گام جدی ایران برای ورود به دنیای کریدورها

خراسان- «خروج تدریجی از زنجیره ارزش اقتصادی دنیا یا همان زنجیره تجارت جهانی» جدی ترین و در عین حال جدیدترین تحلیلی است که کارشناسان برای چرایی شدت گرفتن تحریم ها علیه ایران در دهه های اخیر و نیز امکان پذیری این تحریم ها مطرح می کنند. از این رو تاکید شده است که با تقویت جایگاه ایران در زنجیره مذکور، امکان طبیعی تر شدن جریان ورود ارزهای جهان روا به کشور فراهم خواهد شد و بنابراین ضمن افزایش ثروت کشور، احتمال شوک های ناشی از فشار هزینه ها (همانند شوک های ارزی) کاهش خواهد یافت. در این زمینه، یکی از مهم ترین مزایای بالقوه اقتصادی ایران که اتفاقاً در سال های گذشته عملاً به آن بی توجهی شده، موقعیت کم نظیر جغرافیایی کشور برای اتصال (کریدور)  راهگذرهای حمل و نقل بین المللی از شمال به جنوب و شرق به غرب است. با این حال، دیروز با قراردادی که بین ایران و روسیه در خصوص تکمیل خط ریلی رشت- آستارا بسته شد، به بیش از دو دهه بی عملی دولت های پیشین در زمینه تکمیل این حلقه مفقوده راهگذر شمال- جنوب پایان داده شد. راهگذر شمال- جنوب چیست؟  راهگذر حمل و نقل شمال- جنوب شامل شبکه بزرگراه‌ها، مسیرهای دریایی و ریلی به‌طول حدود 7200 کیلومتر است که کوتاه ترین مسیر ارتباطی روسیه و هند به شمار می رود. این مسیر از جنوب شرق و جنوب آسیا، هند و خلیج فارس به ایران می رسد و پس از گذشت از بندرعباس، مرکز ایران، رشت و آستارا به روسیه و درنهایت شمال اروپا متصل می شود. این راهگذر از مهم ترین شاهراه های ارتباطی نیم کره شرقی و در زمره 10 راهگذر ترانزیتی و ریلی ترکیبی تعریف شده در نشست کشورهای اتحادیه اروپا در سال 1922 است که به عنوان شاهراه ترانزیتی شماره 9 میان سه کشور ایران، روسیه و هند به تصویب رسید. توافق نامه این راهگذر نیز در سپتامبر 2000 میلادی بین 3 کشور یاد شده امضا شد و پس از آن بود که 11 کشور دیگر از جمله آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، اوکراین، سوریه، تاجیکستان، قزاقستان، قرقیزستان، عمان، بلغارستان و قزاقستان به آن پیوستند. این راهگذر، در صورت تکمیل آخرین بخش از آن بین رشت- آستارا که طولی حدود 162 کیلومتر دارد، به طور مشخص دسترسی مستقیم بیشتری را به هند برای اتصال به روسیه (و برعکس) می دهد و رقیبی جدی برای کانال سوئز در مبادلات تجاری بین شرق و غرب است. به طوری که به عنوان مثال مسیر 30 تا 40 روزه حمل  و نقل از سن پترزبورگ روسیه تا بمبئی هند را به 10 روز کاهش خواهد داد. همچنین این کوتاه شدن مسیر، موجب می شود که هزینه حمل و نقل کالاها نسبت به سایر مسیرهای منطقه تا 30 درصد کاهش یابد. افق درآمد 20 میلیارد دلاری ایران از راهگذر شمال- جنوب راهگذر شمال- جنوب ضمن تقویت دیپلماسی اقتصادی ایران در قفقاز، یک منبع درآمد پایدار برای کشورمان به حساب می آید. به گزارش خبرگزاری فارس، ظرفیت ترانزیت این راهگذر 30 میلیون تن در سال است، اما هم اکنون ایران از 2 میلیون تن این ظرفیت بهره می برد. با این حال، با عملیاتی شدن این راهگذر، پیش بینی می شود که ایران بتواند سالانه حدود 20 میلیارد دلار از این مسیر درآمد کسب کند. در نهایت تکمیل و راه اندازی این طرح بزرگ، جایگاه ایران در اقتصاد بین الملل را از صادرکنندگی «مواد خام» به جایگاه «ترانزیت» تغییر خواهد داد. امضای سند احداث راه آهن رشت-  آستارا با ارتباط ویدئوکنفرانسی      رئیسی- پوتین با این اوصاف، دیروز سند احداث راه آهن رشت- آستارا بین ایران و روسیه، با حضور وزیر حمل و نقل روسیه در تهران، در حضور رئیس جمهور کشورمان و نیز ارتباط ویدئوکنفرانسی با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه امضا شد. به گزارش خبرگزاری ها، در قالب این موافقت نامه، روس ها تا سقف 1.6 میلیارد یورو در ساخت این خط آهن که گفته می شود 3تا 4 سال به طول خواهد انجامید، سرمایه گذاری خواهند کرد. رئیس جمهور کشورمان در این مراسم، با بیان این که ما و همه می دانیم ظرفیت (اقتصادی) ایران بالاست حتی اگر نظام سلطه بخواهد ما را دور بزند، گفت: «در این کریدور و مسیر شمال - جنوب سه بخش مورد توجه است؛ بخش اول مسیر شرقی است که در آن روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و ایران حضور دارند که با توجه به تلاش های انجام شده بهره برداری شده است. همچنین بخش مرکزی، دریای خزر است؛ در این زمینه برای تقویت بنادر و ناوگان باید کارهای جدی انجام شود تا وضعیت بخش مرکزی این مسیر بهبود یابد. در بخش غربی نیز نقصان ریلی رشت - آستارا در این مسیر وجود داشت که با این توافق نامه این نقص برطرف می شود و می تواند به صورت همه جانبه کریدور شمال - جنوب مورد توجه قرار گیرد که مسیری نزدیک، با صرفه  و ارزان است. امیدواریم با این توافق و کاری که آغاز خواهد شد همه کشورهایی که در این مسیر قرار دارند از این توافق بهره مند شوند». به گزارش ایسنا، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز در این مراسم با قدردانی از رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهور ایران برای توجه به همکاری های بین دو کشور، گفت: ایجاد مسیر مستقل و بدون ‌وقفه در حمل‌ونقل در مسیر شمال- جنوب برای ما مهم است و به این ترتیب طرح اتصال بنادر روسیه در حاشیه دریای بالتیک به بنادر ایرانی در حاشیه دریای خلیج‌فارس، بعد از ۲۰ سال عملی می‌شود. پوتین تاکید کرد که با اجرای این طرح «لجستیک بهتری خواهیم داشت، وضعیت اشتغال بهتر می‌شود و جذابیت سرمایه‌گذاری استان‌های روسیه با ایران بیشتر می‌شود.»