فضای تلویزیون چقدر فضای هوشمندانه‌ای است، فضایی که فراز و نشیب دارد. کار کردن در تلویزیون یکی از افتخارات بزرگی بود که برای من اتفاق افتاد. با اینکه سریال موضوع به شدت سیاسی داشت برای من افتخار بود و همه بازیگرانی که در این کار بودند نیز خیلی راضی بودند. کار جدیدی برای گروه سنی نوجوان در دست تولید دارید؟
به دلیل اتفاقاتی که در سال‌های اخیر برایم رخ داده، اکثر کار‌هایی که انجام می‌دهم برای کودک و نوجوان است. اتفاقاً خیلی لذت می‌برم از این کار و دوست دارم که آن را ادامه دهم، چون کار برای کودک و نوجوان و جوانان واقعاً کار سخت، ریزبینانه و هوشمندانه‌ای است. در حال حاضر کاری برای طیف کودک و نوجوان ندارم و درگیر چند کار دیگر در حیطه نویسندگی و کارگردانی هستم.