روزنامه ایران
1401/04/18
مبارزه علیه بلای ماندگار طبیعت
بیتا میرعظیمیخبرنگار
هر خانواده ایرانی به طور متوسط روزانه 3 الی 5 کیسه پلاستیکی وارد چرخه مصرف می‌کند که به واسطه تجزیه‌پذیری طولانی‌مدت (بیش از 300سال) بار سنگینی را به محیط زیست کشور و در ابعادی فراتر، کره‌زمین تحمیل می‌کند. این کیسه‌های پلاستیکی اغلب به همراه باد جابه‌جا شده و با ورود به رودخانه‌ها و کانال‌های آب، زنجیره غذایی جانوران دریایی را آلوده می‌کنند. همه ساله زیست هزاران‌گونه از جانوران آبزی و همچنین پرندگان دریایی با این کیسه‌ها به مخاطره می افتد و متأسفانه خفه می‌شوند. برای حل این مشکل، اغلب دولت‌ها مبارزه علیه مواد پلاستیکی و مصرف کمتر را در صدر امور خود قرار داده و در روز جهانی (12تیرماه[زندگی] بدون کیسه پلاستیکی)، مردم را به استفاده از کیسه‌های غیرپلاستیکی تشویق می‌کنند؛ کیسه‌هایی که نهایتاً در مدت زمان 200 تا 300روز در طبیعت و بدون نیاز به نور آفتاب، تجزیه شده و از بین می‌روند.
مصرف نامتعارف کیسه‌های پلاستیکی
«شینا انصاری» مدیرکل محیطزیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، در همین ارتباط به «ایران» می‌گوید: وضعیت کشور ما در استفاده از کیسه‌های پلاستیکی و پلاستیک‌های یکبار مصرف بسیار نامناسب است. تغییر الگوی مصرف طی چند دهه اخیر موجب شده مصرف پلاستیک در شکل‌های گوناگون به جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی ما تبدیل شود. می‌توان یکی از مهم‌ترین دلایل مصرف بالا و نامتعارف کیسه‌های پلاستیکی در کشور را دسترسی راحت و ارزان به آنها دانست. وجود مواد اولیه ارزان و در دسترس پلیمری، یکی از مهم‌ترین عوامل در تولید و مصرف بالای این کالای آسیب‌رسان به محیطزیست محسوب میشود. در‌عین حال فقدان سیاست‌های بازدارنده و تشویقی برای تغییر در الگوی مصرف پلاستیک‌های یکبارمصرف نیز از مهم‌ترین عواملی است که موجب شده اقدام شاخصی در کشور در این زمینه چه در حوزه تقنین و چه اجرا انجام نشود. آنالیز فیزیکی پسماندها در شهر تهران، از برتری سه‌برابری وزن و درصد پسماندهای کیسه‌های پلاستیکی در مقایسه با پسماندهای فلزات، چوب و شیشه حکایت دارد. مطابق آمارهای رسمی، عمر هر کیسه پلاستیکی در ایران تنها 12دقیقه است و هر خانواده ایرانی به طور متوسط روزانه 3 الی 5کیسه پلاستیکی وارد چرخه مصرف می‌کند که نیمی از آنها تنها یکبار مورد استفاده قرار می‌گیرند و در خوشبینانه‌ترین حالت راهی مکان‌های دفن زباله می‌شوند که به‌واسطه تجزیه‌پذیری طولانی‌مدت (بیش از 300سال) بار سنگین و غیرقابل هضمی برای زمین هستند.
جایگزینی میکروپلاستیکها
انصاری در خصوص راهکاری برای حل معضل استفاده از کیسه‌های پلاستیکی می‌گوید: فعالیت‌ها در محدودیت مصرف بی‌رویه پلاستیکها بویژه کیسه‌های پلاستیکی در کشورهای مختلف جهان عمدتاً مبتنی بر «سیاست‌های ملی» این کشورها است؛ اقداماتی مانند ممنوعیت مصرف کیسه‌های پلاستیکی یکبار مصرف، وضع مالیات بر مصرف این پلاستیکها و حذف پلاستیک و جایگزینی میکروپلاستیکها با هدف کاهش آلودگی پلاستیکها بخصوص در مناطق گردشگری و ساحلی جهان از این جمله است. با درک این واقعیت که ما با فاصله‌ای قابل توجه با سایر کشورها برای مهار آلودگی پلاستیکها، گام‌های نخستین را در این عرصه بر‌می‌داریم، ضرورت دارد فعالیت‌های متناسبی با همکاری همه بخش‌های مرتبط برای اقدام درباره مدیریت مصرف پلاستیک‌های یکبارمصرف در سطح جامعه در دستور کار قرار گیرد.
وی می‌افزاید: اصلاحیه لایحه «تغییر الگو و کاهش مصرف کیسه‌ها، ظروف و محصولات یکبار مصرف پلاستیکی و جایگزین کردن آن با مواد قابل بازیافت غیرپلاستیکی در کلیه مراکز وابسته به شهرداری تهران» که سال گذشته توسط شورای اسلامی شهر تهران به تصویب رسید، می‌تواند با همکاری و مشارکت همه ذی‌نفعان امر برای اجرایی شدن آن، مصوبه مؤثری برای اقدام در این حوزه در داخل مجموعه شهرداری تهران محسوب شود، اما برای حرکت مطلوب در جهت کاهش تولید پسماندهای پلاستیکی در کشور ضروری است آیین‌نامه اجرایی دولت درخصوص کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی که در دستور کار قرار داشت برای سیاست‌های هماهنگ و اجرایی در سطح ملی به تصویب برسد.
ترویج کاهش کیسه پلاستیکی
به گفته مدیرکل محیطزیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، اولین‌بار روز بدون کیسه پلاستیکی در 21تیرماه از جانب شهرداری تهران در کشور مطرح شد. با توجه به روز سوم جولای (12تیر) در سطح جهان به‌عنوان روز بدون کیسه پلاستیکی و با هدف افزایش اقدامات فرهنگی و آگاهی‌بخشی، از تاریخ 12 لغایت 21تیرماه به‌عنوان دهه «بدون کیسه پلاستیکی» معرفی شده و اقدامات شهرداری تهران براساس شیوه‌نامه ابلاغی توسط اداره کل محیطزیست و توسعه پایدار شهرداری تهران به همه بخش‌های تابعه سازمان‌ها، شرکت‌ها و مناطق 22گانه تهران ابلاغ شده است. طی سال‌های گذشته کمپین‌ها و پویش‌های متنوعی برای آموزش و ترویج کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی در شهر تهران انجام شده که از آن جمله می‌توان به پویش نانوایی‌های دوستدار محیطزیست، خریدهای سبز و صنوف دوستدار محیطزیست که در برخی از مناطق انجام شده است و کماکان ادامه دارد، اشاره نمود.
تغییر الگوی مصرف با فرهنگ‌سازی
او در آخر می‌افزاید: باید توجه کنیم که اساساً اقدامات فرهنگی، زمانبر و تدریجی هستند که نتایج آنها یک‌شبه حاصل نمی‌شود. همان‌طور که اشاره شد در کنار اقدامات آموزشی، فرهنگی و مناسبتی برای تغییر الگوی مصرف کیسه‌های پلاستیکی، حتماً ضرورت دارد سیاست‌های اجرایی مؤثر با پیش‌بینی ابزارهای قانونی تشویقی و سلبی بخصوص با تمرکز بر حوزه مسئولیت اجتماعی تولیدکنندگان و صنعتگران در دستور کار قرار گیرد. در هر صورت دهه « بدون کیسه پلاستیکی » (12 تا 21تیر)، فرصت مغتنمی است برای توجه تصمیم‌گیران و عموم شهروندان به عوارض جبران‌ناپذیر محصولات پلاستیکی بر طبیعت؛ عوارضی که می‌تواند تأثیرات طولانی‌مدت و مخربی را به صورت میکروپلاستیکها در منابع آب و زنجیره غذایی به دنبال داشته باشد.
سایر اخبار این روزنامه
جنگ استوری بازیکنان تیم ملی
هیروشیما تا فکه
ادامه «ترامپیسم» با 17 تحریم جدید
بندرعباس مقصد جدید قطارهای ترانزیتی روسیه
8 هزار میلیارد تومان به حساب بیمه‌ها
ترور در سرزمین سامورایی‌ها
«اسلام سیاسی»، نقطه تغییر موازنه
همه رکوردهای منفی اقتصاد به نام دولت قبل
استعفا به «جانسون» رسید
اخذ مالیات «کارت به کارت» برای فروشندگان
مبارزه علیه بلای ماندگار طبیعت
90 روز تا تجارت آزاد با اوراسیا
زائران ایرانی از کعبه تا کربلا
ایران، نمونه سرافراز از قدرت سیاسی اسلام
کردستان علیه تفرقه و تکفیر
