جاده‌صاف‌کنی شیخ‌نشین‌ها برای لندن

خیز انگلیسی‌ها با هدف چنبره زدن بر کشور‌های عرب منطقه به منظور زنده کردن مجدد اهداف استعمارگرایانه خود، در بیانیه پایانی شورای همکاری خلیج‌فارس مشهود است. این بیانیه که واکنش سفیر ایران در انگلیس را هم به دنبال داشت، با اتهام‌زنی به ایران همراه بود. یک کارشناس مسائل اروپا معتقد است که مجموعه اقدامات لندن را می‌توان در سه حوزه تحلیل کرد، اما در مجموع، انگلیس در راستای بازتعریف نقش جهانی خود، توجه ویژه‌ای به منطقه خلیج‌فارس معطوف کرده است. ارزش تجارت بین انگلیس و کشور‌های عربی حوزه خلیج‌فارس در حال حاضر بیش از ۳۰میلیارد پوند در سال است. لیز تراس، وزیر خارجه انگلیس روز دوشنبه در کشورش طی دیدار با شماری از مقامات ارشد کشور‌های غرب آسیا شامل عربستان، قطر، عمان، بحرین، کویت، سفیر امارات و نماینده دائم آن در سازمان ملل و دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس، توسعه روابط با کشور‌های منطقه را زمینه‌ساز امن‌تر شدن کشورش ارزیابی کرد و گفت: «روابط نزدیک‌تر اقتصادی و امنیتی با شرکای عربی حوزه خلیج‌فارس به ایجاد شغل و فرصت برای مردم انگلیس منجر می‌شود و به ما کمک می‌کند تا امن‌تر باشیم.» وی از همکاری با کشور‌های عربی حوزه خلیج‌فارس با عنوان بازی برد- برد یاد کرد و از مخاطبان خود خواست در حوزه‌های تجارت، سرمایه‌گذاری، توسعه و امنیت سایبری در بخشی از جهان هر چه بیشتر سرمایه‌گذاری کنند چراکه برای منافع طولانی‌مدت انگلیس مهم است.
موضع‌گیری غیردیپلماتیک و تفرقه‌افکنانه
پس از نشست یک روزه وزرای خارجه کشور‌های عضو شورای همکاری خلیج‌فارس با همتای انگلیسی‌شان، شورا شامگاه دوشنبه با صدور بیانیه‌ای از توافق درباره شراکت‌های راهبردی خبر داد. در بخشی از بیانیه آمده است: «وزرا، از ایران خواستند به منظور اجتناب از وارد کردن منطقه و جامعه بین‌المللی به نقطه بحران، فرصت دیپلماتیک فعلی برای احیای برجام را مغتنم بشمرد.» در بخش دیگری از این بیانیه، ایران به انجام اقدامات مخرب متهم شده است؛ موضوعی که به زعم تهیه‌کنندگان بیانیه زمینه نگرانی جدی آن‌ها را به دنبال داشته است و با تکیه بر همین اظهارات، از ایران خواسته شده است ضمن ایفای نقش مثبتی در منطقه، به قوانین بین‌المللی پایبند باشد. به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی همسایگان خود احترام بگذارد و حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی را متوقف کند.
محسن بهاروند، سفیر جمهوری اسلامی ایران دیروز در شبکه اجتماعی اینستاگرام به این موضع‌گیری عربی- انگلیسی پاسخ داد: «باعث تأسف است که بعضی از کشور‌های عربی آغوش باز ایران برای مذاکره، مفاهمه و سیاست همسایگی محترمانه را نادیده می‌گیرند و در لندن علیه ایران بزرگ و مقتدر بیانیه صادر می‌کنند. راه امنیت، دوستی و سعادت منطقه نه از لندن که از تهران و با مشارکت همه کشور‌های منطقه می‌گذرد.» سفیر ایران در انگلیس با اشاره به مجموعه درخواست‌ها از ایران که در این بیانیه مطرح شده است هم گفت: «ایران سال‌هاست همین درخواست‌ها را از این کشور‌ها و کشور انگلیس دارد.» این دیپلمات ایرانی افزود: «انگار سیاست و توانایی عده‌ای فقط فرار از تعامل معنی‌دار و فاصله از دوستان واقعی و برادران دینی و طرح سخنان کلی، مبهم و غیردیپلماتیک در سایه تفرقه‌افکنان و سودجویان است.» بهاروند اضافه کرد: «به نظر من اول باید نشست و بر اساس واقعیت روی زمین حساب کرد چه کسانی بیشترین دخالت بیجا و فعالیت مخرب در منطقه ما دارند. ما در کنار این خواسته دست دوستی خود را به سوی همسایگان دراز و از آن‌ها دعوت کرده‌ایم به گفتگو‌های سازنده بنشینیم تا این توقعات متقابل روشن و در یک چارچوب دیپلماتیک مشخص قرار گیرد و بتوان آن‌ها را با تشریک مساعی و به شکل مسالمت‌آمیز حل و فصل کرد.»


چند سال پیش، رهبر معظم انقلاب در سخنانی به برنامه انگلیسی‌ها برای بازگشت به منطقه اشاره کردند و با اعلام اینکه ایران در جریان برنامه لندن برای بازگشت به خلیج‌فارس بوده است، گفتند: «یک عده از حکام خلیج‌فارس را که هیچ صمیمیتی هم بین آن‌ها نیست و می‌خواهند استفاده کنند، می‌دانند که می‌شود این‌ها را زیر بار گرفت. می‌آیند می‌گویند که ایران تهدید است. تهدید خود انگلیسی‌ها هستند. امروز محافل انگلیسی می‌نشینند برای منطقه و ایران اسلامی تصمیم‌گیری می‌کنند. یکی از تصمیم‌های آن‌ها تجزیه منطقه است.» ایشان تصریح کردند که انگلیسی‌ها در زمینه تجزیه، اسم ایران را نمی‌آورند، چون از افکار عمومی به شدت می‌ترسند.
حربه تکراری ایران‌هراسی
سیدرضا میرطاهر، کارشناس مسائل اروپا و امریکا با اشاره به ملاقات تراس با مقامات شورای همکاری خلیج‌فارس گفت که انگلیس و امریکا برای جلب نظر کشور‌های منطقه و توجیه حضور خود در ناحیه غرب آسیا همواره در نشست‌هایی از این دست از حربه ایران‌هراسی استفاده می‌کنند، اما اقدامات اخیر انگلیس از این جهت در خور توجه است که این کشور که پس از خروج از منطقه در دهه ۱۹۷۰، اواسط دهه گذشته با ایجاد پایگاه دائمی در بحرین به منطقه بازگشت، چون در بند اتحادیه اروپا گرفتار بودند، عملاً نمی‌توانست برنامه‌های خود را در نقاط مختلف جهان اجرایی کند به گفته میرطاهر انگلیس حالا با خروج از این اتحادیه به دنبال اجرایی شدن برگزیت در تلاش برای بازتعریف نقش خود در جهان است. میرطاهر حرکت انگلیسی‌ها برای بازتعریف نقش خود در منطقه را از سه جنبه ارزیابی کرد: «با توجه به حجم بالای تسلیحاتی که کشور‌های منطقه در مقایسه ثروت و جمعیت خود سفارش می‌دهند، این موضوع برای انگلیس حائز اهمیت است، از جمله قطر که با مساحت ۱۲ هزار کیلومتر مربع، بیش از ۶۰ میلیارد دلار سلاح خریده است. شرکت‌های انگلیسی به خصوص BAE و شرکت‌های کشتی‌سازی این کشور و توپخانه و تانک هم به بازار خلیج‌فارس چشم دوخته‌اند.» مورد دیگری که این کارشناس امریکا و اروپا به آن اشاره کرد، مبادلات تجاری است که منطقه خلیج‌فارس هدف بسیار مطلوبی برای لندن است. میرطاهر گفت: «اگر چه استفاده از سوخت‌های فسیلی رو به کاهش است، اما همچنان منطقه خلیج‌فارس دارای اهمیت شایان ذکری است و سومین جنبه از تلاش لندن برای حضور در منطقه را می‌توان در لحاظ کردن منفعت بودن در این نقطه از زمین در سایه کمرنگ شدن حضور امریکایی‌ها ارزیابی کرد.» وی معتقد است که اصولاً انگلیس در راستای تحقق همین اهداف در بحرین پایگاه دائمی احداث کرده است.