اروپا هم در وین روی ریل افتاد

در شـرایطی که اروپایی‌ها تاکنون با اتهام‌زنی‌های مکرر به ایران از اظهارنظر درباره پیشرفت نسبی مذاکرات وین خودداری می‌کردند، بالاخره از مواضع خود کوتاه آمدند و رسماً پذیرفتند که گفتگو‌ها مثبت بوده، هرچند نتوانستند منفی‌بافی خود را پنهان کنند و مدعی شدند که برای حصول و رسیدن به توافق فاصله زیادی وجود دارد.
هشتمین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۴ در وین، پس از برگزاری چندین جلسه روز جمعه به جهت تعطیلات سال نو میلادی برای مدت سه روز به تعویق افتاد و قرار است از روز دو شنبه مذاکرات از سرگرفته شود. در این دور از مذاکرات پیشرفت‌های نسبی بین طرفین حاصل شده است که حتی اروپایی‌ها هم رسماً به آن اعتراف کردند و برای اولین بار از مثبت بودن گفتگو‌ها خبر دادند. شبکه الجزیره روز پنج شنبه گزارش داد که منابع اروپایی نزدیک به مذاکرات وین روند مذاکرات را مثبت ارزیابی کردند و گفتند که مسیر تعهدات هسته‌ای در روند درستی قرار دارد. این منابع با این حال تأکید کرده‌اند که هنوز فاصله زیادی برای حصول به توافق تحت این مذاکرات وجود دارد. یک مقام آلمانی آگاه از مذاکرات وین روز پنج شنبه بیان کرد که مذاکرات با ایران در فضایی سازنده پیش می‌رود. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، این منبع آگاه با این حال تأکید کرد: «مشخص است که ایران بر نوعی تضمین برای احترام به توافقات آینده پافشاری می‌کند. این درخواست از سوی همه طرف‌ها به رسمیت شناخته شده، اما اجرای آن بسیار دشوار است.» خبرگزاری «د. پ. آ» آلمان هم دیروز در گزارشی از قول منابع آلمانی نوشت: «به طور کلی، مذاکرات فاقد سرعت لازم برای رسیدن به نتیجه در چند هفته آینده است. دور کنونی مذاکرات تا دو شنبه آینده به حالت تعلیق درآمده است.» این رسانه آلمانی نوشت: «یکی از موارد اختلافی که هنوز در مذاکرات وین باید حل و فصل شود، ترتیب اقدامات کاهش تنش در واشنگتن و تهران است.» همین خبرگزاری آلمانی به نقل از منابع نزدیک به مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین نوشت: این گفتگو‌ها در فضایی سازنده پیش می‌روند.»
اعتراف اروپایی‌ها به مثبت بودن مذاکرات وین درحالی است که تاکنون عامدانه از اظهارنظر درباره پیشرفت‌های حاصل شده در گفتگو‌های ۱+۴ خودداری می‌کردند و همواره مدعی شده‌اند که به دلیل پافشاری هیئت ایرانی بر خواسته‌های خود، پیشرفتی در روند مذاکرات حاصل نشده است. این درحالی است که نمایندگان روسیه و چین در هفته‌های اخیر بار‌ها اعلام کرده‌اند که فضای مذاکرات در وین سازنده است و طرفین به پیشرفت‌هایی برای رسیدن به توافق دست یافته‌اند. اروپایی‌ها که نقش پیاده نظام امریکا را در مذاکرات بازی می‌کنند با سنگ‌اندازی در مسیر گفت‌وگوها، به دنبال افزایش فشار‌ها به تهران هستند تا امتیازات بیشتری بگیرند و بند‌های جدیدی را در توافق احتمالی بگنجانند و از طرف دیگر هرگونه شکست در مذاکرات را به گردن تهران بیندازند. اروپایی‌ها که از نبود امریکا در میز مذاکرات، به نوعی رهبری غرب را یدک می‌کشند احتمال می‌دادند در توافق آتی برجام، سرشان بی‌کلاه بماند در مسیر مذاکرات کارشکنی می‌کردند، اما به نظر می‌رسد در نهایت به این برآورد رسیده‌اند که از توافق با تهران می‌توانند نمدی برای خود ببافند.
اظهارات منابع اروپایی درباره مثبت بودن مذاکرات هسته‌ای، در حالی مطرح شده است که علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد ایران عصر پنج شنبه گفت که در نتیجه گفت‌وگوی روز‌های اخیر در وین پیشرفت‌های خوبی در حوزه رفع تحریم‌ها صورت گرفته است. به گزارش فارس، علی باقری در آستانه تنفس مذاکرات وین به دلیل تعطیلات سال نو میلادی، به خبرنگاران ایرانی مستقر در وین گفت: «در این چند روزی که دور هشتم گفتگو‌ها صورت گرفت تمرکز اصلی مذاکرات روی موضوع لغو تحریم‌ها بود.» وی افزود: «در چند عرصه گفتگو‌ها و تعاملات بین طرف ایرانی و طرف‌های مقابل ادامه داشت، همین‌طور در موضوع راستی‌آزمایی هم جلساتی بین طرف ایرانی با هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک و جلسه جداگانه‌ای نیز با سه کشور اروپایی برگزار شد.» باقری ادامه داد: «در عرصه لغو تحریم‌ها هم به اصطلاح مکاتباتی بین دو طرف انجام گرفت و پیشرفت‌های به نسبت خوبی در این چند روز آغازین دور هشتم صورت گرفت.» وی ابراز امیدواری کرد که پس از تنفس چند روزه به دلیل تعطیلات پایان سال میلادی کار جدی‌تری در موضوع لغو تحریم‌ها از سوی طرف‌های مختلف پیگیری شود. علی باقری همچنین روز پنج شنبه با انریکه مورا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار و گفتگو کرد. خوش بینی محتاطانه روسیه به توافق


میخاییل اولیانوف، نماینده روسیه در نهاد‌های بین‌المللی مستقر در وین روز جمعه گفت، برای اولین بار از ماه ژوئن ارزیابی‌ها حاوی مؤلفه‌های مثبت محتاطانه درباره مذاکرات وین هستند. این دیپلمات ارشد روس در گفتگو با فارین‌پالیسی در واکنش به اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا مبنی بر «پیشرفت نسبی» در مذاکرات وین گفت: «به‌درستی، ما شاهد پیشرفت در دو مسیر هستیم: بر سر میز مذاکره و در ارزیابی‌های عمومی از وضعیت مذاکرات وین». اولیانوف افزود: «اکنون برای اولین بار از ماه ژوئن، این ارزیابی‌ها حاوی مؤلفه‌های مثبت محتاطانه‌ای هستند. این بدان معنا است که مذاکره‌کنندگان واقعاً در حال حرکت به جلو هستند». میخائیل اولیانوف بیان داشت: صادقانه بگویم، در این مرحله [نسبت به دستیابی به توافق]خوش‌بین هستم و هیچ دلیل عینی برای شک و تردید نمی‌بینم. وی با بیان اینکه نمی‌تواند در این زمینه ضمانتی بدهد، افزود: «معتقدم که شانس بسیار زیاد است، زیرا پیش‌نیاز اصلی موفقیت (مذاکرات) وجود دارد. همه کشورها، همه شرکت‌کنندگان، از جمله ایران و ایالات متحده، به دنبال احیای توافق هسته‌ای هستند.» اولیانوف و نماینده چین پیش‌تر گفته بودند که باتوجه به پیشرفت در مذاکرات احتمالاً این دور، آخرین دور مذاکرات باشد و تا ماه فوریه احتمال توافق وجود دارد. روس‌ها بار‌ها گفته‌اند که بیشتر اختلافات بین ایران و امریکا حل شده و تنها چند نکته کلیدی باقی مانده که مذاکرات را تحت‌الشعاع قرار داده است. با توجه به احتمال توافق در هفته‌های آینده، گفتگو‌های دو‌جانبه و چند‌جانبه بین اعضای برجام هم فعال‌تر شده است.
به گزارش رویترز، اعضای گروه ۱+۴ و امریکا در وین پنج شنبه شب تشکیل جلسه داده و آخرین وضعیت مذاکرات را مورد بررسی قرار دادند. میخائیل اولیانوف، مذاکره‌کننده ارشد روسیه با انتشار پیامی در توئیتر نوشت که همه شرکت‌کنندگان با ابراز خشنودی، روند مثبت و فضای عملی مذاکرات جاری را مورد توجه قرار دادند. همچنین، وزرای امور خارجه انگلیس، فرانسه، آلمان و امریکا پنج شنبه شب درباره ایران و آخرین وضعیت مذاکرات وین که با محور رفع تحریم‌ها جریان دارد گفتگو کردند. دفاع مسکو از تهران
درحالی که غرب ایران را مانع اصلی کند شدن مذاکرات وین معرفی می‌کند، روس‌ها از این مواضع غربی‌ها انتقاد کردند. در همین راستا، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه پنج شنبه شب در سخنانی اعلام کرد: «برخی ادعا‌ها که ایران روند مذاکرات وین برای احیای برجام را متوقف می‌کند، نادرست است و ما چنین شواهدی در اختیار نداریم.» به گزارش خبرگزاری تاس، زاخارووا خاطرنشان کرد که روند مذاکرات وین جریان دارد و طرف‌های شرکت‌کننده در آن برای دستیابی به سند نهایی مورد توافق تلاش و مذاکره می‌کنند. سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه با انتقاد از اقدامات ضدبرجامی دولت امریکا اظهار داشت: «همواره احیا کردن دشوارتر از تخریب و از بین بردن است.» وی افزود از شرکای غربی دعوت می‌کنیم به این واقعیت توجه کنند که امریکا که خود تنظیم‌کننده برجام و معامله هسته‌ای بود از آن خارج شد و طرف امریکایی اینک از این کرده خود پشیمان است. زاخارووا با انتقاد از سیاست فشار حداکثری امریکا علیه ایران اظهار کرد: «ما می‌دانیم که سیاست فشار حداکثری امریکا چه پیامد‌هایی داشت و تحریم‌های امریکایی چه نتایجی به بار آورد.» مقامات اروپایی و امریکایی در ماه‌های اخیر با ابراز نگرانی از توسعه برنامه هسته‌ای ایران بار‌ها ادعا کرده‌اند که این اقدامات می‌تواند مسیر رسیدن به توافق را از بین ببرد. این درحالی است که ایران اعلام کرده که در مذاکرات وین، بسیار مصمم و جدی است و برای رسیدن به توافق تلاش می‌کند.