پلتفرم های ایرانی قابلیت فعالیت در جهان را دارند

سوسن صادقی
خبرنگار
پلتفرم‌های آنلاین زیادی در کشور فعالیت می‌کنند که به‌گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات قابلیت فعالیت در منطقه را دارند، ولی چه پلتفرم‌هایی در کشورمان قابلیت منطقه‌ای شدن دارند. چه موانعی موجب شده تاکنون پلتفرم‌های ما نتوانند در منطقه فعالیت کنند. کارشناسان حوزه استارتاپ در این باره به «ایران» می‌گویند.
یک دورنمای خوب


رضا الفت نسب عضو اتحادیه کسب و کارهای مجازی معتقد است که پلتفرم‌های آنلاین کشور نه تنها قابلیت فعالیت در منطقه را دارند چه بسا امروز برخی از پلتفرم‌ها در نوع خود جزو بزرگ‌ترین پلتفرم‌ها در خاورمیانه محسوب می‌شوند.
الفت نسب گفت: نیروی انسانی یکی از مهم‌ترین آیتم‌ها در حوزه فناوری اطلاعات در کشور است و در این زمینه استعداد‌های خوبی در کشور وجود دارد و آنها توانسته‌اند دانش فناوری اطلاعات را به محصول و پلتفرم‌های خوبی تبدیل کنند و قابلیت فعالیت در منطقه را داشته باشند.
وی افزود: کسب و کارهای آنلاین ما در کشور به چند دلیل نتوانسته‌اند در منطقه و فراتر از منطقه یعنی در خاورمیانه و حتی بین‌المللی فعالیت کنند که اولین و مهم‌ترین دلیل نبود امکان افتتاح حساب بانکی به علت تحریم‌های ظالمانه در دیگر کشورهاست، به‌همین دلیل رشد و توسعه‌ای در زمینه فعالیت منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای پلتفرم‌های آنلاین داخلی ایجاد نشده است. چه بسا پلتفرم‌هایی که در این زمینه منطقه‌ای شدن تلاش کردند ولی پروژه آنها به‌دلایل مشکلات بانکی با شکست مواجه‌ شد.
به‌ گفته الفت نسب، برخی از پلتفرم‌های آنلاین نیز در زمانی که امکان فعالیت بانکی وجود داشت هم به‌دلیل اینکه تحقیقات لازم را در بازار منطقه انجام نداده و مطالعه نکرده بودند با مشکلاتی مانند مسائل قانونی و... نیز مواجه شدند.
به باور این کارشناس اگر مشکلات بانکی از سد راه پلتفرم‌های آنلاین داخلی برداشته شود و فعالان کسب و کارهای آنلاین بتوانند در منطقه نیز خدمات ارائه دهند آنها باید به این نکته نیز توجه کنند که سرویس‌هایی را راه‌اندازی کنند که در حد بین‌المللی باشد و استانداردهای لازم را در راه‌اندازی آنها رعایت کنند.
به اعتقاد وی، اگر پلتفرم‌های بزرگی مانند آمازون، اوبر و... در دنیا سرویس می‌دهند به این دلیل است که دارای استانداردهای لازم هستند. الفت نسب از دولت نیز خواست تا برای استفاده از پلتفرم‌های آنلاین در منطقه با کشورهای همسایه تعامل کرده و مسأله پرداخت‌ها را حل کند چون تا مشکل پرداخت حل نشود، فعالیت در منطقه و فراتر از آن دشوار خواهد بود. این کارشناس در ادامه گفت: دولت بعد از این باید در مذاکراتی که با کشورهای مختلف انجام می‌دهد موضوع تجارت الکترونیک را نیز در مباحث خود بگنجاند و فعالیت بخش خصوصی فناوری اطلاعات نیز در مذاکرات در نظر بگیرد. وی افزود: بخش خصوصی هم باید پتانسیل‌هایی را که وجود دارد به دولت اعلام کند و قدم‌هایی در این زمینه حتی اگر کوچک باشد برداشته شود، چرا که اقدام‌های کوچک هم می‌تواند دورنمای خوبی را در سال‌های آینده برای کسب و کارهای آنلاین ایجاد کند تا بتوانند در عرصه‌های بین‌المللی هم سرویس‌های خود را ارئه دهند.
پلتفرم‌هایی با قابلیت جهانی
عادل طالبی استراتژیست کسب و کارهای آنلاین نیز معتقد است که تعداد زیادی پلتفرم آنلاین خوبی در حوزه (SAAS) (Soft as servis) در فروشگاه‌های آنلاین، تاکسی‌های آنلاین، سرویس‌های چت آنلاین، سوشیال مدیا و... در کشور وجود دارد. آنها دارای تیم‌های فنی و امکانات خوبی هستند و قابلیت ارائه سرویس در خارج از کشور را بخوبی دارند. طالبی افزود: فروشگاه آنلاینی مانند دیجی کالا، تاکسی اینترنتی مانند اسنپ و پرس آنلاین در بخش نظرسنجی‌های آنلاین و... عملکرد خوبی دارند یا سرویس‌های آموزش‌های آنلاین
(LMS (learning management systeوجود دارند و با اینکه در ایران طراحی شده‌اند ولی در منطقه در حال استفاده هستند. وی با بیان اینکه اکنون از نظر فنی و نیروهای نخبه پتانسیل خوبی در کشور وجود دارد، گفت: متأسفانه تحریم‌های ظالمانه راه ارتباطی ما را با دیگر کشورها بسته است و امکان بازگشایی حساب‌های بانکی وجود ندارد از این‌رو اگر تحریم‌ها رفع شود امکان فعالیت پلتفرم‌های ایرانی در منطقه و بلکه بین المللی وجود دارد.
به گفته این کارشناس، نیروهای نخبه ایرانی که هم اکنون در شرکت‌های مطرح دنیا مانند آمازون، ناسا، فیس بوک، گوگل و... فعالیت می‌کنند بخوبی در فناوری اطلاعات نقش آفرینی و تغییرات خوبی در جهان ایجاد کرده‌اند بنابراین اگر زمینه فعالیت در کشور فراهم شود و تحریم‌ها مانع از دسترسی به بازارهای جهانی نشود، نخبه‌های ما می‌توانند با جذب سرمایه و راه‌اندازی پلتفرم‌ها در جهان هم مطرح شوند.
موانع سد راه جهانی شدن
نیما نامداری عضو هیأت مدیره سازمان نصر نیز اعتقاد دارد که ما در کشور پلتفرم‌های آنلاین خوبی داریم که براحتی می‌تواند در منطقه و حتی جهان سرویس ارائه دهند.
نامداری گفت: بازارگاه آنلاینی مانند دیجی کالا، بخوبی رشد کرده و قابلیت منطقه‌ای شدن را دارد ولی متأسفانه با وجود رشد فنی و امکانات نتوانسته است فراتر از کشور فعالیت کند. این در حالی است که «ترندیول» ترکیه بعد از دیجی کالا فعالیت خود را شروع کرده ولی سه سال پیش به «یونی کردیت» تبدیل شد و ارزش آن نه تنها یک میلیارد دلار افزایش یافت، بلکه چندی پیش بزرگترین سرمایه‌گذار ریسک پذیر ژاپن یعنی «ویژن فاند» (متعلق به سافت بانک) دوسوم سهام بازارگاه آنلاین ترکیه‌ای را خرید و اکنون به بیش از 40 کشور اروپایی سرویس می‌دهد.
وی افزود: همین داستان درباره تاکسی‌های اینترنتی نیز وجود دارد. استارتاپ تاکسی آنلاین امارات به‌ نام «کریم» هم اکنون به بیش از 30 کشور دنیا سرویس تاکسی اینترنتی ارائه می‌دهد این در حالی است که تاکسی‌های اینترنتی ما نیز چنین توانی را دارند و می‌توانند در منطقه و بین الملل به لحاظ فنی و امکانات سرویس دهی کنند. این کارشناس فناوری اطلاعات با بیان اینکه تحریم‌ها مانع اصلی فعالیت پلتفرم‌های ایرانی در منطقه و جهان است، گفت: وقتی استارتاپ‌ها از یک حدی بزرگتر می‌شوند برای رشد خود به سرمایه نیاز دارند ولی امکان سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها وجود ندارد چرا که هم اکنون اجازه حضور استارتاپ‌ها را برای جذب سرمایه در بورس  نداده‌اند. از طرف دیگر هم سرمایه داران ترجیح می‌دهند روی دارایی‌های فیزیکی سرمایه‌گذاری کنند. از آنجایی که استارتاپ‌ها دارایی‌های فیزیکی ندارند و تنها دارایی آنها داده، مشتری وفادار و نرم افزار است از این جهت تعداد اندکی روی این دسته از کسب و کارها سرمایه‌گذاری می‌کنند. مهم‌تر اینکه امکان جذب سرمایه خارجی نیز وجود ندارد، چرا که باز تحریم‌ها این امکان را نمی‌دهند این در حالی است برای فعالیت و رشد و توسعه پلتفرم‌های ایرانی در حد منطقه‌ای و جهانی به سرمایه‌گذاری‌های ریسک پذیر خارجی نیاز است؛ آنها هستند که در ابعاد چندصدمیلیارد تومانی می‌توانند سرمایه‌گذاری کنند.
وی دلیل دیگر فعالیت نکردن پلتفرم‌های ایرانی در منطقه و جهان را نداشتن تجربه بین‌المللی عنوان کرد و افزود: برای رشد و توسعه و فعالیت در عرصه بین‌المللی نیاز است تا از مشاوره مدیران و متخصصانی که تجربه رشد جهانی را داشته‌اند استفاده کرد و با استخدام آنها این رشد و قابلیت منطقه‌ای را فراهم کرد. در اینجا نیز به‌دلیل تحریم‌ها و نبود انتقال مالی آنها ترجیح می‌دهند با پلتفرم‌های ما همکاری نکنند. به‌گفته نامداری، پلتفرم‌ها امکان ثبت شخصیت حقوقی شرکت‌های خود را در خارج از کشور نیز ندارند و در این صورت هم امکان تبادل مالی نیز وجود ندارد.  به اعتقاد این کارشناس، استارتاپ‌های ما تمام ویژگی‌های لازم را برای ارائه سرویس در منطقه و عرصه بین‌المللی دارند و باید موانع سر راه آنها برداشته شود چرا که هم اکنون افراد نخبه و توانمند ما که مهاجرت کرده‌اند توانسته‌اند با جذب سرمایه استارتاپ‌های خوبی در دیگر کشورها راه‌اندازی کنند و با اینکه از عمر برخی از آنها حتی یکسال هم نمی‌گذرد ولی توانسته‌اند بخوبی رشد کنند.
وی در ادامه گفت: برای رشد و توسعه پلتفرم‌ها به‌هیچ کمک مالی و... از سوی دولت نیاز نیست و تنها باید موانع سد راه آنها با رایزنی با برخی از کشورها برداشته شود تا آنها بتوانند به بلندپروازی‌های خود ادامه دهند و در بازارهای بین‌المللی حضور پیدا کنند.