روزنامه آفتاب یزد
1400/10/22
برجام در حال از دست دادن جذابیت‌های خود است
آفتاب یزد - رضا بردستانی: یک کارشناس خاورمیانه در گفتگو با آفتاب یزد ضمن رد این فرضیه که تمامی مباحثی که اینک در خاورمیانه در جریان است به نوعی باید با برجام در ارتباط باشد، اظهار می‌دارد: «ذات و نفس «برجام»، امنیتی است و چون امنیتی است به طور طبیعی بر روی بسیاری از مسائل تاثیر خواهد گذاشت و اما اینکه فکر کنیم همه‌ی موضوعات درنهایت با به سرانجام رسیدنِ برجام حل و فصل خواهد شد نیز نمی‌تواند به طور کامل، پذیرفتنی باشد.» قاسم محبعلی می‌افزاید: «اینک مباحث موردنظر عربستان، فعل و انفعالات سیاسی امارات متحده‌ی عربی، مباحث افغانستان، اختلافات در عراق و لبنان و جنگ در سوریه و یمن آنگونه نیست که با مسائل ایران و برجام گره خورده باشد اما و از آن جایی که اصلی‌ترین معضل خاورمیانه امنیتی است به طور طبیعی با روشن شدنِ فرجامِ «برجام» قطعا تغییرات و رخدادهای ما بعدِ برجام می‌تواند در بستری آرام‌تر و امن‌تر به توافق و حل شدن نزدیک شود. »این کارشناس مسائل سیاسی اضافه می‌کند: «مجموعه‌ی مسائلی که در خاورمیانه وجود دارد برخی حاد و برخی قدیمی است و این موضوع دور از ذهن نیست که حتی با روشن شدنِ مذاکرات برجام، برخی اختلافات و مباحث فی مابین برخی کشورهااز جمله ایران به قوت خود باقی بماند اما با روشن شدن مذاکرات برجام، حصول نتیجه نزدیک به ذهن‌تر خواهد بود.»
> عراق و لبنان همچنان روی موج اختلاف
اگرچه غیاث السورجی از رهبران اتحادیه میهنی کردستان پیرامون احتمال ریاست جمهوری دوباره برهم صالح می‌گوید: «هیچ رابطه‌ای بین ریاست دوباره حلبوسی بر پارلمان و ریاست جمهوری دوباره برهم صالح وجود ندارد و هر کدام از دو پست سیاسی شرایط خاص خود را دارند» اما چنین به نظر می‌رسد که این دو انتخاب، چندان هم از دور نیستند. در کنار این مسئله، اگرچه «قالیباف» انتخاب الحلبوسی به عنوان رئیس مجلس عراق را تبریک گفته است اما خبرهایی حکایت از آن دارد که ایران از عملکرد حزب دموکرات کردستان در جلسه افتتاحیه پارلمان عراق ناخرسند است. به موازات این رخداد، حزب دموکرات کردستان اعلام کرده با ریاست جمهوری برهم صالح برای یک دوره دیگر مخالف است. انتخابات در عراق برگزار شد اما منتهی به تشکیل دولت نشد، پارلمان در میان جوی مملو از اختلاف و تنش آغاز به کار کرد و هر آن ممکن است بسیاری از توافقات پشت پرده به سرانجام نرسد گویی بی‌سر و سامانی سیاسی - اقتصادی لبنان، چندان بی‌ارتباط با بی‌سر و سامانی سیاسی - اقتصادیِ عراق نیست زیرا اوضاع و احوال این دو کشور به شدت شبیه به یکدیگر شده و چه بسا پریشان احوالیِ سیاسیِ عراقی‌ها نیز در همان مسیر پریشان احوالیِ لبنانی‌ها طیِ طریق کند!
> عربستان در وین، امارات در تهران
منهای اختلافات ریاض و امارات در مسئله‌ی یمن و مباحث خلیج فارس، چنین به نظر می‌رسد که این دو کشور اگرچه مشترکاً به فکر تفاهم با تهران هستند اما این دو از دو مسیر مختلف قدم در راه گذاشته‌اند به این معنا که؛ اماراتی‌ها ترجیح داده‌اند مناسبات خود را ترمیم کرده، آیند و روندهای اقتصادی را سر و سامان دهند اما مقامات ریاض به این نتیجه رسیده‌اند که برخی از مشکلات خود با تهران را در وین حل و فصل کنند. این که امارات به آسانی توانست به برخی نتایج با ایران پشت میز مذاکره‌ی رو در رو برسد و اما عربستان مسیر طولانی‌تری برگزید که معلوم نیست نتیجه‌ای نیز در بر داشته باشد بخشی از ماجرا است اما آن گونه که محبعلی، کارشناس مسائل سیاسی به آفتاب یزد می‌گوید: «از منظر امنیتی، برای اعراب بسیار مهم است که مذاکرات برجام به نتیجه منتهی شود که اگر چنین شود بسیاری از مشکلات در نشست‌های رو در رو قابل حل خواهد بود.» محبعلی اضافه می‌کند: «مشکل رهبران خاورمیانه آن است که مباحث را در قالب قومیت و گروه و دسته می‌بینند اما اگر همین مباحث به دید ملی نگریسته شود بسیاری از مشکلات نیز حل خواهد شد.» محبعلی در ادامه‌ی این گفتگو بیان می‌کند: «ربط دادن همه مسائل به یکدیگر شاید سخت باشد اما اگر نگاه کنیم مسئله اصلی برجام مسئله امنیت است، برجام یک تفاهم امنیتی است و در مقدمه برجام آمده که موفقیت برجام به امنیت منطقه و جهان کمک می‌کند. بنابراین حل و فصل و انجام برجام امنیت را به ارمغان خواهد آورد.» وی ادامه داد: «می‌دانیم مشکل خاورمیانه مسئله امنیت و ثبات آن است و اگر این دو مسئله در خاورمیانه حل شود اینجا هم مثل آسیای جنوب شرقی به سمت توسعه و رفاه میل خواهد کرد. لذا از این جهت می‌توان گفت که برجام گام مهمی است در جهت بهبود امنیتی خاورمیانه اما مشکلاتی در عراق، یمن، سوریه، لبنان، فلسطین و افغانستان است که برخی از آن‌ها حاد و برخی کهنه است و با حل و فصل برجام انتظار نمی‌رود که به سادگی آن‌ها حل و فصل شود.»
> «هیچ وقت خاورمیانه روی خوش را
نخواهد دید» یعنی تئوری توطئه!
این کارشناس مسائل سیاسی ضمن رد این مسئله که «هیچ وقت خاورمیانه روی خوش را نخواهد دید» خاطرنشان می‌سازد: «به عقیده بنده این یک نگاه تئوری توطئه است حتی کشورهای ثروتمند اروپا و آمریکا هم از توسعه خاورمیانه نفع می‌برند البته قدرتمندان از هر وضعیتی سعی می‌کنند منافع خود را ببرند مثلا وقتی رقابت‌های تسلیحاتی در خاورمیانه است فروشندگان سلاح از این وضعیت سود می‌برند.»
> خاورمیانه غنی یا فقیر؟!
این دیپلمات سابق ضمن مخالفت با «ثروتمند» بودن «خاورمیانه» می‌گوید: «زمانی که بحث نفت بود خاورمیانه ثروتمند بود اما اکنون به لحاظ تولید ناخالص ملی جز مناطق فقیر جهان است و از لحاظ اقتصادی و سیاسی توسعه پیدا نکردند. بخشی از این مشکلات به ساختار کشورهای منطقه بر می‌گردد ساختاری که روند دولت - ملت در خاورمیانه شکل نگرفته است. به عنوان مثال نه در عراق نه در لبنان و نه در سوریه یک حزب سیاسی که تمام مردم را دربرگیرد نداریم. همه به یک خاندان یا طایفه یا شخص یا یک گروه قومی وابسته‌اند و اینها برنامه ملی ندارند به همین دلیل مناقشاتی در این کشورها وجود دارد و سبب نهادینه شدن فساد و رقابت‌های قومی - طایفه‌ای شده است. به همین دلیل گروه‌های لبنانی به قدرت‌های خارجی وابسته‌اند. در عراق و یمن هم به همین ترتیب. یعنی مشکل ذاتی خاورمیانه است و اگر در یک نگاه کلی نگاه کنیم امنیت خاورمیانه و ثبات آن در درجه اول به نفع اتحادیه اروپا است مهاجرت تروریسم و ناامنی از جمله مواردی است که ناامنی خاورمیانه می‌تواند برای اروپا به ارمغان آورد. همین طور اگر خاورمیانه توسعه پیدا کند بازار اقتصادی بزرگ برای اروپا خواهد بود لذا اروپا و آمریکا از پیشرفت خاورمیانه نفع می‌برند. در مورد سایر قدرت‌ها مانند چین هم به همین ترتیب. لذا بخشی از مشکلات خاورمیانه به فرهنگ و ساختار مذهبی سیاسی و قومی خاورمیانه برمی گردد و بخش دیگر مربوط به رقابت‌های بزرگ بین‌المللی است لذا در درجه اول این وظیفه رهبران خاورمیانه است که به جای اینکه طایفه‌ای و قومی و مذهبی فکر کنند ملی فکر کنند.»
> اقتصاد، مادرِ همه‌ی بحث‌های بین‌المللی است
قاسم محبعلی در بخش دیگری از گفتگوی خود با آفتاب یزد اظهار می‌دارد: «مسئله بزرگ دنیا اقتصاد است. امروز هم اقتصاد دست کمپانی‌های بزرگ است به خصوص کمپانی‌هایی که نسل سوم تکنولوژی هستند و وارد نسل چهارم هم شدند. متاسفانه توسعه نیافتگی خاورمیانه فرصتی برای آن‌ها پدید نمی‌آورد که در منطقه حضور داشته باشند.» محبعلی با تمرکز به موضوع کره شمالی می‌افزاید: «کره شمالی هم می‌خواهد از سلاح هسته‌ای‌اش باج بگیرد چون سلاح هسته‌ای ارزشی برای کشورهای کوچکی مثل کره شمالی، پاکستان، عراق و لیبی نداشته و نخواهد داشت جز اینکه با مطرح کردن مباحث هسته‌ای فقط به دنبال پوشاندن کم کاری‌های خودشان هستند. کشورهای بزرگ هم متوجه این مسئله شده اند. لذا برای کمپانی‌های بزرگ مثل اپل و خودروسازی این مناطق اهمیتی ندارد. با تولید سلاح هسته‌ای مردم نه تنها ثروتمند نمی‌شوند که فقیرتر می‌شوند. چرا که عمده هزینه‌ها در این بخش صورت می‌گیرد و سبب باز ماندن از توسعه میشود و از روند جهانی شدن عقب می‌افتد و بنابراین اهمیتش را برای دنیا از دست می‌دهد و برایشان فقط یک بازار محدود برای صدور کالاهایی است که کیفیت مطلوبی هم ندارند. لذا چون این مناطق اهمیت اقتصادی ندارد دنیا هم به آن اهمیت نمی‌دهد. سیاست و اقتصاد به هم پیوسته‌اند، متاسفانه رهبران خاورمیانه هنوز این را درک نکردند و فکر می‌کنند هنوز قدرت در سلاح و قدرت نظامی است!»
> برجام به نتیجه نرسد رها خواهد شد!؟
محبعلی با تایید این مسئله که طولانی و فرسایشی شدن مذاکرات برجام، اهمیت و جذابیت آن را
از بین خواهد برد، می‌گوید: «فرسایشی شدن برجام
احتمالا پلن B آمریکایی‌ها است که اگر برجام به نتیجه نرسد از برجام صرف نظر کنند و به سمت تحریم‌های شدیدتر روند و شاید طرح‌های دیگری داشته باشند که فعلا اعلام نکردند. توسعه اقتصادی هم به سیاست خارجه مناسب که بتواند با تمام دنیا تعامل کند مربوط میشود بنابراین ایران اولا باید از برند امنیتی خارج شود و برند اقتصادی توریستی و فرهنگی پیدا کند چون مزیت ایران در دو چیز است یک وضعیت ژئوپلتیکی آن است که سر چهار راه است و برای اینکه از این مزیت استفاده شود ایران حتما باید امن باشد دوم ایران یک کشور تاریخی است و می‌تواند بدون نفت هم از این طریق منابع زیادی به دست آورد چون به زودی نفت از گردونه
خارج میشود.»
سایر اخبار این روزنامه
کارشناس صدا وسیما رئیس بزرگترین هلدینگ گردشگری شده است
زنگ خطر ضعف پایگاه اجتماعی نمایندگان بهارستان زیر ذره‌بین آمار
پشت‌پرده ادعای فروش شترمرغ‌های مرده و مریض
کار سخت فرهادی بودن
مجلس و مسئولیت خطیر بهره‌وری در بودجه
ثبت نقل و انتقالات رسمی اتومبیل در صلاحیت کدام نهاد است؟
روند بیت‌کوین
رواج پست‌های من د رآوردی!
راهکارهای دولت برای بازگشت اعتماد
برجام در حال از دست دادن جذابیت‌های خود است
توصیه به رئیس جمهور
ثبت نقل و انتقالات رسمی اتومبیل در صلاحیت کدام نهاد است؟
روند بیت‌کوین
مجلس و مسئولیت خطیر بهره‌وری در بودجه
