روزنامه خراسان
1401/03/22
خیز برای درآمد 20 میلیارد دلاری از ترانزیت
رعیت نواز- توسعه دیپلماسی اقتصادی با کشورهای همسایه، از اولویت‌های اصلی دولت سیزدهم محسوب میشود و در طول سال گذشته نیز سفرهای مختلفی از سوی اعضای دولت به این کشورها شده است. البته کشورمان از زمان‌های بسیار دور به خاطر موقعیت استراتژیک و ژئوپلیتیک خود معبری مطمئن برای عبور و گذر کاروان‌های مختلف تجاری بوده تا آن جا که یکی از شاخه‌های مهم مسیر جاده ابریشم محسوب می‌شده است. از آن جایی که ایران در مسیر راهگذرهای بین‌المللی شمال- جنوب قرار گرفته و همچنین ارتباط مستقیم با آب‌های آزاد دارد، می‌تواند نقش مهمی در ارتباط ترانزیتی کشورهای شمال اروپا، اسکاندیناوی و روسیه با کشورهای حوزه خلیج‌فارس، حوزه اقیانوس هند و جنوب‌شرقی آسیا برقرار کند. هرچند مشکلات زیرساختی از جمله تکمیل نبودن خط آهن یا تجهیز نشدن بندر چابهار که قرار است هندی‌ها به‌صورت اپراتوری از آن بهره برداری کنند، موجب شده است تا کشورمان از این مسیر ترانزیتی بهره کافی نبرد با این حال شرکت کشتیرانی کشورمان برای نخستین بار با اولین محموله ترانزیت چندوجهی از روسیه به هند، مسیر خود را از طریق راهگذر شمال-جنوب موسوم به INSTC آغاز کرده است. مسیری که می‌تواند کاهش هزینه‌های حمل و سرعت تحویل کالا را از مقصد تا مبدا برای صاحبان کالا به همراه داشته باشد. در این گزارش ضمن بررسی این محموله و جزئیاتش، از اهمیت این راهگذر و میزان صرفه جویی هزینه و سرعت انتقال کالا از مسیر ایران نسبت به دیگر مسیرها نوشته ایم. جزئیات محموله از روسیه به هند بیش از 53 درصد یکی از بنادر موجود در بندر آستراخان روسیه در اختیار سازمان کشتیرانی کشورمان است و رئیس آن هم یک ایرانی است. داریوش جمالی رئیس «بندر ایرانی - روسی سالیانکا» در بندر آستراخان روسیه به ایرنا گفته است که شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی، برای نخستین بار با اولین محموله ترانزیت چندوجهی از روسیه به هند، مسیر خود را از طریق راهگذر شمال-جنوب موسوم به INSTC آغاز کرده است البته پیش از این هم محموله‌هایی از همین مسیر به صورت موردی و مقطعی جا به جا می‌شده اما به گفته جلالی با تلاش‌های تیم کشتیرانی به صورت آزمایشی سازوکاری ایجاد شده است که کانتینرها از روسیه به هند یا آسیای دور فقط با یک بارنامه سراسری حمل شوند که این مهم دقیقا هدف و روح اصلی راهگذر شمال – جنوب خواهد بود. جمالی کاهش هزینه‌های حمل شامل هزینه بنادر و گمرک، کاهش مدت زمان ماندگاری کانتینرها، سرعت در تحویل کالا، حذف خطر صاحبان کالا در حمل داخلی کانتینر پر و خالی، سند حمل معتبر برای مسائل حقوقی و جبران خسارت احتمالی، تسریع در عملیات بانکی و افزایش اعتبار تجاری را از مزایای بارنامه سراسری اعلام کرد. رئیس بندر سالیانکا افزود: «محموله ذکر شده شامل دو کانتینر ۴۰ فوتی حامل لمینیت چوب با وزن ۴۱ تن، به صورت آزمایشی از مبدا سن پترزبورگ واقع در روسیه به راه افتاده و پس از انتقال به بندر آستراخان از طریق دریای خزر وارد ایران میشود.» او افزود: «با توجه به توافقات صورت گرفته درباره حمل حجم زیادی از محموله‌ها از سمت روسیه و بلاروس به هند از طریق بنادر آستراخان، این محموله آغاز رونق ترانزیت خارجی در مسیر راهگذر شمال - جنوب تلقی میشود و در آینده نزدیک شاهد شکوفایی درحوزه ترانزیت کالا و درآمدزایی برای دولت‌های روسیه و ایران و هند خواهیم بود.» مسیر محموله: بر اساس گزارش‌ها بندر ایرانی سالیانکا در بین ۱۵ بندر واقع در منطقه اقتصادی آستراخان روسیه، طی چند سال اخیر بیشترین فعالیت و تردد حمل بار را به خود اختصاص داده است به طوری که از آن به عنوان قطب راهبردی تجارت دریایی بین ایران و روسیه نام برده میشود. به گفته جلالی، کانتینرهای یاد شده تحت یک بارنامه سراسری وارد منطقه آزاد انزلی می‌شوند و سپس از طریق حمل زمینی به وسیله کامیون به بندر عباس انتقال می‌یابند و از آن جا توسط کشتی‌های کانتینربر به بندر ناواشیوای هند که مقصد نهایی است، انتقال پیدا می‌کنند. پیش بینی زمانی که برای ترانزیت این محموله در نظر گرفته شده، کمتر از ۲۵ روز است. مزایای استفاده از راهگذر شمال به جنوب ایران با بهره‌گیری از موقعیت استراتژیک خود در آسیا می‌تواند بازیگری مهم در پیشبرد طرح‌های اقتصادی و توسعه‌محور کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اوراسیا باشد اما استفاده از راهگذر شمال به جنوب برای کشورهایی که از این مسیر برای جابه جایی کالاهای شان بهره می‌برند، صرفه جویی‌های زیادی را به همراه خواهد داشت، هم از لحاظ هزینه‌های حمل و نقل و هم زمان رسیدن کالا به مقصد. براساس گزارش میزان، با فعال‌سازی راهگذر شمال- جنوب در هر 15 تن کالا حدود ۲۵۰۰ دلار نسبت به مسیر معمول کانال سوئز صرفه جویی میشود یعنی در هر یک میلیون تن بیش از 165 میلیون دلار صرفه جویی میشود. جدای از هزینه، از لحاظ زمانی هم استفاده از راهگذر شمال به جنوب بسیار به صرفه است. گفته میشود زمان لازم برای رسیدن کالا از بمبئی به مسکو از مسیر کانال سوئز بین 32 تا 37 روز خواهد بود این در حالی است که با استفاده از راهگذر شمال به جنوب این مسیر تنها 19 روز طول خواهد کشید. به همین ترتیب، حمل‌و‌نقل بین هند و فنلاند تنها ۲۱ روز طول می‌کشد که حدود ۴۵ روز از حالت معمول کمتر است. پیش بینی درآمد 20 میلیارد دلاری از ترانزیت ظرفیت ایران در میزان عبور بار از کشور بیش از ۲۰ میلیون تن است، این در حالی است که مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری در گفت‌و‌گو با ایرنا حجم ترانزیت جاده‌ای در سال گذشته کشورمان را 9.3 میلیون تن اعلام کرده که نسبت به سال قبل افزایش دو برابری داشته است. جواد هدایتی معتقد است با توجه به جنگ اوکراین و تحریم‌هایی که روسیه دارد امسال بیش از 10 میلیون تن بار روسیه از مسیر راهگذر شمال – جنوب جا به جا خواهد شد که اگر این پیش‌بینی محقق شود، ترانزیت کشور به 20 میلیون تن در سال می‌رسد. رستم قاسمی، وزیر راه هم اعلام کرده است که ترانزیت 20میلیون تن بار، درآمد 20میلیارد دلاری برای کشور در پی خواهد داشت. در ضمن به گفته هدایتی، هر 100 تن بار 10 شغل مستقیم و حدود 50شغل غیرمستقیم ایجاد می‌کند بنابراین افزایش ترانزیت علاوه بر رشد درآمدهای ارزی مزایای زیادی برای بخش‌های مختلف اقتصادی خواهد داشت. البته این اتفاق در صورتی محقق میشود که زیرساخت‌های ترانزیتی از جمله حمل بار از دریا به ریل و جاده فراهم شود. در بخش جاده‌ای هم اکنون 400کامیون در روز در این مسیر تردد دارد که به گفته هدایتی باید به هزار کامیون برسد، از سوی دیگر در بخش ریلی نیاز به لکوموتیو و ارتقای خطوط ریلی شمالی کشور داریم که در این بخش مشکلاتی وجود دارد. تکمیل راهگذر شمال به جنوب؛ واجب‌تر از نان شب راهگذر شمال به جنوب در کنار مزیت‌هایی که دارد متاسفانه به نظر می‌رسد سال‌ها مغفول مانده و تکمیل نبودن خط آهن این راهگذر که باعث میشود هزینه و زمان رسیدن کالاها از این هم کمتر شود، سال هاست مورد توجه قرار نگرفته است. این مشکل در شمال و جنوب دیده میشود. نبود خط راه آهن رشت- آستارا به طول ۱۶۴ کیلومتر و خط آهن چابهار- زاهدان به طول 634 کیلومتر بسیار مشهود است. البته در حال حاضر قرار است محموله‌ای که از مسکو به هند می‌رود، از طریق بندر عباس جا به جا شود اما برای استفاده حداکثری از تنها بندر اقیانوسی کشورمان باید مسیر راه آهن چابهار به زاهدان هم با جدیت پیگیری شود. با این حال قاسمی وزیر راه درباره آخرین وضعیت راه آهن چابهار – زاهدان به خبرنگار ما گفت: «با کمک اعتبار و وامی که از صندوق توسعه ملی گرفتیم راه آهن را فعال کردیم ولی کافی نیست و امیدواریم بتوانیم از بخش‌های دیگری هم جذب منابع مالی داشته باشیم.» کاظم جلالی سفیر کشورمان در روسیه هم بهمن سال گذشته، ساخت سریع خط آهن رشت – آستارا را برای کشور بسیار ضروری و از نان شب هم واجب‌تر دانسته بود. او معتقد است با تکمیل این قطعه می توانیم شاهد رشد یکباره تجارت اقتصادی با روسیه باشیم. ظرفیت حمل‌و‌نقل فعال در دریای خزر دریای خزر به عنوان بزرگ‌ترین دریاچه جهان با ۶۵۰۰ کیلومتر طول ساحل و با در بر گرفتن پنج کشور، ۲۰ استان یا ایالت، بیش از ۷۰ شهر و جمعیتی بیش از ۱۷ میلیون نفر در حاشیه خود، در مسیر اصلی راهگذرهای حمل و نقلی و ترانزیتی معتبر و قدیمی همچون راهگذر شمال- جنوب، راهگذر دریای خزر- دریای سیاه، ترانس کاسپین و. .. قرار گرفته است. بنادر حاشیه خزر با دارا بودن ظرفیت عملیاتی حدود ۱۴۰ میلیون تن و عملکرد تجاری بیش از ۳۰ میلیون تن طی سال ۲۰۲۰ ظرفیت بالایی برای توسعه روابط تجاری دریایی دارند. شاید بد نباشد بدانید بر اساس گزارش یورو نیوز، تعداد ناوگان کشتیرانی تجاری دریاچه خزر حدود 300 فروند کشتی فعال است که سهم روسیه 150 فروند، ایران 60 فروند و سه کشور دیگر در مجموع حدود 90 فروند کشتی تجاری است.
سایر اخبار این روزنامه
خیز برای درآمد 20 میلیارد دلاری از ترانزیت
بلندای جاودانگی با «خمینی،ای امام»
بازگشت صف به نانوایی های مشهد
جنجال شلیک مامور گشت ارشاد به ملی پوش بوکس !
تنبیه پرآسیب نوجوانان با تراشیدن موهای سرشان
تجارب غلط مدیریت بازار ارز را تکرار نکنیم
داغ 8 میلیون خانوار اجاره نشین
امضای سند جامع همکاری ۲۰ ساله ایران و ونزوئلا
روایتی واقعی از حریم امن امام رضا(ع)
سرمربی تیم ملی ایران و مصر روی نیمکت سپاهان؟!
التهاب در بازار ارز و تاخیر 9 ماهه بانک مرکزی در مداخله فعال!
تجلیل از خادمان برگزیده فرهنگ رضوی
خوراکی‌هایی که روزی مُد بودند
رهبر انقلاب در دیدار رئیس جمهور ونزوئلا:ایران و ونزوئلا با هیچ کشوری این گونه روابط نزدیک ندارند
