روزنامه خراسان
1401/09/27
اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی سراغ جوانان بازداشت‌شده بروند
جواد نوائیان رودسری - ساختار فرهنگی کشور، به تحولی جدی با استفاده از ظرفیت‌های انقلابی نیاز دارد؛ این موضوعی است که رهبر انقلاب در دیدار اخیر اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی بر آن تأکید کردند؛ تأکیدی دوباره که نشان از توجه ویژه معظم‌له به این موضوع راهبردی دارد. این طرح بحث، ضرورت پرداختن به جزئیات و چگونگی حرکت به سوی این تحول ساختاری را نشان می‌دهد؛ بخشی از این تحول، البته به فعالیت مهم ترین نهاد تصمیم‌گیری فرهنگ کشور باز می‌گردد: شورای عالی انقلاب فرهنگی. مطالبه رهبر انقلاب از اعضای شورا، حضور مؤثر است؛ آن ها باید افزون بر فعالیت‌هایی که خارج از شورا دارند، برای انجام وظایف محوله و تلاش با هدف تحول‌آفرینی انقلابی در ساختار فرهنگی کشور، بکوشند. این تلاش‌ها، باید به نتایجی مؤثر بینجامد، نتایجی که با ارائه راهکارهای جدید و قابل اجرا، دستیابی به آن ها ممکن میشود. برای صحبت درباره موضوع «بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور»، به سراغ دکتر امیرحسین بانکی‌پور رفتیم؛ عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی، نماینده مجلس شورای اسلامی و مدرس دانشگاه. او در صحبت‌هایش با خراسان، از امضای نهایی طرح تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی در جمعه گذشته و ابلاغ آن طی هفته جاری خبر داد. بانکی‌پور به پیشنهادهایی اشاره کرد که برای تأثیرگذاری بیشتر فعالیت شورا و حرکت به سوی بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور ارائه داده است. او در این گفت‌وگو، درباره تقویت جایگاه ضمانت اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز، نکاتی را بیان کرد. بانکی‌پور، شورای این دوره را، منظم‌ترین شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شده تاکنون دانست و از برگزاری جلسات فوق‌العاده این شورا، علاوه بر جلسات عادی، با حمایت و همراهی رئیس‌جمهور خبر داد.رهبر انقلاب در دیدار اخیر اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجدد به موضوع بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور اشاره کردند و برای عبور از مشکلات و تأمین فعالیت تأثیرگذار شورای عالی انقلاب فرهنگی، نکاتی را تذکر دادند. خوب است در ابتدای بحث، صحبتی درباره مفهوم بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور و اجزای آن داشته باشید.
نخستین بار که رهبرانقلاب این بحث را مطرح کردند، مربوط به اولین دیدار با دولت جدید بود. در آن زمان، با توجه به حضور دست‌اندرکاران قوه مجریه در جلسه، برخی چنین به ذهنشان متبادر شد که منظور معظم‌له از «ساختار» در این مطالبه، ساختارهای نهادی و دستگاه‌های دولتی است اما رهبرانقلاب در دیدار اخیر، دقیقاً منظور از این واژه را تبیین کردند و گفتند که منظورشان، نه ساختار نهادهای دولتی، بلکه ساختار فرهنگی کشور در همه ابعاد و جوانب و با در نظر گرفتن همه ظرفیت‌هاست؛ یعنی بازسازی آن نرم‌افزاری که ذهنیت جامعه را به سوی خودش می‌کشد. با شروع انقلاب اسلامی، این نرم‌افزار به شکل معجزه‌آسایی متحول شد؛ ذهنیت‌های حاکم بر جامعه، مانند ذهنیت «ما نمی‌توانیم» یا ذهنیت شیفتگی نسبت به غرب و مواردی از این قبیل، با نرم‌افزار جدیدی که انقلاب اسلامی به جامعه ایران وارد کرد، دچار تغییر بنیادین شد و سمت و سوی نگاه مردم، به ذهنیت جدید و رویکرد تازه‌ای گرایش یافت اما به مرور زمان و طی سال‌های متمادی، فعالیت و تأثیرگذاری این نرم‌افزار، به دلایلی که قابل بحث است، ضعیف شد؛ حتی در برخی موارد، آن تحولات بنیادین پیشین که شعار «ما می‌توانیم» را در ذهن مردم نهادینه کرده‌بود، به «ما نمی‌توانیم» تغییر شکل داد و در بعضی موارد، انتقاد راجع به غرب، جایش را با غربزدگی عوض کرد و ذهنیت‌های پیشین، اسیر ضربات برخی از اتفاقات و رویکردها شد؛ مثلاً در آموزش و پرورش، معاونت پرورشی را حذف کردند و ... این اتفاقات، زمینه تضعیف آن نرم‌افزار را فراهم کرد و الان، مطالبه رهبر انقلاب، بازسازی این نرم‌افزار است؛ یک بازسازی ویژه که باید عنصر انقلابی بودن را به همراه داشته‌باشد، یعنی مؤلفه‌هایی را که در انقلاب اسلامی وجود داشت، بتوانیم در آن پیدا کنیم که دو مؤلفه مهم «نوآوری» و «تهاجمی» بودن، باید بیشتر مدّ نظر قرار بگیرد. می‌دانید که انقلاب ما دو ویژگی بارز دارد؛ اولاً راجع به فرهنگ غلط و بیگانه، به صورت مهاجم عمل و ثانیاً با توسل به نوآوری، نیازهای فرهنگی مناسب را جایگزین می‌کند؛ خب، ما باید بتوانیم با این دو ظرفیت، آن بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور را آغاز کنیم و به انجام برسانیم.
بخشی از بیانات رهبر انقلاب در این نشست، معطوف به این مسئله است که صِرف ابلاغ سندهای تصویب شده در شورای عالی انقلاب فرهنگی، مشکلی را حل نمی‌کند و نیاز به ضمانت اجرا دارد و حضور سران قوا در شورای عالی انقلاب فرهنگی هم، در واقع ضمانت اجرای مصوبات این شوراست. شما افزون بر عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی، نماینده مجلس شورای اسلامی هم هستید، فکر می‌کنید قوه مقننه قادر است چه مسئولیتی را در حوزه ضمانت اجرا برعهده بگیرد؟
ببینید، من با کلیات این پرسش موافق نیستم؛ به اعتقاد من خطاب رهبر انقلاب به شورای عالی انقلاب فرهنگی بود و نه به قوا، مانند قوه مقننه. حرف اصلی این بود که شورا باید حضور مؤثرتری در عرصه انجام وظایف ذاتی‌اش داشته باشد. برای داشتن این حضور مؤثر، رهبر انقلاب همیشه و در همه دوره‌ها، به فعال‌سازی اعضای حقیقی در متن مسائل مربوط به شورا تأکید داشته‌اند؛ یعنی ما به عنوان عضو شورا، نباید فقط در جلسات حضور داشته‌باشیم و بقیه کارها به عهده شوراهای مُعینی باشد که در کنار شورای عالی انقلاب فرهنگی فعال هستند. رهبر انقلاب در بیاناتشان، از اعضای شورا می‌خواهند که وقت‌گذاری ویژه‌ای داشته باشند، حتی در ستاد و دبیرخانه، به ایفای نقش بپردازند و به طور کلی، حضور میدانی مؤثری داشته باشند. البته تأکید کردند که قاعدتاً اعضای شورا، تمام کارشان منحصر در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیست و این انتظار هم وجود ندارد که همه کارها و مسئولیت‌هایشان را رها کنند، اما این انتظار وجود دارد که اعضا، حداقل دو ساعت در روز را به کارهای مربوط به شورا اختصاص بدهند.
شما پیشنهادی برای این تأثیرگذاری بیشتر که قاعدتاً باید منتج به بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور شود، داشته‌اید؟
بله، پیشنهاد من در این زمینه، حضور میدانی شوراست. من در یکی از جلسات، به آقای رئیس‌جمهور عرض کردم: همان‌طور که شما به جای نشستن در جلسه هیئت دولت، بین مردم رفتید، در وسط حوادث حاضر شدید و از نزدیک با مسائل روبه‌رو بودید، شورای عالی انقلاب فرهنگی هم باید چنین رویکردی را تجربه کند.
یعنی شورا مانند دولت به سفرهای استانی برود؟
منظورم این است که اعضای شورا صرفاً در جلسه ننشینند؛ بروند به استان‌ها، به شهرها، با همان هویت شورایی خودشان. البته ممکن است خیلی از اعضای شورا، با توجه به مسئولیت‌هایی که دارند، با مسائل جامعه و آن‌چه در بطن اجتماع می‌گذرد آشنا باشند، اما نباید فراموش کنیم که تأکید رهبرانقلاب، روی هویت شورایی است که ما در شورا، باید با چنین هویتی، سفرهایی را با اهداف مشخص و مطابق با اهداف شورای عالی انقلاب فرهنگی، سازمان دهی کنیم.
برخورد اعضای شورا با پیشنهاد شما چه بود؟
دبیر محترم و تعدادی از اعضای شورا از این پیشنهاد استقبال کردند که سفرهای استانی داشته‌باشیم. به این ترتیب که هر استانی می‌رویم، اعضای شورا در میان اقشار مختلف مردم حضور یابند، دانشگاهیان، معلمان، هنرمندان، روحانیان، صاحب نظران فرهنگی و به ویژه، بخش‌هایی که دچار آسیب‌های اجتماعی هستند. باید برویم و این مسائل را از نزدیک ببینیم و بعد در همان استان جمع شویم، با مسئولان و صاحب نظران فرهنگی استان جلسه مشترک بگذاریم و از این طریق، بتوانیم راهکارهای مؤثر، برای بخشی از مسائلی که با آن ها روبه‌رو هستیم، پیدا کنیم. میشود گفت که این اقدام، یکی از آن مصدایق ورود میدانی است که عرض کردم. پیشنهاد دیگر من، مربوط به کار در خودِ تهران بود؛ این‌که به صورت موضوعی، در پایتخت و در قالب فعالیت میدانی، حضور داشته‌باشیم. مثلاً وقتی موضوع ما آموزش و پرورش است، اعضای شورا یک صبح تا ظهر، در کلیه مراکز مرتبط با این حوزه، حضور یابند؛ گروهی بروند بخش تألیف کتاب‌های درسی، گروهی بروند سراغ معلمان، یک عده بروند دانشگاه فرهنگیان، مدارس مختلف و بخش‌های گوناگون را ببینند. بعد جلسه‌ای داشته باشیم در وزارت آموزش و پرورش و بپردازیم به مسائلی که آن ها را شناخته‌ایم و ببینیم که مسائل اساسی آموزش و پرورش ما که یکی از مغفول‌ترین نهادهای کشور هم هست، چیست و راه حل آن ها کجاست؟ این می‌تواند در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی که در وزارت آموزش و پرورش منعقد میشود، بررسی شود و حضور اعضای شورا، مؤثرتر از زمان‌های دیگر باشد. این حضور میدانی را باید در دیگر عرصه‌ها هم دنبال کنیم. بگذارید مثالی بزنم؛ در همین اغتشاشات اخیر، پیشنهاد من این بود که اعضای شورا به ندامتگاه‌ها مراجعه کنند و با جوانان و نوجوانانی که به هر دلیل، وارد این فضا شده‌اند صحبت کنند؛ ببینند حرف این‌ها چیست؟ چه شد که به این نقطه رسیدند؟ ما از کدام گلوگاه فرهنگی غفلت کرده‌ایم که به این نقطه رسیدیم؟ بعد بنشینیم و راجع به نقش عوامل فرهنگی در اغتشاشات اخیر و تدابیری که میشود با آن ها از این برهه به سلامت گذشت، تصمیم بگیریم. این همان حضور میدانی است که عرض کردم، نقش مهمی در تأثیرگذاری بیشتر تصمیمات شورای عالی انقلاب فرهنگی دارد.
به نظر شما این پیشنهاد می‌تواند به مرحله اجرا برسد؟
اجرای این پیشنهاد به اقدام دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی بستگی تام دارد. دبیرخانه است که باید شرایط را برای تحقق این پیشنهاد فراهم کند. من اطلاع دارم که خیلی از اعضای شورا آمادگی وقت‌گذاشتن برای این مسئله و حضور میدانی را دارند؛ اما خب، این موضوعی است که باید دبیرخانه پیگیری کند و به آن بپردازد.
پیشنهادهایی که به آن ها اشاره کردید، احتمالاً می‌تواند در بهبود عملکرد شورا و شناسایی مسائل مورد بحث آن، بسیار مؤثر باشد؛ اما آیا چنین رویکردی، می‌تواند در حوزه تأمین ضمانت اجرا هم که موضوع پرسش من بود، تأثیرگذار باشد؟
موضوع ضمانت اجرایی مصوبات شورا تقریباً حل شده‌است؛ ما در سال گذشته، در طرح تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی، تمام آن‌چه را که برای ضمانت اجرای مصوبات شورا لازم بود، آوردیم. طرح تحول هم، الحمدلله جمعه گذشته امضا شد و این هفته هم، ابلاغ میشود. بنابراین، اکنون ما مشکلی با ضمانت اجرا نداریم. از طرفی، با وجود این‌که هم حضرت امام(ره) و هم مقام معظم رهبری بارها تأکید کردند که مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی مُرّ قانون و برای همه نظام لازم‌الاجراست، اما رهبر انقلاب در دیدار اخیر، باز هم بر این موضوع تأکید مضاعف کردند. در این مدت، شورای محترم نگهبان، اگر جایی با مصوبه‌ای ارسال شده از مجلس برخورد می‌کرد که خلاف مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی بود، آن را برای اصلاح، به صحن برگشت می‌داد. در قوه مجریه هم، رئیس‌جمهور تأکید ویژه‌ای بر اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی دارد و به وزیران تأکید کرده‌است که مصوبات شورا، دقیقاً اجرا شود. با وجود این، ما برای تقویت ضمانت اجرا، جلسات متعددی برگزار کردیم تا شیوه لازم‌الاجرا شدن مصوبات را تسهیل کنیم که خوشبختانه، راه‌حل‌هایی تصویب شد. رهبر انقلاب در دیدار اخیر هم تأکید کردند که رئیسان سه قوه که اصولاً شخصیت‌هایی فرهنگی و فعال در این عرصه هستند، نه به دلیل سوابق و شأن فرهنگی‌شان، بلکه برای ضمانت اجرای تصمیمات شورا، عضو آن شده‌اند.
از این‌که فرصتی در اختیار ما قرار دادید، سپاس گزاریم. خیلی خوشحالیم که جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی، چنین منظم برگزار میشود. ان شاءا... که این انتظام، خروجی‌های خیلی خوبی داشته‌باشد.
اجازه بدهید از این فرصت استفاده و به نکته‌ای اشاره کنم و آن این‌که در هیچ دوره‌ای، جلسات شورا به اندازه این دوره منظم نبوده و انصافاً آقای رئیس‌جمهور در این زمینه همکاری لازم را داشته‌است. ما غیر از جلسات اصلی شورا، چند بار از ایشان تقاضای جلسه اضطراری کردیم و رئیس‌جمهور پذیرفت و جلسه برگزار شد؛ حتی یک بار ایشان جلسه بسیار مهمی را تعطیل کرد که به جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی برسد. اعضا هم، خوشبختانه نظم بسیار خوبی دارند و غیبت‌ها حداقل است، شاید در حد یکی، دو مورد در هر جلسه.
سایر اخبار این روزنامه
آینده کسب وکارهای مجازی و مهلت جدید به متا
غفلت های ارزی تبعات تورمی
مجلس در آزمون اصلاح قانون انتخابات
هیئت آژانس در تهران برجام در مسیر احیا؟
اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی سراغ جوانان بازداشت‌شده بروند
عرضه و تقاضا؛ چالش قیمت‌گذاری بورسی خودرو
محمدصالح علا؛ جریان‌ساز گزیده‌کار
پیشرفت‌های بزرگ بشر با ابزارهای خیلی کوچک
دردسرهای جیب پنهانی زوج‌ها!
